Εκκολαπτήριο καινοτομίας

Χάρηκα που τους γνώρισα, ακόμη μέσα στο… egg τους αυτή τη χρονιά. Στη γωνιά που τους έχει παραχωρηθεί και έχει γίνει ολοήμερο γραφείο. Δουλεύουν εντατικά και πολλές ώρες. Η κατάταξη μέσα στο egg παίζει ρόλο για τις ομάδες. Τον Ιούνιο θα βγουν από το… αβγό τους κάνοντας το άλμα στον έξω χώρο, χωρίς πλέον κάποιο προστατευτικό δίχτυ. Και εκτός από το να βρουν τους υποψήφιους πελάτες έχουν να κάνουν κάτι επίσης αρκετά δύσκολο. Να τους εξηγήσουν τι είναι αυτό που προτείνουν, οι άλλοι να το καταλάβουν, να δουν τη χρησιμότητά του και να πειστούν τελικά να γίνουν συνδρομητές. Και σε σχέση με αυτό που προτείνουν είναι χρήσιμο να καταλάβουμε πως απαιτείται όχι μόνον μακροχρόνια σχέση με τον πελάτη αλλά και να τους έχει αυξημένη εμπιστοσύνη. The kids are all right πάντως στην Chainproof (www.chainproof.ai) και φαίνεται ότι πηγαίνουν καλά προς το παρόν.

Η πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα τους κάθε άλλο παρά απλοϊκή είναι και αποτελείται από δύο άλλες, βασικές και διαφορετικές μεταξύ τους. Πρέπει να εξασφαλίσουν πρώτα ότι για ένα έργο τέχνης μπορούν να δημιουργήσουν μέσα στον υπολογιστή ένα αντίστοιχο «μοναδικό» αποτύπωμα. Που θα ακολουθεί το κάθε έργο τέχνης σε όλη του τη διαδρομή καθώς αυτό θα αλλάζει ιδιοκτήτες. Αν υποθέσουμε ότι πρόκειται για πίνακα, να μην εμφανιστεί ξαφνικά ένα αντίγραφό του ή σε περίπτωση κλοπής να μην μπορεί να συνεχίσει να διακινείται μέσα από τα νόμιμα κανάλια.

Και έτσι ερχόμαστε στη δεύτερη ιδέα που πρέπει να ενσωματωθεί στο προϊόν της Chainproof. Που είναι το πώς θα εξασφαλιστεί ότι δεν θα αλλοιωθεί το ηλεκτρονικό αποτύπωμα, στην ουσία δηλαδή το πιστοποιητικό γνησιότητάς του έργου τέχνης.

Την ομάδα αποτελούν οι Μανώλης Αδαμόπουλος, Δημήτρης Γερογιάννης, Αλέξης και Γιάννης Πολύζος, Κωνσταντίνος Τσιούνης. Αυτό που θα έχουν να κάνουν βγαίνοντας από το egg σε λίγο θα είναι στην αρχή να πείσουν τον κάθε καλλιτέχνη, αρχίζοντας από τους ζωγράφους (διότι για τα γλυπτά, έργα τέχνης τριών διαστάσεων, για να βγάλεις μοναδικό αποτύπωμα τα πράγματα είναι κάπως πιο δύσκολα). Να πείσουν λοιπόν ότι και για δικό τους καλό, μόλις δημιουργήσουν ένα έργο, πρέπει να το «φωτογραφίσουν» με ειδικό τρόπο που να αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητές του και να το εφοδιάσουν με το ηλεκτρονικό και μοναδικό του αποτύπωμα.

Με κανέναν τρόπο δεν σε εξασφαλίζει μια απλή φωτογράφιση στις ημέρες των προχωρημένων τεχνικών επεξεργασίας της εικόνας (κάποιες φορές το λες και αλλοίωση με κακό σκοπό). Τις δύο τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει εκατοντάδες εργασίες που καταλαμβάνουν χιλιάδες σελίδων για το πώς μια μηχανή γενικά μπορεί να πλησιάσει το πώς λειτουργεί το ανθρώπινο μάτι όταν αντικρίζει μια εικόνα και πώς ο εγκέφαλος αποτυπώνει στοιχεία που θα συνδέσουν τον παρατηρητή για πάντα μαζί της. Τα μέλη της Chainproof αποφεύγουν να δώσουν πολλές λεπτομέρειες επάνω στο θέμα αυτό για τους δικούς τους λόγους. Σε γενικές γραμμές, το σύστημα αξιοποιεί Αλγόριθμους από τον τομέα της Υπολογιστικής Ορασης με σκοπό να αντιληφθεί τι είναι αυτό που βλέπει η κάμερα του κινητού τηλεφώνου. Το σύστημα έχει εκπαιδευτεί να διακρίνει το είδος της εικόνας και στη συνέχεια εξάγει σημεία που παρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, μέσω των οποίων εν τέλει μετράει την ομοιότητα μεταξύ δύο διαφορετικών εικόνων. Τελικά συγκεντρώνονται από τον όλο πίνακα διάφορα στοιχεία που δίνουν ένα μοναδικό αποτύπωμα. Ακόμη και ένα πολύ πιστό και καλά εκτελεσμένο αντίγραφο, όπως ισχυρίζονται οι εμπνευστές της μεθόδου, θα δώσει διαφορετικό αποτύπωμα και θα προδώσει το με ποιον τρόπο έγινε.

Οταν λοιπόν αποκτήσει το μοναδικό αυτό πιστοποιητικό το έργο, που θα βρίσκεται πάντα μέσα σε έναν υπολογιστή, πώς θα μπορεί να διακινείται από τον έναν ιδιοκτήτη στον άλλον, είτε είναι ο δημιουργός του είτε μια γκαλερί που το έχει ή και ο τελικός αγοραστής;

Εδώ έρχεται η τεχνολογία blockchain να βοηθήσει στη διακίνηση των πιστοποιητικών αλλά και στο να μην μπορούν να παραχαραχθούν. Κάποιοι άνθρωποι, όταν διαβάζουν για blockchain ο νους τους πηγαίνει στο bitcoin και στα άλλα κρυπτονομίσματα. Ομως δεν είναι έτσι. Το πρώτο πράγμα που θα έρχεται στον νου μας μόλις ακούμε ότι κάποιος χρησιμοποιεί τεχνολογία Blockchain θα είναι πως πρόκειται για ένα αποκεντρωμένο σύστημα με πολλούς χρήστες. Αμέσως βέβαια κάποιος θα σκεφτεί ότι ήδη έχουμε το Διαδίκτυο. Ομως υπάρχει απόσταση ανάμεσα στα δύο. Σε ένα αποκεντρωμένο σύστημα συναλλαγών και επικοινωνίας προτείνεται όσοι συμμετέχουν να έχουν ο καθένας στον υπολογιστή του τον δικό του πίνακα, όπου με τη συμπλήρωση ενός μπλοκ συναλλαγών θα γίνεται κάθε φορά ενημέρωση του πίνακα αυτού. Ετσι κάθε στιγμή όλοι θα διαθέτουν τον ίδιο πίνακα με όλες τις συναλλαγές που έχουν γίνει. Και οι συναλλαγές γίνονται άμεσα μεταξύ όσων συμμετέχουν στο δίκτυο αυτό. Εχουμε αναλύσει με αρκετές λεπτομέρειες τα πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος και ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει στο συγκεκριμένο άρθρο (εδώ: https://www.tovima.gr/science/article/?aid=937119 ). Το χρησιμοποιούν, θεωρώντας το αρκούντως ασφαλές, ακόμη και εθνικές τράπεζες όπως η Τράπεζα της Γαλλίας.

Ολη αυτή τη διαδικασία της δημιουργίας του αποτυπώματος, της διακίνησης με την τεχνολογία του blockchain και της (δια)φύλαξης της ιστορίας του, θα την αναλαμβάνει η εταιρεία των παιδιών έναντι μιας ετήσιας συνδρομής. Προφανώς η δυναμική της ιδέας τούς κάνει να στοχεύουν όχι μόνον στην ελληνική αγορά έργων τέχνης αλλά και πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Και θα είναι καλό για όλους να αποδειχθεί ότι δεν έπεσαν έξω.

Ψάχνοντας για νέα φάρμακα στα… σύννεφα

{AR}Ηλθαν λίγο πριν από τη συμφωνημένη ώρα, νέοι άνθρωποι, ένας άνδρας, μια κοπέλα, κάθισαν στην αίθουσα αναμονής, χάθηκαν σχεδόν στον μεγάλο καναπέ μιλώντας χαμηλόφωνα, ρίχνοντας ματιές και στον υπολογιστή, το πολύ να έλεγες ότι είναι κάποιοι από τους φοιτητές που ακόμη παρακολουθούν τα μαθήματα στο αμφιθέατρο αντί να κάθονται στο σπίτι τους. Χάρηκα που τους γνώρισα αλλά όταν εκείνοι μου εξηγούσαν τι προσπαθούν να κάνουν, την ίδια στιγμή ο νους μου πήγαινε στο πόσες χιλιάδες χιλιάδων αντιπάλους έχουν σε αυτό που διάλεξαν να κάνουν. Και αν τα μέσα που υπάρχουν εδώ στη διάθεσή τους θα είναι αρκετά για κάτι ενδιαφέρον.{AR}
Μετά έριξα μια ματιά στα βιογραφικά τους. Αν γυρίζαμε ταινία θα ακολουθούσε το κλασικό: «Στοπ. Πάμε από την αρχή».

Η Αριάννα Φιλντίση είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και μόλις ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στη Βιοϊατρική Πληροφορική στο ίδιο Τμήμα. Εχει ασχοληθεί με την ανάπτυξη αλγορίθμων στον χώρο της μεταβολομικής και του υπολογιστικού σχεδιασμού φαρμάκων.

Ο Κωνσταντίνος Ποταμίτης έχει τελειώσει το Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι ήδη αρκετά χρόνια στον χώρο της έρευνας με γνωστικό πεδίο κυρίως την Υπολογιστική Χημεία και τη Φασματοσκοπία NMR, με στόχο την ανακάλυψη νέων φαρμάκων, με διδακτορικό και 26 δημοσιευμένες εργασίες.

Μαζί με τον Μίνω Ματσούκα, διδάκτορα του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών με εξειδίκευση στην Υπολογιστική Χημεία, οι τρεις τους ως νέοι ερευνητές έχουν αποφοιτήσει πλέον με επιτυχία από το εκκολαπτήριο του egg και έχουν δημιουργήσει μια νεοφυή επιχείρηση, την CloudPharm (www.cloudpharm.eu), και την ίδια στιγμή προσπαθούν να πετάξουν με τα δικά τους φτερά σε έναν χώρο δύσκολο.

Αυτό το «σχεδίαση μορίων» για βιολογική δράση στους τομείς των φαρμάκων, των τροφίμων και των καλλυντικών αν είσαι εντελώς άσχετος σου φαίνεται πολύ ελκυστικό. Υπάρχει μάλιστα και ξένη εταιρεία επίπλων με το όνομα Molecule Design (www.molecule-design.com). Γιατί η σχεδίαση επίπλων έρχεται και κολλάει στο μυαλό σου εκεί δίπλα και έχεις πολύ θετικές εντυπώσεις από το αποτέλεσμα. Ασχετα αν δεν έχεις ιδέα και για το τι χαμός μπορεί να έχει γίνει και εκεί που κατασκευάζεται και ένα έπιπλο. Η σχεδίαση μορίων βέβαια δεν έχει χαρτιά και μολύβια, ούτε σχεδιαστικά πακέτα στον υπολογιστή να ταιριάζεις μεταξύ τους διάφορα άβολα γεωμετρικά σχήματα, ούτε μετά πριονίδι και κόλλες. Και είναι μια αναζήτηση που την κάνουν και πολύ προικισμένοι επιστήμονες σε όλον τον πλανήτη, μερικοί μάλιστα έχουν βραβευθεί με το Νομπέλ της Χημείας (2013) για τα όσα έχουν κάνει.

Στην πιο απλή(;) μορφή της για τη δουλειά αυτή πρέπει να ψάχνεις σε ατέλειωτες βιβλιοθήκες, Χημειοθήκες για την ακρίβεια, όπως με διορθώνει ο συνομιλητής μου, έχοντας προσδιορίσει συνήθως από πριν κάποιον συγκεκριμένο βιολογικό στόχο. Δεν είναι από διάθεση χιούμορ που αυτό το είδος (χημικής) έρευνας έχει ονομαστεί διεθνώς «in silico drug design». Δηλαδή σχεδιασμός φαρμάκων που γίνεται με τη βοήθεια του υπολογιστή. Διότι είναι γνωστό πως τα περισσότερα υπολογιστικά κυκλώματα έχουν χαραχτεί κυριολεκτικά σε υλικά με βάση το πυρίτιο (silicium). Και το όνομα της εταιρείας, CloudPharm, κάνει ακόμη πιο σαφές το βασικό αντικείμενο ενασχόλησής της. Διότι η λέξη cloud χρησιμοποιείται σε όλον τον κόσμο πλέον όχι μόνο για τα σύννεφα στον ουρανό αλλά και για να δηλώνει υπηρεσίες που προσφέρονται μέσα από το Διαδίκτυο, έχοντας όμως αυξημένη λειτουργικότητα, μεγαλύτερο φάσμα υπηρεσιών και χωρητικότητα πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσε να διαθέτει ένας ιδιώτης ή μια μη εξειδικευμένη εταιρεία. Δηλαδή δεν πετούν στα «σύννεφα» οι άνθρωποι που έφτιαξαν την εταιρεία αυτήν αλλά τα χρησιμοποιούν για να αυξάνουν έτσι τις δυνατότητές τους.

Στον ιστότοπό τους αναφέρονται και άλλες ενδιαφέρουσες υπηρεσίες που προσφέρονται και για τον μη ειδικό μπορεί να μένουν απλά άγνωστες λέξεις. Οπως το «Fragment based drug design», που είναι η ανίχνευση πιο μικρών μορίων, όχι τόσο ισχυρών για να γίνουν φάρμακα αλλά σε κατάλληλη συντροφιά με άλλα θα μπορούσαν να δώσουν νέα μόρια με αυξημένο θεραπευτικό ενδιαφέρον. Επίσης όταν έχει βρεθεί μια αρκετά δραστική ένωση χρειάζεται βελτιστοποίηση (lead optimization), όπου γίνεται κάτι σαν μικρογλυπτική γύρω από τα μόρια για την αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη δράση της στον οργανισμό. Ενώ πολύ σημαντική είναι και η στοχοποίηση πρωτεϊνών (target assessment of proteins), δηλαδή το ποιες πρωτεΐνες μπορούν να γίνουν στόχοι. Αλλες γιατί προκύπτουν ως ανεπιθύμητες με την εκδήλωση μιας ασθένειας και άλλες γιατί θα θέλαμε να ενεργοποιηθούν ως αποτέλεσμα μιας φαρμακευτικής αγωγής.

Εχουν ήδη καταφέρει να επιλεγούν για χρηματοδότηση από το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» και ετοιμάζουν μία πλατφόρμα για την ταξινόμηση φυσικών συστατικών με χρήσιμες καταγραφές των ιδιοτήτων τους και των ενδείξεων υγείας τους. Στόχος της πλατφόρμας είναι η ανάπτυξη συμπληρωμάτων διατροφής που βασίζονται σε ενώσεις φυτικής προέλευσης, ένα πολυσυζητημένο θέμα με τεράστια δημοσιότητα, συγκεχυμένη πληροφόρηση και μεγάλες οικονομικές προοπτικές. Παράλληλα συμμετέχουν σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα (COST) μαζί με άλλους 39 φορείς από 23 χώρες για την ανάπτυξη νανοσυστημάτων μεταφοράς αντικαρκινικών φαρμάκων. Με δυο λόγια δουλεύουν με κάτι σαν χημικό Tetris, που ο αυξανόμενος ανταγωνισμός παγκόσμια το επιταχύνει συνεχώς και χρειάζεται μεγάλες αντοχές για να αλλάζεις κάθε τόσο επίπεδο.
Α.Γ

Αγρότες hi-tech

{AR}Ακόμα και όποιος έχει μόνο δύο γλάστρες στο μπαλκόνι του γνωρίζει ότι κάθε φυτό έχει ξεχωριστές απαιτήσεις: κάποιο το καίει ο ήλιος και κάποιο θεριεύει με την ηλιοφάνεια, κάποιο θέλει πολύ νερό και κάποιο ελάχιστο, κάποιο είναι λιτοδίαιτο και κάποιο δεν επιβιώνει χωρίς την κατάλληλη λίπανση. Φανταστείτε τώρα να πρέπει να κερδίσεις τα προς το ζην ως αγρότης. Φανταστείτε δηλαδή να πρέπει να καλλιεργήσεις το ίδιο μεν φυτό, αλλά σε τεράστια έκταση, η οποία δεν είναι απαραίτητα ομοιογενής ως προς την ικανότητά της να θρέψει το εν λόγω φυτό. Χείρα βοηθείας σε όσους ασχολούνται με την καλλιέργεια της γης αποφάσισαν να δώσουν δύο βολιώτες φίλοι και συμφοιτητές στη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο Δημήτρης Ευαγγελόπουλος και ο Γιώργος Βαρβαρέλης.

Η εμπειρία του Δημήτρη στην αγροτική καλλιέργεια ήταν καθοριστική για να αποφασίσουν να ασχοληθούν με τα αγροτικά θέματα, ιδρύοντας την Agile Agriculture Technologies. Με επιστημονική μεθοδικότητα, κατ’ αρχάς κατέγραψαν τα έξοδα μιας καλλιέργειας και διαπίστωσαν ότι τρεις ήταν οι πλέον κοστοβόρες δράσεις: η άρδευση, η λίπανση και η φυτοπροστασία. Ειδικότερα για τη λίπανση, το πρόβλημα είναι τεράστιο εξαιτίας της παραλλακτικότητας τους εδάφους, το οποίο μπορεί στον ίδιο αγρό να είναι κατά τόπους αμμώδες (με μεγαλύτερη δυνατότητα αποστράγγισης και εξάτμισης) και κατά τόπους πηλώδες. Σήμερα, όταν οι γεωργοί πρόκειται να λιπάνουν, παίρνουν συνήθως από τον γεωπόνο μια συνταγή που ορίζει περί τα 25 κιλά λιπάσματος ανά στρέμμα. Ωστόσο, η διακύμανση της ανάγκης για λίπασμα σε έναν αγρό μπορεί να ποικίλλει από 3 έως 29 κιλά ανά στρέμμα!

Το πρόβλημα λοιπόν που έθεσαν οι δύο φίλοι στους εαυτούς τους ήταν να βρουν έναν τρόπο να χορηγούν την ιδανική ποσότητα λιπάσματος για κάθε σημείο του κάθε αγρού. Επιπροσθέτως, η λύση αυτή, αν και hi-tech, θα έπρεπε να μπορεί να προσαρμοστεί σε τρακτέρ που δεν ήταν απαραιτήτως τελευταίας τεχνολογίας, ενώ το κόστος της δεν θα έπρεπε να είναι απαγορευτικό για έναν μέσο αγρότη. Κατασκεύασαν λοιπόν ένα σύστημα αποτελούμενο από υπερφασματικές κάμερες οι οποίες ενσωματώνονται στο επάνω πρόσθιο μέρος ενός τρακτέρ και οι οποίες, σαν να ήταν μάτια, «βλέπουν» τις βραγιές των φυτών που πρόκειται να λιπανθούν. Στην πραγματικότητα βλέπουν καλύτερα από τα δικά μας μάτια: διαβάζουν τη φασματική υπογραφή των φυτών, η οποία τούς αποκαλύπτει πόσο πεινασμένα για λίπασμα είναι. Αυτή η υπογραφή μεταφέρεται σε έναν μικροελεγκτή, ένα σύστημα (μεγέθους ταμπλέτας) εφοδιασμένο με αλγορίθμους, οι οποίοι τού επιτρέπουν να λαμβάνει αποφάσεις με βάση τα δεδομένα με τα οποία τροφοδοτείται. Με άλλα λόγια, ο μικροελεγκτής αντιλαμβάνεται πόσο ακριβώς λίπασμα χρειάζονται τα φυτά και στη συνέχεια δίνει εντολή στο σύστημα ψεκασμού του τρακτέρ να ρυθμίσει τη δόση στα ιδανικά επίπεδα.

Η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος έφερε τους αναμενόμενους καρπούς: όχι μόνο εξοικονομήθηκαν χρήματα από τη λίπανση, αλλά σημειώθηκε αύξηση της παραγωγής με παράλληλη αύξηση της θρεπτικής αξίας των παραγόμενων σιτηρών. Ειδικότερα, τα ιδανικά επίπεδα λίπανσης πέτυχαν να αυξήσουν την παραγωγή κατά 15% και την περιεκτικότητα των σιτηρών σε πρωτεΐνες κατά 2%.

Τώρα που ολοκληρώνεται ο δεύτερος χρόνος παραμονής τους στο egg, οι δύο φίλοι και συνεργάτες ετοιμάζονται πραγματικά να ανοίξουν τα φτερά τους: πρόκειται να παράγουν το προϊόν τους βιομηχανικά. Κάτι μου λέει ότι θα ξανακούσουμε για αυτούς…
Ι.Σ

Οι άλλοι βλέπουν τη σκόνη τους

{AR}Οταν κάθισε απέναντί μου να μιλήσουμε για πρώτη φορά, τα είχε όλα. Σε πολύ ωραία και λειτουργική συσκευασία ένα δείγμα του προϊόντος του. Μου έδωσε έναν πανέμορφο φάκελο, και αυτός είχε μέσα ένα ωραίο και περιεκτικό οκτασέλιδο με πολλά στοιχεία για την εμπορική ιδέα πίσω από αυτό. Και φυσικά υπήρχαν και οι κάρτες των δύο ανθρώπων τις εταιρείας, πολύ έξυπνα στερεωμένες έτσι ώστε να είναι πάντα πρόχειρες και να μη χαθούν σε κάποια τσέπη. Συν ένα χαμόγελο που δεν έφυγε από το πρόσωπό του μέχρι το τέλος της συνάντησης.{AR}
Αυτό που δεν είχε όταν αποφάσισε να μπει στο… αβγό ο Βασίλης Σιώρος μαζί με τον συνέταιρό του Ακη Καπέτα ήταν το ίδιο το προϊόν. Και είναι αξιοθαύμαστο που όσοι στο egg είχαν την ευθύνη για την επιλογή των ιδεών των άξιων υποστήριξης δεν κόλλησαν σε αυτή τη… λεπτομέρεια(;).

Ο κ. Σιώρος, τεχνολόγος τροφίμων για αρκετά χρόνια σε διάφορες εταιρείες του χώρου των φαρμάκων κυρίως, μόλις στο άνω ηλικιακό όριο για να είναι μέσα στις προδιαγραφές του προγράμματος, είχε μια ιδέα. Και αυτό έγινε με αφορμή την απόφαση FDA-2013-N-1317 της Δημόσιας Αμερικανικής Αρχής Τροφίμων και Ποτών που απαιτούσε ως το 2019 να έχουν πάψει να χρησιμοποιούνται στα είδη διατροφής οι λεγόμενες Τρανς-Λιπαρές Ουσίες. Που θεωρούνται από όλους τους διατροφολόγους και καρδιολόγους ανθυγιεινές αλλά διευκολύνουν αφάνταστα τη βιομηχανία τροφίμων. Γιατί είναι πιο εύπλαστες, δεν οξειδώνονται, δηλαδή δεν ταγκίζουν τόσο γρήγορα, και μπορεί μια κουζίνα που δεν σέβεται και πολύ αυτούς που τρώνε εκεί να τηγανίζει στην ίδια λιπαρή ουσία πολύ περισσότερες από μία φορές.

Την ίδια περίπου χρονική περίοδο, πρώτο πέμπτο του 21ου αιώνα, η φήμη του ελαιολάδου διαρκώς μεγαλώνει σε όλες της ηπείρους. Φθάνει να θεωρείται έως και φάρμακο. Και σίγουρα κατατάσσεται πλέον στα λεγόμενα λειτουργικά τρόφιμα. Δηλαδή σε εκείνα που «αποδεδειγμένα παρέχουν οφέλη στην υγεία μας πέρα από τη βασική θρεπτική τους αξία, σε θερμίδες, και επομένως βελτιώνουν τη λειτουργία του οργανισμού. Διαθέτουν, δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο φαρμακευτικές ιδιότητες, χωρίς βεβαίως να πρόκειται για φαρμακευτικές ουσίες, αλλά για απλά τρόφιμα».
Ο ένας λοιπόν από τους ιδρυτές της ArdusTech σκέφθηκε να προτείνει στη βιομηχανία των ξηρών τροφίμων τη χρήση ελαιολάδου σε σκόνη αντί για τα διαπιστωμένα επιβλαβή τρανς λιπαρά. Αυτό δεν είχε γίνει έως τότε και φυσικά δεν υπήρχε. Ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, κατά τη γνώμη του, ήταν με τη μέθοδο της μικροενθυλάκωσης. Που χρησιμοποιείται πολύ στη φαρμακοβιομηχανία. Να κλείσεις δηλαδή μια ευαίσθητη ουσία, που σε ενδιαφέρει, μέσα σε μιαν άλλη, πιο ανθεκτική για να την προφυλάξεις.

Η ιδέα λοιπόν έγινε δεκτή στο egg πολύ θερμά αλλά έπρεπε πλέον και να υλοποιηθεί. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε κατάλληλο εργαστήριο και το κατάλληλο βρέθηκε αρκετά πιο μακριά, στην Ολλανδία. Σε γενικές γραμμές, με τη μέθοδο της μικροενθυλάκωσης με spray-drying αναμειγνύεις το λάδι με ένα υδατικό διάλυμα πολυσακχαρίτη, συνήθως τροποποιημένο άμυλο (που έχει υποστεί φυσική, ενζυματική ή χημική επεξεργασία για να αλλάξει ιδιότητες, όπως το να αντέχει σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες) και αφού γίνει ένα πυκνό και ομογενές γαλάκτωμα, περνάει από ένα μηχάνημα που το διασπά σε σταγονίδια. Αυτά βρίσκονται ξαφνικά σε ένα πολύ θερμό περιβάλλον, φεύγει το νερό και μένει ένα κατάλευκο υλικό που εύκολα πια μπορεί να μετατραπεί κυριολεκτικά σε σκόνη. Η πρώτη έγνοια σε κάτι τέτοιο είναι το πόση από την «καλή» ουσία καταφέρνεις να εγκλωβίσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουν φθάσει σε ποσοστό 65% λάδι, που θεωρείται καλό.

Οταν βεβαιώθηκαν οι δύο συνεταίροι πως είχαν και το προϊόν στα χέρια τους και είχαν πλέον συγκροτήσει κατά κάποιον τρόπο και την εταιρεία, άρχισε το κυνήγι των πελατών σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της Γης. Ο καλός μέντορας που, όπως λένε, ευτύχησαν να έχουν μέχρι να αποφοιτήσουν από το egg είναι η αλήθεια πως φρόντισε να ανοίξει για αυτούς η πόρτα μιας μεγάλης εταιρείας. Παρ’ όλα αυτά ακόμη προσπαθούν, δυο χρόνια μετά, να καθιερώσουν το προϊόν, τρέχοντας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, δουλεύοντας επτά ημέρες την εβδομάδα για όλες τις εβδομάδες του χρόνου.

Προς το παρόν η δική τους άσπρη σκόνη δεν δημιουργεί παραισθήσεις στους ίδιους. Το έχουν θεωρήσει ως προϊόν Β2Β, δηλαδή κάτι που θα διατίθεται σχεδόν αποκλειστικά στις εταιρείες τροφίμων, και έχουν καταλάβει ότι θα περάσουν δύσκολα μέχρι να καταφέρουν να το καθιερώσουν. Παρ’ όλα τα πλεονεκτήματά του. Αφού θα επιτρέπεται όσοι το χρησιμοποιούν να βάζουν στην ετικέτα με τη σύνθεση του προϊόντος ότι «περιέχει ελαιόλαδο». Παράλληλα, δεν χρειάζεται η προσθήκη συντηρητικών γιατί το ελαιόλαδο σε αυτή τη μορφή δεν ταγκίζει. Επίσης είναι προϊόν που παράγεται προς το παρόν στο εξωτερικό και επειδή δεν έχει προσμείξεις με ζωικές ύλες θεωρείται εξ ορισμού κατάλληλο για χορτοφάγους, και όχι μόνον αυτό. Μπορεί με κατάλληλη επεξεργασία στο εργοστάσιο (πρέπει να σταματήσει η υπόλοιπη παραγωγή, να πλυθούν όλα τα σημεία από όπου περνούν οι πρώτες ύλες αλλά και το τελικό προϊόν, να επιθεωρήσει ο εντεταλμένος ραβίνος την εγκατάσταση και να βάλει τη σφραγίδα του) για να είναι το προϊόν kosher. Κάτι λιγότερο κοστίζει για τον χαρακτηρισμό του ως «χαλάλ», δηλαδή αποδεκτό και από τους μουσουλμάνους. Αυτή τη στιγμή μπαίνει σε κύβους συμπυκνωμένης σούπας, προσφέρεται ως ύλη αρτοποιίας αλλά οι άνθρωποι της εταιρείας στοχεύουν και στη βιομηχανία των καλλυντικών ενώ οι κεραίες τους στρέφονται και προς την καινούργια, πολύ προσοδοφόρα περιοχή των υπερτροφών.

Ardus στα λατινικά σημαίνει ξηρός, στεγνός. Και είναι το όνομα που επιλέχθηκε μαζί με την πολύ αναγνωρίσιμη ρίζα Tech για να συνθέσουν το όνομα της εταιρείας τους, ArdusTech(https://www.ardustech.com/index.html). Προς το παρόν πάντως τίποτα δεν είναι ξερό, στεγνό και άγονο με την εταιρεία των δυο φίλων.
Α.Γ

FEAC: Από την Πάτρα στο CERN και πάλι πίσω

{AR}Μία από τις κλασικές ξεναγήσεις στον επιταχυντή του CERN στη Γενεύη είναι ο «περίπατος» του επισκέπτη σε ένα μικρό έστω τμήμα της μεγάλης κυκλικής τροχιάς, με συνολικό μήκος 27 χιλιομέτρων, που ακολουθούν οι δέσμες των σωματιδίων καθώς επιταχύνονται πριν από την τελική τους σύγκρουση. Δύο δέσμες περιστρέφονται με αντίθετη φορά και με ταχύτητες κοντά στην ταχύτητα του φωτός, μέσα σε διαφορετικά κανάλια, σε συνθήκες απόλυτου κενού, με χιλιάδες μαγνήτες να ορίζουν και να διορθώνουν την πορεία κάθε δέσμης μέσω του τεράστιου μαγνητικού πεδίου που δημιουργούν και όλα αυτά σε θερμοκρασία -271,3 βαθμών Κελσίου, σχεδόν στο απόλυτο μηδέν, για να εκμηδενιστεί η ηλεκτρική αντίσταση που μπορούν να εμφανίσουν τα καλώδια των ηλεκτρομαγνητών.

Η ακρίβεια για όλες αυτές τις κατασκευές συγκρίνεται με την ακρίβεια που απαιτείται για να εκτοξεύσεις δύο βελόνες από δύο σημεία σε απόσταση 10 χιλιομέτρων μεταξύ τους και να πετύχουν η μία την άλλη στα μέσα της διαδρομής.
Και είναι λογικό να θέλεις πρώτα να δοκιμάσεις τα σχέδιά σου και τις προδιαγραφές στον υπολογιστή, δηλαδή να κάνεις όπως λέμε προσομοιώσεις (=εικονικές δοκιμές με τη βοήθεια εξειδικευμένων προγραμμάτων), προτού ανοιχτείς να κατασκευάσεις τους χιλιάδες τους μαγνήτες, όταν π.χ. οι 1.232 διπολικοί μαγνήτες που στρίβουν τη δέσμη σωματιδίων είναι και ένα τερατάκι 35 τόνων και κόστους περί το μισό εκατομμύριο ευρώ.

Οταν οι ιδρυτές της FEAC ζήτησαν να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό του Egg πριν από τέσσερα χρόνια, προφανώς η εταιρεία τους μπροστά στις άλλες ήταν και αυτή ήδη ένα τερατάκι. Δυο αδέλφια, ο Χάρης και ο Σωτήρης Κόκκινος, με σπουδές στο Πολυτεχνείο Πατρών, μηχανολόγος & αεροναυπηγός ο ένας, ηλεκτρολόγος ο άλλος, και καταγωγή από τα Ιωάννινα, ζητούσαν καθοδήγηση ως προς τα γραφειοκρατικά, τα οργανωτικά και τα επιχειρησιακά μιας εταιρείας. Γιατί το να αποφασίσεις να ιδρύσεις δική σου εταιρεία επάνω σε ένα αντικείμενο που έχεις σπουδάσει και γνωρίζεις είναι σαν να ξέρεις καλά τα είδη των μανιταριών, αλλά βγαίνοντας με το καλαθάκι σου να τα μαζέψεις σου την πέφτουν όλοι οι ανυπόφοροι και επικίνδυνοι κάτοικοι του δάσους. Τα δυο αδέλφια όμως κατάφεραν να ξεκινήσουν και οι φιλοδοξίες τους, που ήταν ήδη πολύ πιο πέρα από τα ελληνικά σύνορα, τους κράτησαν στον αφρό.

Οπως μου λέει ο κ. Σωτήρης Κόκκινος: «ο Χάρης είχε ήδη μεγάλη εμπειρία σχετικά με τις προσομοιώσεις και με έπεισε να τον ακολουθήσω». Οταν έχεις δουλέψει τριάμισι χρόνια στο CERN ακριβώς για τον LHC, τον γιγάντιο επιταχυντή του Κέντρου με τις προδιαγραφές όμως της μύτης της βελόνας, έχεις αποκτήσει, είναι η αλήθεια, τόνους αυτοπεποίθησης πλέον. Μια αυτοπεποίθηση που τους οδήγησε να αρχίσουν να παίρνουν αναθέσεις από το CERN για μελέτες νέων μαγνητών. Με το μαγνητικό πεδίο τους να κυμαίνεται γύρω από τα 15 Tesla, ένα κτηνώδες σε ένταση πεδίο, που είναι περίπου 300.000 φορές μεγαλύτερο από το μαγνητικό πεδίο της γης, απαιτώντας ρεύμα διέγερσης πάνω από 17.000 Αμπέρ, θερμική / ηλεκτρομαγνητική / δομική ανάλυση, λεπτομερέστατο και βέλτιστο σχεδιασμό. Και αυτά, όταν το κέντρο της επιχείρησης δεν βρίσκεται στην καρδιά των γεγονότων, αλλά στην Πάτρα, έχοντας προς το παρόν μια μικρή αλλά πολύ δραστήρια και γεμάτη φιλοδοξίες ομάδα μηχανικών.

Το «ψωμί» για τους ανθρώπους της εταιρείας βγαίνει μέσα από τον… υπολογιστή. Δουλεύουν με μια μέθοδο που επινοήθηκε τη δεκαετία του ‘50 από μικρή ομάδα μηχανικών και μαθηματικών με βασικό πρωταγωνιστή σε αυτήν έναν Ελληνα, τον Τζον Αργύρη. Η μελέτη για τη συμπεριφορά διάφορων πολύπλοκων συστημάτων με απρόβλεπτες συμπεριφορές όταν αυτά βρεθούν κάτω από ακραίες συνθήκες λειτουργίας, όπως οι πτέρυγες των αεροπλάνων, οι νέοι κινητήρες, το κέλυφος ενός πλοίου ήταν εξ ορισμού πολύ δύσκολη. Γι’ αυτό τα τυχόν προβλήματα, οι καταπονήσεις και οι φθορές έπρεπε να δίνουν κάπως το στίγμα τους ακόμη από το στάδιο του σχεδιασμού. Με τη Μέθοδο των Πεπερασμένων Στοιχείων (Finite Element Analysis, FEA) το αντικείμενο της μελέτης χωρίζεται σε πλήθος μικρών κομματιών, τα πεπερασμένα στοιχεία, προσδιορίζοντας για το καθένα τη συμπεριφορά του μέσω της λύσης πολύπλοκων (διαφορικών ή ολοκληρωτικών) μαθηματικών εξισώσεων. Στην αρχή βέβαια οι μηχανικοί δούλευαν με το χέρι, έως ότου μετά το 1960 ήλθε η βοήθεια του υπολογιστή, που όμως με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι τα κάνει όλα αυτόματα με το πάτημα ενός κουμπιού.

Χρειάζονται βαθιές γνώσεις μηχανικής και προγραμματισμού για την ορθή ερμηνεία των αποτελεσμάτων της προσομοίωσης. Πολλές φορές μάλιστα είναι απαραίτητο να επέμβει κανείς στον κώδικα των διαφόρων εμπορικών λογισμικών για διάφορες τροποποιήσεις. Να παίζεις στα δάχτυλα τα λογισμικά της Siemens ή της Ansys, δηλαδή διάσημα πακέτα προγραμμάτων για υπολογισμούς και επιλύσεις προβλημάτων για μηχανικούς, την C++, τον προγραμματισμό με Python, να προχωρήσεις έως τα… σύνορα και από τα Πεπερασμένα Στοιχεία να φθάσεις στη Μέθοδο των Συνοριακών Στοιχείων (ΒΕΜ). Εκεί που έχεις απέραντες μάζες, όπως είναι ο αέρας, η θάλασσα ή το υπέδαφος. Στην περίπτωση αυτή η Μέθοδος Συνοριακών Στοιχείων είναι προτιμότερη σε σύγκριση με τη μέθοδο FEA.

Σήμερα η FEAC έχει απλωθεί και στον αέρα και στη θάλασσα. Οι προσομοιώσεις είναι απαραίτητες σε κάθε κατασκευή με κόστος και πολυπλοκότητα. Και εκεί που δεν το φαντάζεσαι. Στις πλατφόρμες πετρελαίου που το αλάτι της θάλασσα διαβρώνει τις βάσεις στήριξης, εφαρμόζεται η καθοδική προστασία, η μελέτη της οποίας γίνεται με τη Μέθοδο των Συνοριακών Στοιχείων και η οποία παρέχει πληροφορία για τη βέλτιστη τοποθέτηση των ανοδίων και τον συνολικό αριθμό αυτών, καθώς επίσης και τη διάρκεια ζωής τους.

Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανεμογεννήτριες που τα τελευταία χρόνια τοποθετούνται μέσα στη θάλασσα. Και με τις ανεμογεννήτριες έχουμε και άλλα προβλήματα. Οπως είναι οι βλαβεροί υπόηχοι που παράγονται λόγω της λειτουργίας των ανεμογεννητριών και διαδίδονται σε μια μεγάλη περιοχή γύρω από αυτές, αποτελώντας σοβαρό κίνδυνο για τα ζωντανά πλάσματα της θάλασσας, ή τα μικροσεισμικά κύματα που διαδίδονται μέσω του υπεδάφους και επηρεάζουν την καθημερινότητα των κοντινών κατοικημένων περιοχών στα αιολικά πάρκα. Και δεν υπάρχει άλλος τρόπος, προτού την κατασκευάσεις και τη θεμελιώσεις, μέσα ή έξω από το νερό να βρεις και να αντιμετωπίσεις αυτά τα παράπλευρα προβλήματα χωρίς τα εργαλεία της προσομοίωσης. Μάλιστα, για τις μελέτες με τη Μέθοδο των Συνοριακών Στοιχείων η FEAC χρησιμοποιεί το δικό της λογισμικό, το PITHIA, που η ίδια αναπτύσσει και εκμεταλλεύεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών με βλέψεις να ενταχθεί αυτό και στο οπλοστάσιο μεγάλων διεθνών εταιρειών του χώρου.
Α.Γ

Στα χνάρια των δυτών

Τι κάνει ένας μικρός Πειραιώτης, ιστιοπλόος και λάτρης των καταδύσεων, όταν μεγαλώσει; «Πολλά» θα μπορούσε να είναι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, αλλά ο μόλις 24 χρόνων σήμερα Αργύρης Κουτρούμπας αποφάσισε πολύ νωρίς να κάνει επάγγελμα την αγάπη του για τη θάλασσα και τους θησαυρούς της. Για την ακρίβεια, έπειτα από ένα αποκαλυπτικό ταξίδι στην Κάλυμνο και τη Σύμη αποφάσισε να καλλιεργήσει σφουγγάρια!

Από την αρχαιότητα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, η σπογγαλιεία υπήρξε πηγή πλούτου για τους Ελληνες και οι δύτες από τη Σύμη και την Κάλυμνο βουτούσαν στα νερά της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου. Ολα έληξαν πολύ άδοξα το 1986, όταν μια νόσος σκότωσε το 90% των φυσικών σφουγγαριών της περιοχής. Η οικονομική καταστροφή ήταν ολοσχερής: η χώρα μας, η οποία είχε την παγκόσμια πρωτιά σε παραγωγή σφουγγαριών εξάγοντας περί τους 100 τόνους ετησίως, σήμερα μετά βίας παράγει γύρω στα 140 κιλά! Υπολογίζεται δε ότι η καταστροφή αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια 20.000 θέσεων εργασίας και πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Σήμερα, τα φυσικά σφουγγάρια της αγοράς προέρχονται από τα νερά του Κόλπου του Μεξικού, κάποια μάλιστα από αυτά έχουν αλιευθεί από καλύμνιους και σύμιους δύτες που μετά την καταστροφή του 1986 έχουν μεταναστεύσει μαζικά.

Εχοντας συνοδοιπόρο τον συμφοιτητή του Ραφαήλ Κοντό, το πρώτο πράγμα που έκανε η ομάδα του Cleopatra’s sponges ήταν να μάθουν όσο περισσότερα πράγματα μπορούσαν για τα σφουγγάρια και την καλλιέργειά τους. Ετσι πληροφορήθηκαν ότι η κυριαρχία της χώρας μας στην παραγωγή σπόρων δεν ήταν τυχαία, το είδος Spongia officinalis mollissima που προτιμά να νερά μας φημίζεται για την απαλότητα, την ελαστικότητα και την απορροφητικότητά του, ενώ είναι και πολύ ανθεκτικό. Υπό ποιες συνθήκες όμως θα έπρεπε να καλλιεργηθεί; Τι βάθος, πόση αλατότητα, ποια θερμοκρασία, πόσα ρεύματα θα όφειλε να έχει το θαλάσσιο λιβάδι που θα τα φιλοξενούσε;

Ζητώντας απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, οι δύο φίλοι έφτασαν στον ειδικό, τον σπογγολόγο ερευνητή του EΛΚΕΘΕ κ. Θάνο Νταϊλιάνη. Η βοήθειά του υπήρξε πολύτιμη και οι δύο φίλοι κρατούν ήδη στα χέρια τους τα πρώτα σφουγγάρια που παρήγαγαν πειραματικά. Ούτε λίγο ούτε πολύ, αυτό που προτίθενται να κάνουν τώρα είναι να θέτουν τον «σπόρο» των σφουγγαριών σε κατάλληλα διαμορφωμένα πλέγματα τα οποία θα βυθίζονται σε συγκεκριμένο βάθος σε θαλάσσιους αγρούς οι οποίοι έχουν εντοπιστεί και ενοικιαστεί στα νότια της Κρήτης και να αφήνουν τη φύση να κάνει τη δουλειά της.

Ελπίζοντας ότι όλα θα πάνε καλά, οι δύο φίλοι επισημαίνουν ότι η δική τους επιτυχία θα είναι και οικολογικά ηθική, αφενός επειδή τα σφουγγάρια δρουν ως βιολογικά φίλτρα και αφετέρου επειδή η καλλιέργειά τους θα αυξήσει και πάλι τους πληθυσμούς ενός είδους που βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης.

Τι, πού, πώς;

¢ Το egg στεγάζεται σε ένα τριώροφο κτίριο στη λεωφόρο Συγγρού 190.

¢ Εκεί στις επιλεγμένες ομάδες παρέχεται άρτια εξοπλισμένος γραφειακός χώρος, αλλά αυτό είναι το λιγότερο: παρέχεται επίσης η απαραίτητη καθοδήγηση ώστε μια αρχική ιδέα να μετασχηματιστεί σε επιχείρηση που θα είναι σε θέση να επιβιώσει στις σκληρές συνθήκες της αγοράς.

¢ Ειδικότερα, παρέχεται συμβουλευτική καθοδήγηση (mentoring) από διακεκριμένα, καταξιωμένα πρόσωπα από όλο το φάσμα των κλάδων της οικονομίας και της επιστήμης.

¢ Παρέχονται υποστηρικτικές υπηρεσίες «μιας στάσης» (one-stop-shop) για όλα τα καίρια θέματα εκκίνησης και λειτουργίας μιας επιχείρησης (όπως υπηρεσίες λογιστικής και εταιρικής διαχείρισης, διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων, εταιρικής ταυτότητας και επικοινωνίας, προστασίας διανοητικής ιδιοκτησίας και νομικής κατοχύρωσης, τεχνικής υποστήριξης πληροφορικής και επικοινωνιών, καθώς και οικονομικές συμβουλές και δικτύωση με δυνητικούς πελάτες/στρατηγικούς επενδυτές).

¢ Παρέχεται επιχειρηματική κατάρτιση μέσω προκαθορισμένου τρίμηνου εντατικού προγράμματος εκπαίδευσης («business bootcamp») που έχει στόχο να εφοδιάσει τους συμμετέχοντες με τα απαραίτητα γνωστικά εργαλεία για τη μετέπειτα πορεία τους.

¢ Τέλος, παρέχονται χρηματοοικονομικά εργαλεία και επιχειρηματική δικτύωση για τη στήριξη της επιχειρηματικής λειτουργίας και ανάπτυξης των νέων ομάδων και την ενίσχυση της οικονομικής βιωσιμότητάς τους κατά τα στάδια «εκκόλαψης» εντός του προγράμματος.

¢ Μακράν του να είναι αποκομμένες ή αντίπαλες, οι ομάδες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, τόσο για την επίλυση κοινών προβλημάτων όσο και για την ανάπτυξη συνεργειών.

¢ Οι ομάδες επιλέγονται κάθε χρόνο και έχουν δικαίωμα παραμονής ενός έτους

¢ Υπάρχει δυνατότητα παραμονής για ένα ακόμα έτος, εφόσον η ομάδα αποδεχθεί τον όρο να λειτουργήσει ως μέντορας για τους επόμενους φιλοξενουμένους.

¢ Οι ομάδες πληρώνουν ενοίκιο 30 ευρώ τον μήνα, δηλαδή 360 ευρώ τον χρόνο. Μόνο που τα χρήματα αυτά δεν τα παίρνει η τράπεζα: στο τέλος κάθε χρόνου οι ομάδες μεταξύ τους αποφασίζουν σε ποιο φιλανθρωπικό ίδρυμα θα τα χαρίσουν.