Αν δεν μεριμνήσουμε, απέχουμε μόλις μία γενιά από την κατάλυση της Δημοκρατίας και τη στέρηση βασικών ελευθεριών. Ξεκίνησα με μια φράση που διαβάζοντάς την οι αντιδράσεις είναι συνήθως δύο. Να μουδιάσει το αίμα σου ή να την πετάξεις κι αυτήν μαζί με όλες τις υπόλοιπες κινδυνολογικές κορόνες που κατά καιρούς έχουμε ακούσει από διαφόρους με μοναδικό τους σκοπό να προκαλέσουν.
Ομως η φράση λέει κάτι τόσο αυτονόητο όσο και το ότι ο ήλιος ανατέλλει κάθε πρωί. Πως δεν υπάρχουν αιώνια κεκτημένα και κανένα δέντρο δεν μεγαλώνει με ένα μόνο πότισμα ή μία μόνο βροχή.
Κι αν θέλετε αφήνουμε απ’ έξω τη Δημοκρατία και το φέρνουμε σε πιο «καθημερινά» μέτρα. Οταν η γυναίκα λέει στον άντρα «με θεωρείς δεδομένη, δεν φροντίζεις τη σχέση μας και ούτε θα καταλάβεις για πότε θα κοιτάξεις δίπλα σου και θα λείπω…». Το ίδιο ακριβώς και με τις φιλίες. Με όλες τις σχέσεις με οτιδήποτε αξίζει και έχει ενσωματωμένο τον κόπο, τον χρόνο, τη θυσία, τη φροντίδα, το νοιάξιμο.
Ενας λόγος που χάθηκε η γη κάτω από τα πόδια μας με το ξέσπασμα της κρίσης ήταν η αδυναμία προοπτικής στη ματιά μας. Πατάμε τσιμέντο και ξεχνάμε πως από κάτω υπάρχουν χώμα και νερό. Η φύση δεν έχει τσιμέντο, είναι μια δική μας κατασκευή για να διευκολυνθεί η ζωή μας. Αν δεν το φροντίσεις και δεν το επισκευάζεις συχνά, πιο αυτονόητο είναι να σε καταπιεί η λάσπη παρά να ζήσεις μια ζωή πάνω στη σιγουριά του.
Δεν ξέρω αν είμαστε γενιές που αξίζουμε κάτι καλύτερο. Δεν νομίζω όμως –για παράδειγμα –πως τα μεγάλα μυαλά της τέχνης, της πολιτικής και του στοχασμού δεν έχουν ενεστώτα παρά μόνο αόριστο. Αλλά ακόμη κι έτσι να είναι, η ευθύνη μας δεν είναι μικρότερη. Αν δεν καταφέρουμε να πολλαπλασιάσουμε ό,τι μας κληροδοτήθηκε, τουλάχιστον να μην το διαιρέσουμε.
Ενας από τους πλέον ύπουλους εχθρούς μας είναι η συνήθεια. Αναγνωρίζω βέβαια πως την έχουμε ανάγκη, γιατί η κανονικότητα μας παρέχει μια αίσθηση ασφάλειας που τη χρειαζόμαστε όλοι, δεν γίνεται να ζεις όλη σου τη ζωή με το πόδι στον συμπλέκτη, χρειάζεσαι και τον αυτοματισμό. Ομως όταν οι ρωγμές στην κανονικότητα σε παραλύουν –έστω πρόσκαιρα –και γίνεσαι τρελοβάπορο χωρίς πυξίδα, είσαι καταδικασμένος να δεις τον κόσμο σου να βουλιάζει.
Οτιδήποτε κατακτήθηκε με κόπο χρειάζεται πολλαπλάσιο κόπο για να διατηρηθεί. Μας ξεβολεύει κάπως αυτό, δεν είμαστε μαθημένοι για τέτοια, είμαστε μεγαλωμένοι μέσα στην ασφάλεια που μας παρείχε η μεγαλύτερη –χρονικά –ειρηνική περίοδος που έχει ζήσει αυτή η χώρα και δεν χρειάζεται να νιώθουμε ένοχοι για αυτό. Δεν φταίμε ακριβώς που είμαστε μαλθακοί και κάπως αφιλοσόφητοι. Ενα παιδί που παίζει σε μια παιδική χαρά δεν γνωρίζει πως σε κάποια άλλη χώρα τα παιδιά βομβαρδίζονται, απλά τώρα δεν είμαστε ακόμα παιδιά.
Είναι ευθύνη μας να γνωρίζουμε πως η δική μας συνοικιακή παιδική χαρά επ’ ουδενί δεν έχει γλιτώσει οριστικά τις βόμβες.
Ο κ. Οδυσσέας Ιωάννου είναι συγγραφέας – στιχουργός.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
