Η στρατηγική πόλωσης και η μάχη των συμβόλων

Οι εικόνες και οι συμβολισμοί τους στην αίθουσα της Ολομέλειας κατά τη συζήτηση για την οικονομία ήταν ίσως μεγαλύτερης αξίας από τη σύγκρουση των πολιτικών αρχηγών. Ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε ημέρες στη Βουλή χωρίς ουσιαστικά επιχειρήματα. Αντί να περιγράψει τα συγκεκριμένα και συμφωνημένα με τους εταίρους βήματα της μεταμνημονιακής περιόδου, επένδυσε σε μια ιδεολογική αντιπαράθεση με τη ΝΔ με αναφορές στη δεκαετία του ’60: γκοτζαμάνηδες, τρίκυκλα, παρακράτος τύπου «καρφίτσα», διανθισμένη με μια παράταιρη μείξη συνθημάτων. «Δεν ξεχνώ» έγραψε το πρωθυπουργικό tweet για τον Γρηγόρη Λαμπράκη, «Η Ελλάδα δεν γυρίζει πίσω» είπαν τα πρωθυπουργικά χείλη στη Βουλή, επιστρατεύοντας ένα σύνθημα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ο κ. Τσίπρας στέρεψε από επιχειρήματα, δεν έχει τίποτε να πει για το μέλλον και αναμοχλεύει πάθη του παρελθόντος, σχολίασαν οι αντίπαλοι του. Ο Πρωθυπουργός όμως έμεινε πιστός στον εαυτό του. Μετέθεσε τη σύγκρουση σε ένα πεδίο το οποίο μοιάζει παρωχημένο, υπολογίζοντας ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία δεν έχουν τα ιδεολογικά εφόδια για να ακυρώσουν την ανατροφοδότηση των αντιδεξιών αισθημάτων σε μερίδα του εκλογικού σώματος.

Τι θα κερδίσει με αυτούς τους τακτικισμούς ο κ. Τσίπρας θα το δείξει η Ιστορία. Ωστόσο, η αντίδραση της ΝΔ –«την ώρα που σε όλον τον κόσμο συζητούν για ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν μείνει κολλημένοι στα τρίκυκλα» –στην ανακοίνωση της Κουμουνδούρου –«ο κ. Μητσοτάκης θα πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει τις λέξεις της πολιτικής, και της πολεμικής ακόμα, από το μαρσάρισμα του τρίκυκλου» –φανερώνει ότι στην Πειραιώς αρκούνται στις δάφνες των δημοσκοπήσεων και αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις μεταμορφώσεις του αντιπάλου τους. Το ερώτημα, ασφαλώς, είναι σε ποιο ακροατήριο απευθύνεται ο Πρωθυπουργός με αυτή την ανιστόρητη, λένε κάποιοι, πόλωση που έχει επιλέξει, όταν οι νεότεροι ίσως δεν γνωρίζουν τα γεγονότα και οι παλαιότεροι ζουν με την αγωνία των περικοπών στις συντάξεις τους.

Η απάντηση είναι ότι ο κ. Τσίπρας δεν ενδιαφέρεται για το ακροατήριο. Αυτό που τον νοιάζει, έχοντας τόσο μεγάλη διαφορά από τη ΝΔ, είναι το κλίμα, η ατμόσφαιρα. Ακροδεξιοί τραμπούκοι ευθύνονται για την επίθεση στον Γιάννη Μπουτάρη, είπε στο Υπουργικό Συμβούλιο που συνεδρίασε τη Δευτέρα, τους οποίους, πρόσθεσε, υπέθαλψε «ένα συμπαγές, σκοτεινό, και ακραίο τμήμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Με έκφραση στα κορυφαία όργανά της». Τι σημασία έχουν οι επίσημες διαμαρτυρίες της Πειραιώς και η κατηγορηματική καταδίκη της βίας από όπου κι αν προέρχεται, όταν την ίδια ημέρα ο δήμαρχος Αργους – Μυκηνών Δημήτρης Καμπόσος έγραψε στο facebook «Αυτή είναι η μοίρα των προδοτών» επικροτώντας τον ξυλοδαρμό του δημάρχου Θεσσαλονίκης; Ο κ. Καμπόσος απολογήθηκε στον γραμματέα της ΝΔ Λευτέρη Αυγενάκη, λέγοντας ότι το σχόλιο το έγραψε κάποιος συνεργάτης του και η Πειραιώς θεώρησε το ζήτημα λήξαν. Η τοπική κοινωνία όμως γνωρίζει τις ακραίες απόψεις του δημάρχου και τη δημόσια σύγκρουσή του με άλλα στελέχη της ΝΔ. Δύο ημέρες μετά ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Κώστας Δέρβος διέγραψε τον πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Πέλλας Γιάννη Οτουντζίδη, ο οποίος σχολίασε ότι στην περίπτωση Μπουτάρη «φέρθηκαν αξιοπρεπέστατα» (οι τραμπούκοι).

Γ

ιατί το κόμμα ανέχεται αυτό που η νεολαία του δεν ανέχεται; Δεν τροφοδοτεί η ίδια η ΝΔ τη διαίρεση που επιχειρεί ο κ. Τσίπρας; Μήπως η αντιπαράθεση της προηγούμενης εβδομάδας δεν ανέδειξε μόνο τα υπαρκτά αδιέξοδα του Πρωθυπουργού, στην οικονομία και στο Μακεδονικό, αλλά και την αδυναμία του κ. Μητσοτάκη να διαχειριστεί τα ζητήματα της σύγκρουσης των συμβόλων; Η επίθεση του Ρουβίκωνα στο ΣτΕ και στους «δικαστές-λαμόγια» και η ευθεία απειλή κατά του προέδρου της ΝΔ έσωσαν τις εντυπώσεις, αυτή τη φορά.

Ο κ. Τσίπρας δεν θα υποχωρήσει, δεν θα παραιτηθεί, θα παλέψει μέχρι τέλους και ό,τι κερδίσει. Ο σκληρός πυρήνας του 21% – 23% που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις τον ξέρει και τον αποδέχεται. Επιπλέον, δεν είναι μόνος του. Υπάρχουν και οι βουλευτές του, η συμπεριφορά των οποίων στις κοινοβουλευτικές συζητήσεις παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί πρόκειται για τις αφιλτράριστες αντιδράσεις τους. Επί τριάμισι χρόνια οι κυβερνητικοί βουλευτές χειροκροτούσαν τις επιθέσεις του Πρωθυπουργού στους αντιπάλους τους και κυρίως στον κ. Μητσοτάκη. Την Τετάρτη, όμως, συνέβη μια αλλαγή, χειροκροτούσαν θερμά και παρατεταμένα τα επιτεύγματα που απαριθμούσε ο κ. Τσίπρας, την επιστροφή στην προκοπή και στην ανάπτυξη. Την επιβεβαίωση δηλαδή ότι δεν τα έκαναν όλα λάθος, ότι το «ποτέ» τους που έγινε «ναι σε όλα» δικαιώθηκε. Χειροκροτούσαν κοντολογίς τον εαυτό τους και όχι τον Πρωθυπουργό τους. Τόσο παρασύρθηκαν από τις επιτυχίες τους ώστε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Θεωνάς εξερράγη όταν ο πρόεδρος της ΝΔ τόνισε ότι ψήφισαν μνημονιακά μέτρα χωρίς να έχει κανένας την αξιοπρέπεια να παραιτηθεί πλην της Βασιλικής Κατριβάνου. «Ολοι οι άλλοι ψηφίσατε για να κάτσετε στις καρέκλες σας» τους είπε. Το δεύτερο ατού του κ. Τσίπρα είναι οι ξένοι, οι οποίοι αναγνωρίζουν ότι είναι πιθανόν να χάσει τις εκλογές, αλλά επειδή έχει κάνει πράγματα που δύσκολα θα περνούσαν από άλλη κυβέρνηση, ειδικά στο Μεταναστευτικό, δεν τον εγκαταλείπουν και τον διαχειρίζονται σαν παίκτη και της επόμενης ημέρας.

Τη συζήτηση της Τετάρτης στη Βουλή την προκάλεσε η Φώφη Γεννηματά, όμως ο Πρωθυπουργός είχε επιλέξει αντίπαλο και απευθυνόταν μόνο στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Την πρόεδρο του Κινήματος Αλλαγής δεν σνόμπαρε μόνο ο Πρωθυπουργός αλλά και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Οταν ανέβηκε στο βήμα σχεδόν τα δύο τρίτα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ εξαφανίστηκαν από την αίθουσα, μια άκομψη ενέργεια που υπονομεύει το φλερτ των δύο χώρων. Η κυρία Γεννηματά επέμεινε στο αίτημά της για εκλογές, λέγοντας ότι η κυβέρνηση δεν έχει «καμία απολύτως πολιτική νομιμοποίηση να συμφωνήσει, και μάλιστα εν κρυπτώ, το μέλλον του τόπου» και ότι έχει αποδειχθεί «επικίνδυνη για τα εθνικά θέματα». Θύμισε επιπλέον στον κ. Τσίπρα, ο οποίος στην ομιλία του δεν είπε κουβέντα για τη βία, ότι «εσείς προσωπικά, από το βήμα της Βουλής, μας απειλούσατε ότι «δεν θα σας αφήνουμε να βγαίνετε από τα σπίτια σας»» και ότι σήμερα δείχνει «προκλητική ανοχή στη βία και στην ανομία».

Ο κ. Τσίπρας καθόταν απαθής στην καρέκλα του όση ώρα μιλούσε η κυρία Γεννηματά –ανταπέδωσε τα πυρά στη δευτερολογία του λέγοντας ότι η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ «είχε έναν άκρως επιθετικό τρόπο, ώρες-ώρες αλαζονικό, καμιά φορά και υπερφίαλο, λες και επειδή το ΠαΣοΚ δεν υπάρχει στον τίτλο του κόμματος που εκπροσωπεί εδώ στη Βουλή σημαίνει ότι ο κόσμος ξέχασε ότι κυβερνούσε τα τελευταία χρόνια, μαζί με τον κ. Σαμαρά». Αντιθέτως, όταν ανέβηκε στο βήμα ο πρόεδρος της ΝΔ, ο Πρωθυπουργός έγειρε μπροστά, άπλωσε τις λευκές σελίδες του στο έδρανο και άρχισε να κρατάει πυκνές σημειώσεις. Ωστόσο, όπως και στην υπόθεση Novartis, δεν είχε κανέναν λαγό να βγάλει από το καπέλο του. Κυρίως δεν είχε να πει τίποτε για τις συντάξεις και τον ΕΝΦΙΑ, δύο θέματα που καίνε τις ελληνικές οικογένειες και που του έθεσε επιτακτικά η αντιπολίτευση. Και πώς να πει όταν ήξερε ότι τις επόμενες ώρες θα δινόταν στη δημοσιότητα από την Κομισιόν το κείμενο του συμπληρωματικού μνημονίου, το οποίο περιλαμβάνει μείωση συντάξεων, κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά, διατήρηση του ΕΝΦΙΑ, ενώ μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο να επισπευσθεί η εφαρμογή του αφορολογήτου από το 2019.

Η «Μακεδονία του Ιλιντεν» και το εφιαλτικό σενάριο Καμμένου

Απομονωμένος πολιτικά, με τον Πάνο Καμμένο απόντα ξανά από τη Βουλή, σε ταξίδι στο Καζακστάν αυτή τη φορά, ο κ. Τσίπρας έδωσε μια εύκολη νίκη στη Φώφη Γενηματά και στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Παρότι προκλήθηκε δύο φορές να πει αν έχει απορρίψει το όνομα «Μακεδονία του Ιλιντεν», η απάντηση ήταν «εμείς δηλώσαμε σαφώς ότι διαπραγματευόμαστε στη βάση τεσσάρων ονομάτων που προτάθηκαν από τον κ. Νίμιτς». Η πίεση του ξένου παράγοντα αυξάνεται πολύ στις κυβερνήσεις της Αθήνας και των Σκοπίων και θεωρείται πολύ πιθανό να φέρει ο κ. Τσίπρας κάποια συμφωνία στη Βουλή το προσεχές διάστημα. Με τους τελευταίους χειρισμούς του, όμως, εκτμάται ότι τορπίλισε το πεδίο της συναίνεσης. Στην οικονομία άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο της προληπτικής πιστωτικής γραμμής, που κάποτε αποτελούσε «αιτία πρόωρων εκλογών», καθώς η κατάσταση στην Ιταλία αυξάνει τους κινδύνους για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές.

Στην Πειραιώς θεωρούν ότι «επιχείρησε μια προληπτική διάχυση των τεράστιων ευθυνών του στη ΝΔ» – «προφανώς δεν επιθυμούμε και δεν θα φέρει κανένα νέο μνημόνιο» λένε – για το δίλημμα που αντιμετωπίζει η χώρα μεταξύ προληπτικής γραμμής στήριξης και παράτασης του μνημονίου, ενώ κινδυνεύει να βγει στις αγορές με ασύμφορα επιτόκια. Σημειώνουν, επίσης, ότι ο κ. Τσίπρας απέφυγε να επαναλάβει ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, αλλά παράλληλα δεν διέψευσε το «εφιαλτικό σενάριο» που έβαλε στη συζήτηση ο κ. Καμμένος προτείνοντας τριπλές εκλογές (εθνικές, δημοτικές και ευρωεκλογές) τον ερχόμενο Μάιο. «Πρόκειται για μια τυχοδιωκτική και επικίνδυνη κυβέρνηση, η οποία στην απέλπιδα προσπάθειά της να παραμείνει για λίγο ακόμη στην εξουσία είναι ικανή για όλα. Ακόμα και να αφήσει τη χώρα ακυβέρνητη» σχολιάζουν στη ΝΔ.