Ολοκληρώνεται ο κύκλος των… χαμένων συντάξεων

O «τυφώνας του νόμου Κατρούγκαλου» ολοκληρώνει τον «κύκλο» της πλήρους αποδόμησης του ασφαλιστικού συστήματος, σαρώνοντας –από 1.1.2019 –και τα τελευταία υπολείμματα των –πάλαι ποτέ –παροχών του. Μετά την κατάρρευση των νέων συντάξεων, τη μετατροπή των επικουρικών σε «φιλοδωρήματα», την εκτόξευση των ασφαλιστικών εισφορών και την κατάργηση του ΕΚΑΣ, έρχονται οι περικοπές των «παλαιών» –καταβαλλομένων –συντάξεων όλων των ασφαλιστικών ταμείων.

Παρά τις ελπίδες που καλλιέργησαν κυβερνητικά στελέχη ότι τα μέτρα θα αναβληθούν, ακόμα και ότι θα αποφευχθούν οι επώδυνες μειώσεις στις συντάξεις το 2019, οι θεσμοί είναι ανυποχώρητοι στην εφαρμογή των συμπεφωνημένων. Ετσι οι «σκληρότερες μειώσεις συντάξεων», που θα φθάνουν ακόμα και στο 18%, θα «εμφανιστούν» στην καταβολή των συντάξεων που θα γίνει τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους και αφορά τον Ιανουάριο του 2019.

Χαρακτηρίζονται «οι σκληρότερες» επειδή αφορούν και χαμηλοσυνταξιούχους, κυρίως τους προερχόμενους από το πρώην ΤΕΒΕ. Η μείωση κατά 18% της σύνταξης μπορεί να φθάσει και τα 300 ευρώ μηνιαίως, ποσό το οποίο θα αφαιρεθεί από τις «προσωπικές διαφορές» που θα προκύψουν με τον επανυπολογισμό των συντάξεων

Την κανονική εφαρμογή των μέτρων από τον Ιανουάριο του 2019 παραδέχθηκε –τις προηγούμενες ημέρες –ο καθ’ ύλην αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας κ. Τ. Πετρόπουλος σημειώνοντας ότι θα υπάρξουν μειώσεις και σε συντάξεις κάτω των 1.000 ευρώ. Εκτίμησε ότι το ποσοστό της μείωσης θα κυμανθεί από 1% ως 18% και ότι δεν θα υπερβεί το ποσοστό αυτό. Μάλιστα υποστήριξε ότι το 18% δεν αφορά όλους τους συνταξιούχους, αλλά το 25%-30% αυτών.

Οι περικοπές στις συντάξεις –συνολικού ύψους 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) –αναμένεται να πλήξουν 1,1 εκατ. συνταξιούχους. Θα φθάνουν κατ’ ανώτατο όριο στο 18% της σύνταξης και θα εφαρμοστούν όχι μόνο στις κύριες αλλά και στις επικουρικές συντάξεις, εφόσον προκύπτουν και σε αυτές «προσωπικές διαφορές».

Οι περικοπές θα έχουν «οροφή» –το 18% της σύνταξης -, ώστε να μην ξεπεράσουν ένα ποσοστό και να προστατευθούν οι συνταξιούχοι από υψηλές απώλειες, αλλά δεν θα έχουν «δάπεδο», δηλαδή θα αφορούν και τις διαφορές που καταγράφονται σε χαμηλές, ίσως και στις κατώτατες συντάξεις. Ετσι οι απώλειες θα είναι διαφορετικών ταχυτήτων, θα ξεκινούν από 1 ευρώ και θα φθάνουν ως και τα 300 για τις κύριες και τα 70 ευρώ για τις επικουρικές, ενώ οι μειώσεις θα πλήξουν ακόμα και τις πολύ χαμηλές συντάξεις.

Στους διπλά χαμένους συγκαταλέγονται περίπου 100.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι θα χάνουν και από την κύρια και από την επικουρική, κατ’ ανώτατο όριο 18% των συντάξεών τους.

Στις χαμηλές συντάξεις που θα πληγούν, χαρακτηριστική περίπτωση είναι η κατώτατη των συνταξιούχων του πρώην ΤΕΒΕ που ελάμβαναν την προσαύξηση των 220 ευρώ και η προσωπική τους διαφορά ενδέχεται να φθάσει το 40% της σύνταξης. Αυτοί θα υποστούν περικοπές, μέχρι το όριο του 18%.

Υπολογίζεται πως από το σύνολο των συνταξιούχων που θα υποστούν μειώσεις οι 450.000 θα αγγίξουν το υψηλότερο όριο του 18%. Ορισμένοι εξ αυτών είναι:

Δημόσιοι υπάλληλοι με 30 και άνω έτη υπηρεσίας (ένστολοι, γιατροί κ.ά.). Συνταξιούχοι από το πρώην ΤΕΒΕ. Μητέρες ανηλίκων που έχουν συνταξιοδοτηθεί από το ΙΚΑ, όπως και άλλοι συνταξιούχοι ΙΚΑ με αρκετά υψηλές αποδοχές και άνω των 30 ετών ασφάλιση. Συνταξιούχοι νομικοί, μηχανικοί, γιατροί, φαρμακοποιοί. Διπλοσυνταξιούχοι (π.χ. γιατροί του ΕΣΥ).

Μικρότερες αλλά αισθητές μειώσεις θα έχουν όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με λίγα χρόνια ασφάλισης και η σύνταξή τους απονεμήθηκε με τα κατώτατα όρια και τις προσαυξήσεις τους, τόσο από το ΙΚΑ όσο και από άλλα Ταμεία, κυρίως μισθωτών.

Η μελέτη των Σ. Ρομπόλη (ομότιμου καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου) και Γ. Μπέτση (υποψηφίου διδάκτορα) αναλύει τα αποτελέσματα του επανυπολογισμού των κύριων συντάξεων στο σύνολο των ασφαλιστικών ταμείων και καταγράφει τρεις μεγάλες κατηγορίες συνταξιούχων, αναλόγως με τις απώλειες που θα υποστούν.

1.
Η πρώτη κατηγορία αφορά όσους ασφαλισμένους συνταξιοδοτήθηκαν με υψηλές (π.χ. υψηλότερες από 2.200 ευρώ μεικτά τον μήνα) συντάξιμες αποδοχές και με πολλά έτη ασφάλισης (από 39 μέχρι 42). Η κατηγορία αυτή θα υποστεί μικρές απώλειες από το 2019 και εντεύθεν, με την περικοπή κατά 18% της προσωπικής διαφοράς. Μάλιστα υπάρχουν και μερικές περιπτώσεις όπου οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν σχετικά μεγαλύτερη σύνταξη από την ήδη καταβαλλόμενη. Αυτό συμβαίνει επειδή η κατηγορία αυτή έχει υποστεί ήδη μεγάλη μείωση (ως και 40%) από τα προηγούμενα μνημόνια και η σημερινή σύνταξη είναι στα ίδια επίπεδα με αυτήν που προκύπτει από τον επανυπολογισμό.

2.
Η κατηγορία με τις περισσότερες απώλειες συναντάται στις συντάξεις των 900 μέχρι 1.800 ευρώ (μεικτά), οι οποίες είχαν προκύψει με συντάξιμες αποδοχές μεταξύ 1.200 και 2.200 ευρώ και με χρόνο ασφάλισης λιγότερα από 35 έτη. Οι περιπτώσεις αυτές εμφανίζουν προσωπική διαφορά που προσεγγίζει ή υπερβαίνει το 30%. Οι συντάξεις αυτής της κατηγορίας είχαν τις μικρότερες απώλειες από τις περικοπές που εφάρμοσαν τα προηγούμενα μνημόνια.

3.
Η τρίτη κατηγορία αφορά τις συντάξεις με καταβαλλόμενο ποσό μικρότερο ή ίσο με τα 700 ευρώ (μεικτά). Με τον επανυπολογισμό τους οι συντάξεις αυτές εμφανίζουν θετική προσωπική διαφορά, με αποτέλεσμα η κύρια σύνταξη που θα προκύψει μετά τον επανυπολογισμό να είναι σχετικά μεγαλύτερη, εξαιτίας –κυρίως –της εφαρμογής του θεσμού της εθνικής σύνταξης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μειώσεις που θα φθάνουν και το 18% θα υποστούν και οι επικουρικές συντάξεις από τον Ιανουάριο του 2019.

Πρόκειται για νέα μείωση των επικουρικών, μετά από αυτήν που υπέστησαν τον καλοκαίρι του 2016. Τότε –με τον Νόμο Κατρούγκαλου –μειώθηκαν οι συντάξεις που το άθροισμά τους με τις κύριες συντάξεις ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ.

Και στις επικουρικές θα περικοπεί η προσωπική διαφορά με όριο το 18%. Υψηλές απώλειες αναμένεται να έχουν συνταξιούχοι, κυρίως από τα πρώην ΕΤΕΑΜ (μισθωτοί ιδιωτικού τομέα), ΤΕΑΥΕΚ (εμποροϋπάλληλοι), ΤΕΑΥΝΤΠ (ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες).

Με νέες μειώσεις κινδυνεύουν και πρώην τραπεζοϋπάλληλοι της Τράπεζας Πίστεως (ΤΑΠΤ), όπως και συνταξιούχοι δικηγόροι. Δεν κινδυνεύουν όσοι υπέστησαν μεγάλες μειώσεις το 2016. Αντιθέτως, θα έχουν μειώσεις όσοι ήταν στο όριο των 1.300 ευρώ και υπέστησαν μικρή μείωση ώστε να μην πέσουν κάτω από αυτό το όριο. Κινδυνεύουν να χάσουν το τμήμα της διαφοράς που διατήρησαν για να μην πέσουν κάτω από τα 1.300 ευρώ.

Αξιοσημείωτες αναμένεται να είναι οι μειώσεις στις μικρές συντάξεις, κάτω από τα 180 ευρώ.