Τα μετρητά επιστρέφουν και… χαλαρώνουν τα capital controls

Με εισροές καταθέσεων που είναι πιθανό να φτάσουν τα 2 δισ. ευρώ το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου επιβράβευσαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις τις τράπεζες για την επιτυχία τους στα stress tests. Τις τελευταίες εβδομάδες αρκετοί ήταν οι ιδιώτες που επέλεξαν να επανατοποθετήσουν σε τραπεζικούς τους λογαριασμούς μέρος των αποταμιεύσεων που διατηρούσαν σε φυσική μορφή εκτός συστήματος. Παράλληλα, συνεχίστηκαν οι εξαγορές αμοιβαίων κεφαλαίων ξένων οίκων, τα οποία είχαν αποκτηθεί στην πλειονότητά τους στο πρώτο εξάμηνο του 2015, πριν από την επιβολή των capital controls.

Οι κινήσεις αυτές σε συνδυασμό με την έναρξη της τουριστικής σεζόν, που έφερε… ζεστό χρήμα από ξένους επισκέπτες στα ταμεία των επιχειρήσεων, τη μικρή αλλά εμφανή επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας και τη σημαντική μείωση των εκροών, στήριξαν σημαντικά τη ρευστότητα των τεσσάρων συστημικών ομίλων.

Τραπεζική πηγή που παρακολουθεί σε καθημερινή βάση τις ροές χρήματος στο… γκισέ εκτιμά ότι ο Απρίλιος, τα στατιστικά στοιχεία για τον οποίο θα ανακοινωθούν την ερχόμενη Τρίτη από την Τράπεζα της Ελλάδος, θα κλείσει με αύξηση των υπόλοιπων ιδιωτών και εταιρειών από 700 εκατ. ευρώ έως 1 δισ. ευρώ.

Ενώ για τον Μάιο, με βάση την εικόνα που υπάρχει έως σήμερα, θεωρεί δεδομένο ότι καθαρές εισροές θα ξεπεράσουν τα 500 εκατ. ευρώ. Προσθέτει δε πως ανάλογα με τις κινήσεις των επιχειρήσεων αυτήν την εβδομάδα δεν αποκλείεται η άνοδος των καταθέσεων να φτάσει το 1 δισ. ευρώ.

«Η εμπιστοσύνη σημείωσε σημαντική βελτίωση μετά την επιτυχία των ελληνικών τραπεζών στις ασκήσεις προσομοίωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ)» υποστηρίζει η ίδια πηγή. Η ψυχολογική ανάταση, σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος, αποτυπώθηκε στις καταθέσεις μετρητών που φυλάσσονταν σε θυρίδες και άλλες προσωπικές κρυψώνες, οι οποίες κατά μέσο όρο διαμορφώθηκαν το τελευταίο διάστημα στα επίπεδα των 30.000-40.000 ευρώ ανά καταθέτη.

«Είδαμε αρκετούς πελάτες μας, που είχαν για χρόνια να εμφανιστούν στο κατάστημα για κατάθεση, να φέρνουν πίσω έως και το 50% των αποθησαυρισμένων χαρτονομισμάτων τους, ενώ άλλοι ρωτούσαν για τα ισχύοντα επιτόκια» υπογραμμίζει σχετικά. Παράλληλα, συνεχίζονται οι πωλήσεις επενδυτικών προϊόντων με θεματοφυλακή εκτός Ελλάδος, τα υπόλοιπα των οποίων έχουν πλέον μειωθεί κατά 90% σε σχέση με τα υψηλά τους, στο απόγειο της κρίσης το 2015. Ως αποτέλεσμα, στις εισροές, η αναλογία μετρητών και κεφαλαίων από επενδύσεις έχει διαμορφωθεί στο 70 – 30 από 30 – 70 το 2017.

Με αυτά τα δεδομένα κι εφόσον συνεχιστεί η βελτίωση του οικονομικού κλίματος, οι τράπεζες προσδοκούν σε καταθέσεις μετρητών τουλάχιστον 7 δισ. ευρώ το 2018, μετά τα 12 δισ. ευρώ περίπου των εισροών της διετίας 2016-2017. Οπως εκτιμούν, η πλεονάζουσα ρευστότητα που διακρατούν τα νοικοκυριά έχει πλέον υποχωρήσει στα επίπεδα των 15 δισ. ευρώ, ποσό που σε βάθος διετίας θα μπορούσε να επιστρέψει στο σύστημα.

Οι εξελίξεις αυτές έχουν συμβάλει σημαντικά στη μείωση της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Τράπεζας της Ελλάδος (ELA), ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω χαλάρωση των capital controls. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την αρχή του χρόνου το πλαφόν δανεισμού τους από την κεντρική τράπεζα έχει μειωθεί κατά 50%, στα 12,2 δισ. ευρώ και πλέον είναι εφικτός ο στόχος μηδενισμού του στις αρχές του 2019.

Σε σχέση με τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι υπήρξαν την προηγούμενη εβδομάδα διαβουλεύσεις μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών, των τραπεζών και εκπροσώπων των θεσμών για τα επόμενα βήματα. Στο πλαίσιο αυτό αναμένουν ένα νέο κύμα χαλάρωσης στις αρχές Ιουνίου, το οποίο θα περιλαμβάνει αύξηση των ορίων για εισαγωγές από επιχειρήσεις, απελευθέρωση των εισπράξεων από κάρτες εκδόσεως ξένων τραπεζών και ενδεχομένως διεύρυνση των επενδυτικών επιλογών των ιδιωτών με χρήση παλαιού χρήματος.

Σε σχέση με το όριο ανάληψης μετρητών, που σήμερα διαμορφώνεται στα 2.300 ευρώ ανά τράπεζα ανά κωδικό πελάτη, οι τράπεζες θεωρούν ότι καλύπτει τις ανάγκες των καταθετών και πως δεν είναι απαραίτητο σε αυτή τη φάση να αυξηθεί. Ωστόσο, δεν αποκλείουν το υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει σε προς τα πάνω αναθεώρησή του κατά τουλάχιστον 200 ευρώ, για να εκπέμψει το μήνυμα της επιστροφής στην κανονικότητα.

Αναφορικά με το ενδεχόμενο αύξησης του ορίου αποστολής εμβασμάτων στο εξωτερικό, που σήμερα ανέρχεται σε 2.000 ευρώ ανά δίμηνο, πιστεύουν ότι είναι νωρίς για αύξησή του. Και αυτό διότι υπάρχει ακόμη ένας αριθμός πελατών τους που συνεχίζει να κάνει χρήση της σχετικής δυνατότητας. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούν σκόπιμο το υπουργείο Οικονομικών να αναμένει ένα δίμηνο τουλάχιστον πριν επανεξετάσει το συγκεκριμένο ζήτημα.