«Οταν έχεις τέτοιους φίλους, τι να τους κάνεις τους εχθρούς» ήταν η αιχμηρή απάντηση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στις πρόσφατες αποφάσεις του άλλου Ντόναλντ της Ουάσιγκτον, που δημιούργησαν ένα πρωτοφανές ρήγμα στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ενωσης, για πρώτη φορά στη μεταπολεμική εποχή. Σχέσεις που είχαν έως τώρα αναπτυχθεί αρμονικά (με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις) στο πλαίσιο της διατλαντικής συνεργασίας. Πρόκειται για μία ακόμα τεράστια ανατροπή (και ίσως η πιο σημαντική) στο διεθνές σύστημα ασφαλείας και συμμαχιών που είχε διαμορφωθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθώς μάλιστα η διένεξη αυτή δεν αφορά μόνο τη γνωστή υπόθεση της πολύκροτης συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν, αλλά και τη δυσφορία για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το κλίμα και την επιβολή δασμών στον ευρωπαϊκό χάλυβα και στο αλουμίνιο.
Η προκλητική αυτή στάση του αμερικανού προέδρου είχε ως αποτέλεσμα να εμφανιστεί επιτέλους μια ενιαία αντίδραση από τους «28» στη Σύνοδο Κορυφής της Σόφιας. Τη στιγμή μάλιστα που η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με τα γνωστά τεράστια προβλήματα που τη διχάζουν, όπως είναι οι εσωτερικές εξελίξεις στην Ιταλία, το περιώνυμο Brexit, ο εθνικολαϊκισμός και ευρωσκεπτικισμός των Κεντροευρωπαίων, η αντίδραση της Μέρκελ στα φιλοευρωπαϊκά σχέδια του Μακρόν, η απόσχιση της Καταλωνίας, το Προσφυγικό κ.λπ. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι «28» συμφώνησαν να ακολουθήσουν μια «ενιαία προσέγγιση» στην προσπάθεια να διατηρηθεί η συμφωνία με το Ιράν «για όσο το Ιράν θα την τηρεί», να αμυνθούν από κοινού στην απειλή της Ουάσιγκτον να επιβάλει τους δασμούς και να συνεχίσουν να μάχονται για την κλιματική αλλαγή. Ενα σαφές δηλαδή ράπισμα στα συνθήματα του Ντόναλντ Τραμπ περί «America First», τα οποία θυμίζουν άλλες σκοτεινές εποχές που η ευρωπαϊκή ήπειρος δεν θα ήθελε να ξαναζήσει και γι’ αυτό άλλωστε δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Και δεν είναι τυχαίο ότι αρωγός στις προσπάθειες αυτές των Ευρωπαίων ήλθε ο παραιτηθείς προσφάτως αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον, ο οποίος σε ομιλία του την περασμένη Τετάρτη επισήμανε την επιδίωξη της αμερικανικής ηγεσίας στην απόκρυψη της αλήθειας από τους πολίτες και στην πτώση των ηθικών και δημοκρατικών αξιών στη σημερινή Αμερική. Για να προσθέσει ότι «δεν πρέπει να εκλαμβάνουμε τους Συμμάχους μας ως δεδομένους, αλλά να ενισχύουμε τη συνεργασία μαζί τους όχι μόνο σε όσα συμφωνούμε, αλλά ιδιαίτερα σε όσα διαφωνούμε, σε μια προσπάθεια να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας». Δεν θέλει βέβαια και πολλή σκέψη για να γίνει αντιληπτό σε ποιον απευθύνεται το μήνυμα αυτό. Το ερώτημα όμως είναι αν ο αποδέκτης του, περιστοιχιζόμενος από ολέθριους συμβούλους, θα το κατανοήσει.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ