Τι ετοιμάζει η Μαρίνα Αμπράμοβιτς στη Σέριφο

«Δεν είναι μυστικό. Λατρεύω την Ελλάδα» λέει στο «Βήμα» η Μαρίνα Αμπράμοβιτς με αφορμή μια απόφαση ιστορική για την καριέρα της, η οποία μάλιστα συνδέεται με τη χώρα μας. Για πρώτη φορά αποφάσισε να ανοίξει για το κοινό –και όχι μόνο για καλλιτέχνες περφόρμανς ή φοιτητές της, όπως ίσχυε ως τώρα –το εργαστήριο «Cleaning the House», επιλέγοντας ως τόπο για την υλοποίησή του τη Σέριφο. Πρόκειται για τη σκληροπυρηνική, απαιτητική, εξουθενωτική μέθοδο που απευθύνεται αποκλειστικά και μόνο σε καλλιτέχνες, κυρίως σε όσους ασχολούνται με περφόρμανς μακράς διαρκείας. Βυθισμένοι στη σιωπή, νηστικοί (επιτρέπονται μόνο νερό, ροφήματα βοτάνων και μέλι), με τα μάτια δεμένα έξω στη φύση, να βουτάνε σε νερά, ανεξαρτήτως θερμοκρασίας (ακόμη και ενώ χιονίζει μπορεί να τους ζητηθεί να το κάνουν) ή να ασκούνται υπό δύσκολες καιρικές συνθήκες, να κοιτάζουν για ώρα συγκεκριμένα χρώματα, να μετρούν κόκκους ρυζιού ή φακές. Είναι προφανές ότι επέλεξε τον συγκεκριμένο τίτλο αντιμετωπίζοντας το σώμα σαν το πραγματικό σπίτι του εαυτού μας. Στο εργαστήριο οι συμμετέχοντες θα παραδώσουν τα κινητά τους τηλέφωνα, τα λάπτοπ, τα ρολόγια, ενώ θα μαθαίνουν την «άσκηση» που πρέπει να κάνουν ακριβώς τη στιγμή που θα κληθούν να την εφαρμόσουν.

«Εδώ και χρόνια υπήρχε ενδιαφέρον από το κοινό για τη «Μέθοδο Αμπράμοβιτς» και για το «Cleaning the House». Συχνά με ρωτούσαν αν μπορούν να συμμετάσχουν. Ετσι, για πρώτη φορά αποφάσισα να δημιουργήσω μια μοναδική εμπειρία με τη μορφή αυτού του εργαστηρίου που θα επιτρέψει στους συμμετέχοντες να γνωρίσουν μερικά από τα πιο σημαντικά μέρη του έργου μου: πειθαρχία, ηρεμία, ακινησία, πρόκληση του ίδιου του εαυτού μου, διάρκεια, αίσθηση της κοινότητας» λέει η Μαρίνα Αμπράμοβιτς εξηγώντας πώς πήρε αυτή την απόφαση. «Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσει και να μπορέσει να ταυτιστεί με τη μεθοδολογία μου ώστε να εκτιμήσει και να συνδεθεί περισσότερο με την περφόρμανς μακράς διάρκειας» συμπληρώνει. Στην Ελλάδα είχαμε την ευκαιρία να δούμε σε όλο το εύρος της αυτή τη μέθοδο, στο «As One» που παρουσίασαν το 2016, επί επτά εβδομάδες στο Μουσείο Μπενάκη ο οργανισμός ΝΕΟΝ και το Marina Abramovic Institute. Επρόκειτο για ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα για performance που έγιναν στην Ευρώπη.

«Το «Cleaning the House» αναπτύχθηκε για την εκπαίδευση των καλλιτεχνών προκειμένου να μπουν διανοητικά σε μια διαδικασία που θα τους επιτρέψει να γεννήσουν ιδέες για τα νέα τους έργα» εξηγεί η Μαρίνα Αμπράμοβιτς. «Το εργαστήριο διαρκεί από 4 ως 6 ημέρες και υποβάλλει τους συμμετέχοντες σε μια σειρά απαιτητικών ασκήσεων για να αποκτήσουν αντοχή, συγκέντρωση, θέληση και τη δυνατότητα να ξεπεράσουν τα προσωπικά φυσικά και διανοητικά τους όρια». Η πρόκληση είναι μεγάλη, καθώς για πρώτη φορά από την αρχή της δεκαετίας του ’80 που άρχισε να εφαρμόζει το «Cleaning the House» η καλλιτέχνις αποφάσισε να το ανοίξει για το ευρύ κοινό. Θα γίνουν δύο εργαστήρια στη Βαγιά της Σερίφου. Το πρώτο από τις 27 ως τις 30 Αυγούστου (συμπληρώθηκαν οι θέσεις λίγα εικοσιτετράωρα μετά την ανακοίνωση και υπάρχει ήδη λίστα αναμονής) και το δεύτερο από την 1η ως τις 4 Σεπτεμβρίου.

«Η επιλογή της Σερίφου και της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου είναι εξαιρετικά σημαντική προκειμένου να επιτευχθούν τα μετασχηματιστικά αποτελέσματα που επιθυμούμε κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου. Σε αυτή την πρώτη εκδοχή του επιλέξαμε τη Σέριφο για τη φυσική της ομορφιά, τη μοναδική χλωρίδα και την ορυκτότητά της που είναι ιδανικά στοιχεία για να φτάσεις σε μια κατάσταση γαλήνης και δύναμης. Για να συγκεντρωθούμε είναι εξαιρετικά σημαντικό να πάρουμε αποστάσεις από τη ζωή στην πόλη» εξηγεί στο «Βήμα» η Μαρίνα Αμπράμοβιτς.

Το κόστος συμμετοχής είναι 1.950 ευρώ και περιλαμβάνει τα υλικά για το εργαστήριο, τη διαμονή (όλοι μαζί σε ένα σπίτι), το γεύμα πριν και μετά το εργαστήριο. «Η ανταπόκριση ήταν εκπληκτική. Ανθρωποι από όλο τον κόσμο, με διαφορετικά επαγγέλματα –μουσικοί, δάσκαλοι, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, συγγραφείς» λέει η Αμπράμοβιτς. «Εκτιμούμε βαθιά όλους αυτούς που κάνουν τόση προσπάθεια για να μπορέσουν να παρακολουθήσουν το εργαστήριο. Η πρόθεσή μας είναι να τους χαρίσουμε μια μοναδική εμπειρία». Οπως λέει η ίδια, όλα τα έσοδα θα διατεθούν για την αποστολή του Μarina Abramovic Institute αλλά και για την ανάθεση νέων έργων σε καλλιτέχνες περφόρμανς.

Το «Cleaning the House» είναι κάτι διαφορετικό από τη γνωστή Μέθοδο Αμπράμοβιτς, η οποία αποτελεί μια βιωματική εμπειρία για τον θεατή-συμμετέχοντα. Εχουν διαφορετική σύλληψη. «Η Μέθοδος Αμπράμοβιτς αποτελεί ένα σύνολο εργαλείων που βοηθούν το κοινό να παρατηρεί τις περφόρμανς μακράς διαρκείας. Καθώς την ανέπτυσσα, οι ασκήσεις του «Cleaning the House» εντάχθηκαν στη Μέθοδο» λέει η ίδια.

Το 2016, στο πλαίσιο του As One έξι έλληνες καλλιτέχνες είχαν ζήσει την εμπειρία τού «Cleaning the house» υπό χιονόπτωση σε ένα χωριό της ορεινής Κορινθίας. Η Αμπράμοβιτς έλεγε τότε εξηγώντας τη διαδικασία στην οποία υποβλήθηκαν οι καλλιτέχνες: «Πρέπει να υπάρχει πολύ κρύο ή πολλή ζέστη, χωρίς ομιλία, χωρίς φαγητό τις πρώτες τρεις ημέρες. Σιγά-σιγά αρχίζουν οι ασκήσεις. Γράφεις επί ώρες μόνο το όνομά σου, μετά κοιτάζεσαι στον καθρέφτη. Ετσι, σαν τυφλός, ξαναβρίσκεις το δρόμο για το «σπίτι». Αν είσαι καλλιτέχνης προσπαθείς να δεις και να αισθανθείς με όλο σου το σώμα. Για να κάνεις περφόρμανς πρέπει να είσαι σε ενεστώτα χρόνο. Εδώ και τώρα. Να μπορείς να δώσεις πλήρη προσοχή στο κοινό. Αλλιώς δεν ρέει ενέργεια, δεν υπάρχει θαύμα». Το «άβατο» των καλλιτεχνών θα σπάσει λοιπόν στη Σέριφο, υπό την καθοδήγηση των καλλιτεχνών Lynsey Peisinger και Paula Garcia.