Τέσσερα δύσκολα βήματα, τέσσερις προϋποθέσεις, για να φτάσει η Ελλάδα στο τέλος του προγράμματος και τους κανόνες που θα υπάρχουν στη «ζωή μετά το πρόγραμμα» περιγράφει ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της ΕΕ Πιερ Μοσκοβισί σε συνέντευξή του στο «Βήμα».
Στο τελευταίο αυτό μίλι του τρίτου μνημονίου θα πρέπει να υλοποιηθούν όλα τα προαπαιτούμενα, όπως συμφωνήθηκαν με τους θεσμούς στην Αθήνα, και να ακολουθήσουν οι αποφάσεις για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, την αναπτυξιακή στρατηγική και το πλαίσιο της επόμενης μέρας που θα διασφαλίζει στους δανειστές ότι «οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν και οι στόχοι θα επιτευχθούν».
Ο κ. Μοσκοβισί αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τον όρο «εποπτεία». Ομως είναι αρκούντως περιγραφικός υπογραμμίζοντας:
«Το post programme framework δεν πρέπει να μοιάζει ή να δημιουργεί την αίσθηση ενός τέταρτου μνημονίου, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι Ελληνες δεν θα ζήσουν την ίδια τραγωδία ποτέ ξανά».
Ο επίτροπος, που έχει ζήσει από το 2010 την ελληνική κρίση, στέλνει μήνυμα προς το πολιτικό σύστημα λέγοντας:
«Οι διεθνείς συγκυρίες υπαγορεύουν στην Ελλάδα την ανάγκη να επαγρυπνά και ταυτόχρονα να διατηρεί την εμπιστοσύνη γι’ αυτά που έχει πετύχει. Η Ευρώπη βοήθησε την Ελλάδα να σταθεί στα πόδια της, αλλά η κατάσταση στη χώρα παραμένει δύσκολη σε ό,τι αφορά τους πολίτες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για να ανακάμψει πλήρως. Είναι, ως εκ τούτου, σημαντικό να βρούμε τον καλύτερο τρόπο ώστε να αποκαταστήσουμε ένα πλαίσιο που θα μας επιτρέπει να παρακολουθούμε τις οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές που θα εφαρμόζονται στην Ελλάδα μετά το πέρας του προγράμματος».
Ο κ. Μοσκοβισί τάσσεται υπέρ της συμμετοχής του ΔΝΤ, έστω και την τελευταία στιγμή, στο πρόγραμμα καθώς αυτό θα αποτελέσει ένα θετικό μήνυμα στις αγορές, αλλά ξεκαθαρίζει ότι τις τελικές αποφάσεις για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους θα τις πάρουν τα μέλη της ευρωζώνης. «Πλησιάζει η ημέρα για αποφάσεις που δεν είναι εύκολες» καθώς όλοι οι παίκτες υπόκεινται σε «πολιτικούς περιορισμούς».
Απέχουμε 100 ημέρες από το τέλος του τρίτου προγράμματος. Οι θεσμοί βρίσκονται για την τελευταία αξιολόγηση στην Αθήνα. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις της εξόδου και ποια τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει για να είναι ασφαλής;
«Η Ελλάδα έχει διανύσει πολύ δρόμο από το ταραγμένο καλοκαίρι του 2015. Βρισκόμαστε τώρα στο τελευταίο μίλι του προγράμματος. Πλησιάζουμε σε μια κομβική στιγμή για την Ελλάδα και για την ευρωζώνη. Τις επόμενες λίγες εβδομάδες θα κριθεί η ικανότητά μας να γυρίσουμε τη σελίδα της κρίσης και της λιτότητας. Αφιερώνω όλον τον χρόνο και την ενέργειά μου για να καταλήξουμε σε μια ισορροπημένη συμφωνία γύρω από τέσσερις βασικούς όρους!
Πρώτον, πρέπει να ολοκληρώσουμε την τελευταία αξιολόγηση μεταξύ των ελληνικών Αρχών και των θεσμών. Αυτό θα είναι το σημείο εκκίνησης για όλα τα μεταγενέστερα στάδια. Δεν μπορώ να σπρώξω τα πράγματα περισσότερο! Οι ομάδες μας εργάζονται σκληρά με τις ελληνικές Αρχές στην Αθήνα για να καταλήξουν σε μια συμφωνία εμπειρογνωμόνων, που θα πρέπει να ακολουθηθεί με μια τελική, αποφασιστική προσπάθεια για να ολοκληρωθούν σταδιακά τις επόμενες εβδομάδες όλα τα προαπαιτούμενα που εκκρεμούν.
Δεύτερον, χρειαζόμαστε μια πειστική συμφωνία για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης και τους θεσμούς. Μια συμφωνία που θα έχει ουσιαστικό και αποτελεσματικό αντίκτυπο και θα κριθεί αξιόπιστη από τις αγορές. Αν η Ελλάδα δείξει ότι τήρησε από την πλευρά της τα συμπεφωνημένα, όλοι οι άλλοι εταίροι θα πρέπει να πράξουν το ίδιο σε ό,τι τους αφορούν.
Τρίτον, πρέπει να εφαρμόσουμε μια ισχυρή στρατηγική ανάπτυξης. Μια στρατηγική που θα επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να ακολουθήσει πολιτικές που θα αυξήσουν τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.
Και τέταρτον, πρέπει να θέσουμε σε εφαρμογή ένα πλαίσιο για μετά τον τερματισμό του προγράμματος. Ενα πλαίσιο που θα παρέχει διαρκή στήριξη στην Ελλάδα και ταυτόχρονα θα διαβεβαιώνει πειστικά τους πιστωτές ότι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και οι σταθερές δημοσιονομικές πολιτικές θα συνεχιστούν μετά τον τερματισμό του προγράμματος.
Ας είμαστε σαφείς: η ολοκλήρωση της τελικής αξιολόγησης, η αναπτυξιακή στρατηγική και η συνέχιση ενάρετων οικονομικών πολιτικών είναι οι αποφασιστικοί παράγοντες για να διεξαχθεί η συζήτηση για το χρέος. Ως απάντηση τα κράτη-μέλη θα πρέπει να σεβαστούν τις δεσμεύσεις που έκαναν το 2016 και το 2017 και να βοηθήσουν για την απομείωση του ελληνικού χρέους».
Το διεθνές περιβάλλον είναι ασταθές και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκφράζει επιφυλάξεις για το κατά πόσο η χώρα μας θα μπορεί να επιστρέψει μόνιμα και να σταθεί στις αγορές. Η κυβέρνηση αρνείται τη λύση της προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής. Ποια είναι η θέση σας;
«Πρώτα απ’ όλα, η συνολική οικονομική εικόνα της Ελλάδας σήμερα είναι θετική. Βλέπουμε ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν αποκατασταθεί σε προ κρίσεως επίπεδα και, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις μας, θα παραμείνουν υψηλοί και το επόμενο έτος. Το διεθνές περιβάλλον είναι αλήθεια ότι γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιο, οι γεωπολιτικές πιέσεις είναι έντονες. Βλέπουμε μια ανησυχητική αύξηση του προστατευτισμού. Και στις τάξεις των επενδυτών επικρατεί νευρικότητα για τις επιπτώσεις της πορείας αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι διεθνείς συγκυρίες υπαγορεύουν την ανάγκη να επαγρυπνεί ενώ ταυτόχρονα να φροντίζει να διατηρεί την εμπιστοσύνη γι’ αυτά που έχει πετύχει. Τα πρώτα βήματα της Ελλάδας κατά την επιστροφή της στις αγορές ήταν πετυχημένα. Τα επόμενα βήματα μπορούν να είναι επίσης θετικά, υπό την προϋπόθεση ότι η ολοκλήρωση του προγράμματος θα προχωρήσει ομαλά και οι υποχρεώσεις θα τηρηθούν. Στόχος μας για τις επόμενες εβδομάδες είναι ακριβώς να διασφαλίσουμε ότι αυτά θα συμβούν».
Το «μαξιλάρι» ρευστότητας είναι μια λύση, αλλά στην παρούσα φάση «στεγνώνει» την οικονομία.
«Η δημιουργία ενός αποθεματικού ρευστότητας είναι ένα σημαντικό βήμα για την προετοιμασία της ζωής μετά το πρόγραμμα. Τόσο η Πορτογαλία όσο και η Ιρλανδία είχαν βάλει στην άκρη αρκετά κονδύλια για να καλύψουν τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες το πρώτο έτος μετά τον τερματισμό των προγραμμάτων τους. Και αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για την Ελλάδα να συνεχίσει να βάζει στην άκρη κονδύλια για τον σκοπό αυτόν καθώς ετοιμάζεται να επιστρέψει σε ένα καθεστώς αποκλειστικής χρηματοδότησής της από τις αγορές. Το αποθεματικό δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν κόστος, αλλά σαν επένδυση στην εμπιστοσύνη!».
Αυτό που έχει γίνει γνωστό είναι ότι στη νέα περίοδο θα υπάρχει αυξημένη εποπτεία της Ελλάδας από τους θεσμούς.
«Αναγνωρίζουμε ότι έπειτα από οκτώ χρόνια εφαρμογής προγραμμάτων οικονομικής βοήθειας η Ελλάδα λαχταρά να επιστρέψει στην κανονικότητα. Και ήμουν πάντα σαφής ότι η 20ή Αυγούστου πρέπει να σηματοδοτήσει μια πραγματική αλλαγή ρότας για τη χώρα. Πρέπει να σηματοδοτήσει μια αισθητή αλλαγή του στάτους της χώρας. Το πλαίσιο που θα εφαρμοστεί μετά τον τερματισμό του προγράμματος δεν πρέπει να φαίνεται ή να έχει επιπτώσεις σαν να πρόκειται για ένα τέταρτο πρόγραμμα. Ο ελληνικός λαός χρειάζεται να αντιληφθεί ότι η χώρα του έχει όντως γυρίσει σελίδα. Οτι άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο.
Την ίδια ώρα, όλες οι προσπάθειες –για να μην πω, οι θυσίες –που έγιναν τα περασμένα χρόνια δεν θα πρέπει να διαγραφούν με το τέλος του προγράμματος. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι ο ελληνικός λαός δεν θα έρθει ποτέ ξανά αντιμέτωπος με την ίδια τραγωδία. Η Ευρώπη βοήθησε την Ελλάδα να σταθεί στα πόδια της, αλλά η κατάσταση στη χώρα παραμένει δύσκολη σε αρκετούς τομείς, κυρίως σε ό,τι αφορά τους πολίτες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για να ανακάμψει πλήρως. Είναι, ως εκ τούτου, σημαντικό να βρούμε τον καλύτερο τρόπο ώστε να αποκαταστήσουμε ένα πλαίσιο που θα μας επιτρέπει να παρακολουθούμε τις οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές που θα εφαρμόζονται στην Ελλάδα μετά το πέρας του προγράμματος».
Πιστεύετε ότι ύστερα από οκτώ χρόνια είναι απαραίτητη και η συμμετοχή του ΔΝΤ;
«Θα ήθελα να δω το ΔΝΤ να παραμένει κοντά μας. Το ΔΝΤ υπήρξε ένας σημαντικός εταίρος για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς στην Ελλάδα από την έναρξη του πρώτου προγράμματος. Δεν συμφωνούσαμε πάντα σε όλα, αλλά σε γενικές γραμμές το Ταμείο εκόμισε σημαντική εμπειρία, όπως επίσης και οικονομικούς πόρους, για να βοηθήσει την Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση. Και αν και δεν μετέχει επισήμως στο τρέχον πρόγραμμα, το ΔΝΤ στην πραγματικότητα εμπλέκεται στενά στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή του –στελέχη του Ταμείου συμμετείχαν στην τελευταία αποστολή στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα.
Ελπίζω λοιπόν και προσδοκώ μια απόφαση για την επίσημη εμπλοκή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα της επόμενης μέρας να ληφθεί τις προσεχείς εβδομάδες. Ασφαλώς, αυτό προϋποθέτει την εξεύρεση μιας κοινής προσέγγισης στο ερώτημα που αφορά το ελληνικό χρέος. Βρίσκομαι σε στενή επαφή με την Κριστίν Λαγκάρντ».
Το κλειδί για οριστική έξοδο από την κρίση είναι ασφαλώς η ανάπτυξη. Ακόμη όμως δεν έχει ανακοινωθεί από την κυβέρνηση το αναπτυξιακό σχέδιο για την επόμενη ημέρα. Εσείς έχετε την πρώτη εικόνα από το Eurogroup. Πώς το σχολιάζετε;
«Η αναπτυξιακή στρατηγική που σκιαγραφήθηκε στο Eurogroup στη Σόφια με έπεισε ότι ήταν προϊόν σοβαρής δουλειάς. Μετέφερε το μήνυμα ότι η κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στις σημαντικές αλλαγές που έχουν γίνει στην ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια, οι οποίες τώρα αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς.
Οπως πολλές φορές έχω πει, είναι ζωτικής σημασίας η αναπτυξιακή στρατηγική να είναι σχεδιασμένη από την Ελλάδα και να είναι ιδιοκτησία της Ελλάδας. Και να είναι το αποτέλεσμα μιας περιεκτικής συζήτησης με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Διότι οι ελληνικές Αρχές θα είναι σύντομα αποκλειστικά υπεύθυνες για τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Απαξ και οριστικοποιηθεί, η αναπτυξιακή στρατηγική θα πρέπει να είναι αρκούντως επακριβής, ώστε να διαβεβαιώσει επίσης τους εξωτερικούς παράγοντες ότι η Ελλάδα θα γίνει ένας ελκυστικός προορισμός για να επενδύσει κανείς και να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά και ως εκ τούτου να δημιουργήσει τις θέσεις εργασίας που τόσο επειγόντως χρειάζεται ο ελληνικός λαός».
Κομβικό είναι βέβαια το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους. Υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ Βερολίνου και ΔΝΤ για την τελική λύση που περιλαμβάνει τη γαλλική πρόταση; Ποια είναι η θέση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των μέτρων για το χρέος; Ποιες υποχρεώσεις πιστεύετε ότι πρέπει να αναλάβει η Ελλάδα ;
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμπλέκεται σε αυτές τις διαπραγματεύσεις και είμαι σε επαφή με όλους τους παράγοντες σε ημερήσια βάση προκειμένου να διευκολύνω τη συζήτηση. Εν τέλει οι αποφάσεις για το χρέος της Ελλάδας πρέπει να ληφθούν από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, που είναι οι βασικοί πιστωτές της Ελλάδας. Οι διαπραγματεύσεις αυτές συνεχίστηκαν για αρκετούς μήνες και τώρα έφθασε η ώρα για να ολοκληρωθούν.
Ολοι γνωρίζουμε τους πολιτικούς περιορισμούς που αντιμετωπίζουν διαφορετικοί παράγοντες σε αυτή τη συζήτηση. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν δεν είναι εύκολες. Ομως στο τέλος της ημέρας είναι προς όφελος των πιστωτριών χωρών, επίσης, η Ελλάδα να ολοκληρώσει το πρόγραμμά της με επιτυχία και με τρόπο βιώσιμο για το μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι το βάρος του χρέους πρέπει να μειωθεί ουσιαστικά για την Ελλάδα. Κατά τρόπο που θα έχει επιπτώσεις και σήμερα και επίσης στο μέλλον. Κατά τρόπο που θα είναι πειστικό για τους επενδυτές που σκέπτονται να τοποθετήσουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα. Αυτό είναι το αποτέλεσμα που θέλω να δω από τις διαπραγματεύσεις και επ’ αυτού εργαζόμαστε.
Η Ελλάδα έχει κάνει τρομερές προσπάθειες τα λίγα τελευταία χρόνια, εκπληρώνοντας υποχρεώσεις της προς τους διεθνείς εταίρους, κάτι που για να γίνει προϋπέθετε τη λήψη πολύ δύσκολων αποφάσεων. Κοντολογίς, η Ελλάδα έπραξε το καθήκον της. Τώρα είναι ζωτικής σημασίας όλοι οι άλλοι εταίροι να πράξουν το δικό τους».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
