Οι Ιρλανδοί γκρεμίζουν και το τελευταίο ταμπού

Αργησε αλλά τα κατάφερε! Ετοιμη να γκρεμίσει και το τελευταίο κοινωνικό ταμπού μοιάζει η μικρή Ιρλανδία των 4,8 εκατ. κατοίκων. Ναι, αυτή που είχε για αιώνες τη φήμη της πιο συντηρητικής, ρωμαιοκαθολικής χώρας του κόσμου.

Στο ιστορικό δημοψήφισμα της ερχόμενης Παρασκευής 25ης Μαΐου οι Ιρλανδοί φαίνονται πρόθυμοι (σε όλες τις δημοσκοπήσεις) να καταργήσουν το επίμαχο άρθρο 8 του Συντάγματός τους που ποινικοποιεί τις αμβλώσεις (σήμερα τιμωρούνται με 14 χρόνια κάθειρξη).

Η καμπάνια του «Ναι στην κατάργηση του 8» έχει σταθερό προβάδισμα άνω των 10 μονάδων εδώ και μήνες, με συνθήματα όπως «Ελευθερία στις γυναίκες! Είναι το σώμα μας! Η επιλογή μας, η ζωή μας!» και «Μερικές φορές μια προσωπική επιλογή χρειάζεται τη δημόσια στήριξη».

Οι Πράσινοι, από το χρώμα της εκστρατείας του «Ναι», έχουν έρθει πολλές φορές σε αντιπαράθεση με την αντίθετη άποψη. Αλλά πολύ πολιτισμένα, προς τιμήν όλων των Ιρλανδών και της Καθολικής Εκκλησίας, που έχει αποφύγει τις κορόνες, αν και είναι γνωστές οι θέσεις της. Για να μην «εξάψουν κι άλλο τα πάθη», όπως λένε καθολικοί ιερείς που μιλάνε συχνά και μετρημένα στα ΜΜΕ, καλούν τους Ιρλανδούς να «στοχαστούν ήρεμα για το δικαίωμα στη ζωή».

Για τους Ροζ, όσους λένε «Οχι» σε όλες τις αμβλώσεις, αυτό το αναφαίρετο δικαίωμα σημαίνει «Αγαπάτε και τους δύο! (σ.σ. αγέννητο έμβρυο και μητέρα)». Λένε «Σώστε τη ζωή!» γενικώς. (Και τι γίνεται με βιασμούς, αιμομιξία, κίνδυνο ζωής για την έγκυο; Ποιος θα αποφασίζει για αυτά, για σοβαρή ασθένεια του εμβρύου, για το πότε αρχίζει η ζωή, στην 6η ή την 16η εβδομάδα; ρωτάνε πολλοί άλλοι.)

Το «Οχι» κέρδισε πόντους στις δημοσκοπήσεις τελευταία με διαφήμιση που δείχνει γκρίζο υπέρηχο με έμβρυο και τη λεζάντα «Είμαι 9 εβδομάδων. Αλλά χασμουριέμαι, πονάω και κλωτσάω! Μη με καταργήσετε! Είμαι παιδί σας!».

Ολοι αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για σημαντική απόφαση. «Είναι η επιλογή που θα κρίνει τη γενιά μας» λένε και στα δύο στρατόπεδα. Πράγματι, άπτεται θεμελιωδών αξιών ζωής και ελευθερίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θρησκευτικής πίστης και βιο-ηθικής. Κανένας Ιρλανδός κάτω από την ηλικία των 52 ετών δεν έχει ψηφίσει ξανά για αυτό το θέμα, εξ ου και ο 39χρονος πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ προκήρυξε το δημοψήφισμα.

Γιος ινδού μετανάστη, έχει ταράξει ήδη τα νερά όταν εξελέγη, πέρυσι, ο νεότερος και ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος πρωθυπουργός στην ιστορία της βαθιά συντηρητικής, καθολικής Ιρλανδίας.

Μιας χώρας που βρίσκεται σαφώς στο μεταίχμιο (άλλοι λένε στην πρωτοπορία) ιστορικής μετάβασης: δεν είναι μόνο η εκλογή αυτού του πρωθυπουργού, ούτε το δημοψήφισμα για τις αμβλώσεις. Οι Ιρλανδοί έχουν πει ήδη ναι, πρώτοι πάλι με δημοψήφισμα, στους γάμους ανθρώπων του ίδιου φύλου (2015). Και έχουν εγκρίνει το διαζύγιο, άλλο ταμπού για πολλούς καθολικούς, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Σε δημοσκόπηση της περασμένης εβδομάδας (Μillward Brown/«Sunday Independent»), 45% των Ιρλανδών λένε ότι θα ψηφίσουν για να καταργηθεί η 8η τροπολογία, δηλαδή η τρέχουσα ποινική προστασία για το αγέννητο έμβρυο (το Σύνταγμα προβλέπει ίσα δικαιώματα στη ζωή του με τη μητέρα). Το 34% δηλώνει πως αντιτίθεται, 18% είναι αναποφάσιστοι και 4% δεν απαντούν.

Ο νόμος, που ισχύει από προγενέστερο δημοψήφισμα το 1983, δίνει προτεραιότητα στο αγέννητο μωρό (στη «ζωή» κατά το σύνθημα του «Οχι»). Αλλά «δεν έβαλε ποτέ πραγματικό τέλος στις αμβλώσεις. Απλώς τις έκανε αόρατες, παράνομες, πιο ακριβές και πολύ πιο επικίνδυνες» είπε κορυφαίος ιρλανδός γυναικολόγος στους «Irish Times».

Κάθε χρόνο, περί τις 3.500-4.000 γυναίκες από την Ιρλανδία πηγαίνουν στο εξωτερικό, ιδίως στη Βρετανία, για να υποβληθούν σε άμβλωση. Τέσσερις Ιρλανδές την ημέρα, κάθε μέρα, παραγγέλνουν χάπια από το Internet για τερματισμό κύησης, ρισκάροντας επίσης κάθειρξη 14 ετών.

Αν υπερισχύσει πράγματι το «Ναι» στις κάλπες, η κυβέρνηση λέει ότι θα ψηφίσει νόμο που θα επιτρέπει γενική, ελεύθερη πρόσβαση σε τερματισμό της κύησης για τις πρώτες 12 εβδομάδες. Οπως συμβαίνει δηλαδή σε 200 χώρες του σύγχρονου κόσμου.