Γεννηθήκαμε σίγουροι

Oι περισσότεροι γεννηθήκαμε σίγουροι. Τα ξέραμε όλα από πολύ μικροί. H διάκριση σωστού από λάθος ήταν περασμένη στον γενετικό μας κώδικα ή μας την είχε κάνει δώρο κάποιο πνεύμα που περνούσε από πάνω μας την ώρα που γεννιόμασταν. Ο μανιχαϊστικός τρόπος διαχωρισμού του κόσμου και των ανθρώπων ήταν ένα απίστευτα βολικό σχήμα –και ιδιαίτερα άκοπο –να αυτοεπιβεβαιωνόμαστε διαρκώς, δίχως ίχνος αμφισβήτησης και χωρίς το μεγάλο ξεβόλεμα που απαιτούν οι αλλαγές και η αυτοκριτική.

Στην εφηβεία αυτό δεν λογαριάζεται σαν ελάττωμα αλλά ως πείσμα, πάθος και ορμή. Μεγαλώνοντας, κι όταν οι απόψεις μας και οι ερμηνείες του κόσμου δοκιμάζονται σε πραγματικές συνθήκες, εκεί που διακυβεύεται κάτι σοβαρό και μεγάλο, υπάρχουν δύο δρόμοι. Ή να κακοφορμίσει σε φανατισμό ή να γλυκάνει τις χολές μας και να γίνει σκέψη.

Αλλά σκέψη σε επίπεδο σκέψης… Μπορεί να είναι κακές οι σιγουριές και η απολυτότητα, και να έχουν αναχθεί σε μία από τις κύριες δομικές «αναπηρίες» μας, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να κάνεις κάτι. Και η πράξη είναι αναγκαστικά μια εμπράγματη σιγουριά. Γιατί οι απόψεις μπορούν να είναι μετριοπαθείς αλλά οι πράξεις δεν μπορούν. Είναι ενέργεια, είναι θέση σαφής, χωρίς αστερίσκους.

Με τις πράξεις παίρνεις το μέρος κάποιου. Κι αν συνυπολογίσουμε σε αυτό πως είμαστε οι πράξεις μας και όχι τα λόγια μας, πως είμαστε τα μέσα μας (από αυτά κρινόμαστε) και όχι η δήλωση κάποιου σκοπού μας, τότε μοιάζει να είμαστε καταδικασμένοι να ονειρευόμαστε ενωτικά και με πρόθεση σύνθεσης των αντιθέτων, αλλά να πράττουμε ως σίγουροι –αν όχι ως φανατικοί.

Κάθε φορά που μέσα στη σκέψη μου τους χωράω σχεδόν όλους, με τις πράξεις μου αποφασίζω με ποιους θα πάω και ποιους θα αφήσω. Ενα σισύφειο μαρτύριο που δεν ξέρω πραγματικά πώς γλιτώνεις.

Βέβαια ο κόσμος και οι προσωπικές τροχιές πάντα έτσι κινούνταν και διαγράφονταν, με επιλογές, και αλίμονο αν δεν υπήρχαν. Ομως η κάθε επιλογή μας εμπεριέχει στον πυρήνα της την άρνηση της άλλης άποψης. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Εκείνο που μπορείς να κάνεις είναι η επιλογή σου να μη δηλητηριάζεται από μισαλλοδοξία και εκδίκηση, να προσπαθεί να αφήσει χώρο και για τους «ηττημένους», να της φυτεύεις στην καρδιά την ίδια την αμφισβήτηση αν έκανες το σωστό ή όχι.

Εχουμε ταλαιπωρηθεί από τις σιγουριές μας. Ολοι μας έχουμε δοκιμάσει να στριμώξουμε τον κόσμο μέσα στα κουτιά που φτιάξαμε μικροί, όχι απαραίτητα ως αποτέλεσμα σκέψης αλλά επειδή είχαμε ανάγκη να ανήκουμε κάπου. Βαφτίσαμε την αλλαγή ξεπούλημα και εκείνον που άρχισε να σκέφτεται αλλιώς προδότη.

Ομως μόνο τις βασικές σου τις αρχές μπορείς να προδώσεις. Το να επαναπροσδιορίζεις τον τρόπο σου είναι απόλυτα υγιές.

Είμαστε ο τρόπος μας. Ιδεολογία είναι μόνο ο τρόπος μας. Οτιδήποτε άλλο αποδείχτηκε επικίνδυνο.

Ο κ. Οδυσσέας Ιωάννου είναι συγγραφέας – στιχουργός.