Νταλίκες εκτός ελέγχου, «όμηροι» οι οδηγοί

Το τραγικό δυστύχημα με την νταλίκα στη Λεωφόρο Κηφισού τα ξημερώματα της Τετάρτης 9 Μαΐου, που κόστισε τη ζωή σε δύο ανθρώπους και προκάλεσε τον βαρύ τραυματισμό ενός άλλου, έφερε για μία ακόμα φορά στη δημόσια συζήτηση την επικινδυνότητα ορισμένων ασυνείδητων οδηγών, που πολύ συχνά έχει ως αποτέλεσμα να θρηνούμε ανθρώπινες ζωές στην άσφαλτο. Ταυτόχρονα όμως έφερε στο προσκήνιο και τις συχνά απάνθρωπες συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζουν οι οδηγοί των φορτηγών, οι οποίοι τις περισσότερες φορές εργάζονται με εξοντωτικά ωράρια, οδηγώντας φορτηγά τα οποία φέρουν φθαρμένα λάστιχα και μηχανολογικές βλάβες, αλλά και την πλήρη απουσία ουσιαστικών ελέγχων που θα απέτρεπαν να συμβαίνουν παρόμοια περιστατικά.

Ολοι οι οδηγοί με τους οποίους μιλήσαμε καταδικάζουν απερίφραστα τον οδηγό της νταλίκας, ο οποίος, όπως αποδείχτηκε από τον έλεγχο της Τροχαίας, οδηγούσε υπό την επήρεια αλκοόλ. Ομως τονίζουν ότι μπορεί μεν οι ασυνείδητοι οδηγοί να αποτελούν μεμονωμένες περιπτώσεις, ο εργασιακός μεσαίωνας όμως αποτελεί πραγματικότητα για όλους. Στο σημείο που όλοι συμφωνούν είναι ότι οι οδηγοί αναγκάζονται από τους εργοδότες να εργάζονται πολύ περισσότερες ώρες από αυτές που προβλέπουν οι κανονισμοί. «Το βασικό μας πρόβλημα είναι τα εξοντωτικά ωράρια. Οι εργοδότες μάς λένε ότι πρέπει να δουλέψουμε για όσες ώρες απαιτείται να φορτώσουμε και να παραδώσουμε το φορτίο. Για παράδειγμα, οι οδηγοί πρέπει να είναι εδώ στο λιμάνι του Πειραιά στις 6 το πρωί, γιατί στις 6.30 φτάνει το πλοίο, να φορτώσουν, να μεταφέρουν τα εμπορεύματα και στη συνέχεια να επιστρέψουν στο λιμάνι από τις 5 το απόγευμα μέχρι τις 9 το βράδυ που φορτώνουν τα πλοία που αναχωρούν. Με λίγα λόγια, πολλοί οδηγοί ξεκινούν από τις 5.30 το πρωί και τελειώνουν μετά τα μεσάνυχτα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μηνάς Δερμάτης, πρόεδρος του Συνδικάτου Επαγγελματιών Οδηγών Φορτηγών Αυτοκινήτων Ελλάδας, και συμπληρώνει πως «η σωματική κούραση είναι η αιτία για τα περισσότερα ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται φορτηγά. Ξέρετε, δεν παίρνει περισσότερα από 3 δευτερόλεπτα για να γίνει ένα ατύχημα. Η πίεση που ασκείται από τους εργοδότες στους οδηγούς είναι τεράστια. Μου έχει τύχει να οδηγήσω μισοκοιμισμένος από τη Λάρισα μέχρι τη Θήβα».

Οπως λέει ο κ. Δερμάτης, στη χώρα μας κυκλοφορούν 1.282.000 φορτηγά από 3,5 τόνους και πάνω, από τα οποία 33.000 είναι ΔΧ φορτηγά και είναι αυτά ακριβώς των οποίων οι οδηγοί δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις. «Προσωπικά εργάζομαι 6 ημέρες την εβδομάδα, το λιγότερο 11 ώρες την ημέρα. Συχνά τυχαίνει να δουλεύω και 15 ώρες. Σύμφωνα με τους κανονισμούς θα έπρεπε να εργάζομαι πενθήμερο, 9 ώρες την ημέρα, με υπέρβαση μία ώρα δύο φορές την εβδομάδα. Το ωράριο δεν τηρείται στο 95% των περιπτώσεων. Είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως οδηγοί» σημειώνει ο Γιάννης Ι., οδηγός φορτηγού. Ο κ. Δερμάτης λέει ότι στην περίοδο της κρίσης και μετά την απόφαση να καταργηθούν οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, όλοι οι οδηγοί αντιμετωπίζονται σαν ανειδίκευτοι εργάτες. «Ενα επαγγελματικό δίπλωμα σήμερα κοστίζει 3.500 ευρώ. Στη Γερμανία κοστίζει 12.500 ευρώ. Καταργώντας τις ΣΣΕ η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο» επισημαίνει.

O κ. Δερμάτης λέει ότι οι πιέσεις για μείωση του κόστους των μεταφορών έχουν ως αποτέλεσμα φαινόμενα όπως η εμφάνιση αλλοδαπών οδηγών που σε πολλές περιπτώσεις δέχονται να εργάζονται με πολύ λιγότερα χρήματα, ενώ τα φορτηγά που οδηγούν παρουσιάζουν πολλά προβλήματα φθοράς. «Τη διετία 2016-2017 υπήρξαν 22 νεκροί οδηγοί νταλίκας για τους οποίους έκλαψαν μόνο οι οικογένειές τους» λέει. «Λέμε στους εργοδότες να πάμε το φορτηγό στο συνεργείο και εκείνοι αδιαφορούν. Για να μην είμαι άδικος, υπάρχουν και εργοδότες που έχουν τα φορτηγά σε άψογη κατάσταση. Να σημειώσω ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία ο οδηγός είναι υπεύθυνος για την καλή κατάσταση του οχήματος. Οταν πιέζουμε την εργοδοσία, μας απαντούν ότι αν δεν μας αρέσει έχουν στο συρτάρι τους πολλές αιτήσεις για δουλειά» λέει ο Γιάννης, ο οποίος συμπληρώνει ότι τον τελευταίο καιρό έχει γίνει πολύ της μόδας να πληρώνονται οι οδηγοί με τον βασικό μισθό των 600 ευρώ και τα υπόλοιπα να υποχρεώνονται από τους εργοδότες να τα παίρνουν «μαύρα».

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Δερμάτης, όταν τα πρόστιμα για την ανασφάλιστη εργασία έγιναν ιδιαίτερα τσουχτερά, «μέσα σε έναν μήνα ασφαλίστηκαν περισσότεροι από 3.000 οδηγοί», γεγονός που δεικνύει την κατάσταση που επικρατούσε. Ενα άλλο ζήτημα είναι οι παράνομες τροποποιήσεις που κάνουν στα φορτηγά τους, κυρίως ιδιοκτήτες. Οπως εξηγεί ο Γιάννης, με μια πατέντα απενεργοποιούν τον «κόφτη» που δεν επιτρέπει στον οδηγό να αναπτύξει ταχύτητα μεγαλύτερη από 90 χλμ./ώρα. Επίσης βάζουν στο σασμάν μαγνήτες ώστε να μη καταγράφονται από τον ταχογράφο οι πραγματικές συνθήκες πορείας του φορτηγού.

Ο Λεωνίδας Κ. δραστηριοποιείται στις διεθνείς μεταφορές. Εβγαλε επαγγελματικό δίπλωμα στα 23 του. «Εκανα την εκπαίδευση που όριζε η πολιτεία, η οποία όμως με έκανε καλό μόνο στο παρκάρισμα. Δεν βγήκα ποτέ σε πολυσύχναστο δρόμο και δεν κουβάλησα ποτέ ούτε ένα κιλό φορτίου. Κάπως έτσι βγήκα στον δρόμο με ένα όχημα 40 τόνων, άσχετος μεν, καθ’ όλα νόμιμος δε. Εχω φτάσει 45 χρονών, έχω κάνει 4-5 ανανεώσεις διπλώματος ανά 5ετία όπως ορίζει ο νόμος, αλλά, πιστέψτε με, γιατρός δεν με έχει δει ποτέ». Οπως εξηγεί, μπορεί ένας οδηγός να αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα υγείας, «αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Φτάνει όταν έρθει η ώρα της ανανέωσης να πας σε ένα από τα δεκάδες γραφεία διεκπεραίωσης που υπάρχουν γύρω από τα υπουργεία συγκοινωνιών, να δώσεις το ανάλογο χαρτζιλίκι και είσαι έτοιμος».

Ο Λεωνίδας λέει ότι πριν από μερικά χρόνια το κράτος «λόγω ευρωπαϊκής οδηγίας αναγκάστηκε να φέρει στον κλάδο το λεγόμενο ΠΕΙ (Πιστοποιητικό Επαγγελματικής Ικανότητας), το οποίο για να το πάρει κάποιος πρέπει να κάνει κάποια σεμινάρια και να δώσει εξετάσεις. Η διαδικασία αυτή κρατάει το λιγότερο δύο εβδομάδες». Οταν είπε στον εργοδότη του ότι έπρεπε να παρακολουθήσει τα σεμινάρια, η απάντηση που πήρε ήταν ότι στο συρτάρι του είχε 70 βιογραφικά ανθρώπων που ζητούσαν δουλειά. «Βέβαια εγώ ΠΕΙ πήρα, όπως και όλοι οι συνάδελφοι, πολύ απλά πληρώνοντας μια σχολή, ότι και καλά έκαναν τα σεμινάρια» σημειώνει και προσθέτει: «Προσωπικά έχω επιλέξει να δουλεύω σε ελληνικών συμφερόντων αμάξι, αλλά με δρομολόγια εξωτερικού γιατί ξέρω ότι, περνώντας τα σύνορα, ναι μεν θα μου λείπουν οι δικοί μου άνθρωποι, οι φίλοι και η οικογένεια, αλλά από την άλλη θα δουλεύω σαν άνθρωπος με τα σωστά ωράρια, με την προβλεπόμενη ανάπαυση καθημερινά, έστω και μέσα στην καμπίνα του φορτηγού, και με ενα σωστό αυτοκίνητό έτσι ώστε να μη γίνομαι ένας εν δυνάμει φονιάς».