Αmlo: Ο «αριστερός μεσσίας» που θέλει να γίνει πρόεδρος του Μεξικού

Αριστερός εθνολαϊκιστής σαν τον Τσάβες ή πρώην σοσιαλιστής επαναστάτης και νυν κεντροαριστερός, κάτι σαν «Κόρμπιν του Μεξικού»; Διαλέγετε και παίρνετε. Τον έχουν πει ως και «τραμπιστή» λόγω του αντισυστημικού μηνύματος, παρ’ όλο που αν εκλεγεί πρόεδρος του Μεξικού, την 1η Ιουλίου, ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ θα συγκρουστεί με τον Τραμπ (για τη μετανάστευση και το εμπόριο).

Πριν από τρεις δεκαετίες, αυτός ο «τροπικός μεσσίας» α λα Ούγκο Τσάβες (κατά τους επικριτές του) κήρυσσε την ανατροπή του συστήματος στον δρόμο για τον σοσιαλισμό. Σήμερα, ο 64χρονος Amlo, όπως είναι γνωστός από τα αρχικά του, είναι πρώτος με διαφορά στις δημοσκοπήσεις, εν όψει των εκλογών στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής.

O συνασπισμός του ονόματι «Μαζί θα γράψουμε ιστορία» προηγείται μήνες τώρα, με δεύτερο στις δημοσκοπήσεις τον 39χρονο δικηγόρο Ρικάρντο Ανάγια, επικεφαλής μιας συμμαχίας Δεξιάς – Αριστεράς, και τρίτο, μακράν, τον υποψήφιο του κυβερνώντος Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος (PRI).

Στην προεκλογική εκστρατεία ο Amlo δεσμεύτηκε να πάρει πίσω τον έλεγχο της πετρελαϊκής βιομηχανίας, να διερευνήσει την πιθανότητα αμνηστίας για όσους εμπλέκονται στον καταστροφικό πόλεμο των ναρκωτικών και κυρίως, να τα βάλει με τις ισχυρές «μαφίες» και την κλεπτοκρατία.

«Αυτό το τελευταίο έχει βρει ευρεία υποστήριξη σε έναν λαό οργισμένο και απογοητευμένο από τα τεράστια σκάνδαλα διαφθοράς της κυρίαρχης ελίτ» γράφει ο «Guardian».

Η βρετανική εφημερίδα σημειώνει ότι «η προοπτική της εξαετούς προεδρίας του τρομάζει τους πολλούς αντιπάλους του, που τον παρουσιάζουν σαν αυταρχικό εθνολαϊκιστή, ο οποίος θα καταστρέψει την οικονομία του Μεξικού με παλαιοαριστερές πολιτικές».

Πιστεύει στον παρωχημένο εθνικισμό, στον κρατισμό, στον προστατευτισμό, στις επιδοτήσεις, λένε οι αντίπαλοί του. Εκείνος επιχειρεί να κατευνάσει αυτούς τους φόβους: έχει πλαισιωθεί από τεχνοκράτες ειδικούς και υπόσχεται ότι δεν θα γίνουν «απαλλοτριώσεις, ούτε εθνικοποιήσεις» αν κερδίσει.

Αλλά για τους πολλούς οπαδούς του στο Μεξικό των 130,5 εκατ. ανθρώπων ο Amlo είναι το «πρόσωπο της ελπίδας» («El Rostro de la Esperanza»), συμβολίζοντας τις προσδοκίες για το τέλος του διεφθαρμένου συστήματος.

Ο Αmlo έγινε πολιτικά ενεργός στα τέλη της δεκαετίας του 1970 όταν μετακόμισε στη Νακαχούκα, μια φτωχή περιοχή με αυτόχθονες Μάγια για να εργαστεί ως τοπικός εκπρόσωπος του Εθνικού Ινστιτούτου Ιθαγενών.

Ηταν μια εμπειρία που άναψε μια «εσωτερική φωτιά» μέσα του, πείθοντάς τον ότι το Μεξικό πρέπει να κυβερνηθεί «για τους πολλούς, όχι για τους λίγους». Του χάρισε επίσης σημαντική λαϊκή στήριξη.

Μετά αγωνίστηκε κατά της κρατικής επιχείρησης πετρελαίου Pemex στήνοντας στρατόπεδα διαμαρτυρίας έξω από τα γραφεία της για να την αναγκάσει να πληρώσει αποζημίωση σε αυτόχθονες κοινότητες και χωρικούς τα εδάφη των οποίων είχε μολύνει.

Ο πολιτικός αγώνας τον έφερε τελικά στην πρωτεύουσα, όπου το 2000 εξελέγη δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού με την υπόσχεση να «βάλει πρώτα τους φτωχούς, για την ευημερία όλων».

Ως δήμαρχος αποδείχθηκε δημοφιλής: επιδότησε τα εισιτήρια του μετρό και έδωσε επιδόματα σε ηλικιωμένους και ανύπαντρες μητέρες. Οι αντίπαλοι τον κατηγόρησαν για λαϊκισμό, αλλά αντέγραψαν αυτά τα μέτρα σε άλλες περιοχές της χώρας.

Αυτή είναι η τρίτη φορά που επιχειρεί να εκλεγεί πρόεδρος. Εχασε, με μικρή διαφορά, το 2006, και ηττήθηκε πάλι το 2012. Τα τελευταία χρόνια προβάλλει πιο μετριοπαθή εικόνα –απογοητεύοντας όσους οπαδούς είχαν ελπίσει σε έναν πιο ριζοσπαστικό ηγέτη.

Σημαία του είναι η πάταξη της διαφθοράς –έχει αναδείξει τον «αγώνα κατά της μαφίας της εξουσίας» σε κεντρικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας του.

Με την οικονομία του Μεξικού σε τέλμα, τη φτώχεια να αυξάνεται και τη βία να καλπάζει (το οργανωμένο έγκλημα ελέγχει τεράστιες περιοχές), εννέα στους 10 πιστεύουν ότι η νυν κυβέρνηση δεν εργάζεται για το καλό του κοινωνικού συνόλου αλλά μόνο προς όφελος ορισμένων ισχυρών ομάδων. «Η διαφθορά στη χώρα μας θα τελειώσει» λέει και ξαναλέει ο Amlo.

Η επιθετικότητα του Ντόναλντ Τραμπ ενάντια στο Μεξικό έχει κάνει καλό στη δημοτικότητα του Ομπραδόρ. Ο Amlo χρησιμοποιεί σκληρή ρητορική απέναντι στις «κορόνες» του Τραμπ, γεγονός που φαίνεται να αρέσει στη μεξικανική κοινή γνώμη. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό των Μεξικανών που εκφράζουν φιλικά συναισθήματα για τις ΗΠΑ έχει κατρακυλήσει από 66% το 2015 στο 30% σήμερα.

Αναλυτές εκτιμούν ότι αν νικήσει ο Ομπραδόρ οι σχέσεις με τις ΗΠΑ θα επιδεινωθούν. Ο αριστερός υποψήφιος θέλει να περιορίσει την οικονομική εξάρτηση του Μεξικού από τις ΗΠΑ, αν και διεμήνυσε, μέσω των συμβούλων του, ότι υποστηρίζει πλήρως τη NAFTA (Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής).

Αλλά η προβλεπόμενη νίκη του πιθανότατα θα σημάνει σκλήρυνση της στάσης έναντι των ΗΠΑ, καθώς ο Τραμπ συνεχίζει την επιθετική ρητορική στο Μεταναστευτικό (με το τείχος στα σύνορα κ.λπ.), και ανεβάζει την ένταση στα θέματα των διμερών εμπορικών συναλλαγών.

Στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων είναι η αναθεώρηση των κανόνων για τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Ο Τραμπ επιδιώκει την επιστροφή θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ. Επίσης, ζητεί να δεχθούν το Μεξικό (και ο Καναδάς) να κατασκευάζεται το 40% της αξίας ενός αυτοκινήτου και το 45% ενός αγροτικού οχήματος σε περιοχές όπου το ωρομίσθιο είναι πάνω από 16 δολάρια. Στο Μεξικό, το ωρομίσθιο στα εργοστάσια αυτοκινήτων είναι μικρότερο από 6 δολάρια, ενώ στις μονάδες παραγωγής των εξαρτημάτων δεν ξεπερνάει τα τρία δολάρια.

Το γεγονός ότι ο Ομπραδόρ σχεδιάζει να επανεξετάσει τις πρόσφατες αναθέσεις κρατικών συμβάσεων στον πετρελαϊκό τομέα προκαλεί επίσης ανησυχίες σε επιχειρηματικούς κύκλους για τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύει να χειριστεί τις ξένες επενδύσεις.