Ο Μακρόν και η «συμμαχία των προθύμων» για την ευρωπαϊκή άμυνα

O γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα συγκεντρώσει μια «συμμαχία των προθύμων», έναν συνασπισμό 10 ευρωπαϊκών κρατών (χωρίς την Ελλάδα, παρότι ξοδεύουμε το 2% του ΑΕΠ μας, κοντά στα 3,5 δισ. ευρώ τον χρόνο, για την Αμυνα) τον Ιούνιο στο Παρίσι, με σκοπό να προετοιμάσει τις ευρωπαϊκές Ενοπλες Δυνάμεις να αναλάβουν κοινή δράση σε επείγουσες περιπτώσεις και να δεσμεύσει τη Βρετανία του Βrexit σε μια στρατιωτική συνεργασία με την ΕΕ.

Σύμφωνα με το Politico, οι υπουργοί Αμυνας της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Πορτογαλίας, της Δανίας και της Εσθονίας θα υπογράψουν επιστολή προθέσεων στο Παρίσι τον Ιούνιο, δεσμευόμενοι για την ανάπτυξη κοινής στρατηγικής κουλτούρας, για την πρόβλεψη προβλημάτων που μπορεί να απαιτούν στρατιωτική παρέμβαση και για τον συντονισμό των δυνάμεών τους σε μελλοντικές επιχειρήσεις.

Ο Μακρόν επιμένει σε αυτή την πρωτοβουλία: την περιέγραψε από νωρίς στην προεδρία του, στην περίφημη ομιλία του για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τον Σεπτέμβριο του 2017 στη Σορβόννη, ζητώντας κοινή ευρωπαϊκή δύναμη παρέμβασης, κοινό προϋπολογισμό για την άμυνα, και ένα δόγμα δράσης σε περιπτώσεις όπου οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν θα εμπλέκονται.

Η Γαλλία θέλει να στρατολογήσει συμμάχους που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατανομή του στρατιωτικού φορτίου της, ιδίως στην Αφρική, όπου παρενέβη μόνη στο Μάλι το 2012 για να εμποδίσει τους ισλαμιστές να καταλάβουν τον έλεγχο, γράφει το Politico.

Απογοητευμένος με τη χαμηλή φιλοδοξία της λεγόμενης «Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας στον τομέα της Ασφάλειας» (PESCO) της Ευρωπαϊκής Ενωσης που συμφωνήθηκε πέρυσι με την επιμονή της Γερμανίας, ο γάλλος πρόεδρος προχωρεί με έναν μικρό πυρήνα ομοϊδεατισσών χωρών εκτός θεσμικών δομών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, τονίζει το δημοσίευμα.

Το Βερολίνο δεν αισθάνεται άνετα με την πρωτοβουλία, κυρίως επειδή κάθε συζήτηση για στρατιωτική παρέμβαση εγείρει αιχμηρά ερωτήματα σχετικά με τις νομικές εντολές και την κοινοβουλευτική έγκριση.

Ορισμένοι αξιωματούχοι του Βερολίνου και των Βρυξελλών βλέπουν με καχυποψία την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Παρέμβασης –όπως ονομάζεται η πρωτοβουλία Μακρόν –ως αντίπαλο της PESCO. Παρ’ όλα αυτά, το Βερολίνο θα λάβει μέρος στα εγκαίνια της πρωτοβουλίας στις αρχές Ιουνίου για να αποφύγει ένα γαλλο-γερμανικό ρήγμα και για να παρακολουθεί από κοντά τι θα κάνει το Παρίσι και το Λονδίνο, σύμφωνα με γερμανική πηγή που μίλησε στο Politico.

Γάλλοι αξιωματούχοι εκνευρίστηκαν όταν η Γερμανία αρνήθηκε δημοσίως να συμμετάσχει στην αεροπορική επιδρομή ΗΠΑ-Γαλλίας-Βρετανίας εναντίον του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ της Συρίας τον περασμένο μήνα (αν και η καγκελάριος Μέρκελ στήριξε τα χτυπήματα μετά τη διεξαγωγή τους).

Στο Παρίσι ενοχλούνται και με την αποτυχία της νέας γερμανικής κυβέρνησης να κάνει περισσότερα για την ενίσχυση του αμυντικού προϋπολογισμού της χώρας, δεδομένου του μεγάλου δημοσιονομικού πλεονάσματος της Γερμανίας και της δέσμευσής της να προχωρήσει προς τον στόχο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ (οι γερμανικές δαπάνες δεν ξεπερνούν το 1,2%).

Γάλλοι αξιωματούχοι επιμένουν ότι η πρωτοβουλία του Μακρόν είναι συμπληρωματική και συμβατή με την PESCO και το ΝΑΤΟ και δεν υποβαθμίζει τις προσπάθειες για οικοδόμηση ισχυρότερων αμυντικών δυνατοτήτων μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ που το επιθυμούν. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι μόνο συμμαχίες μικρών ομάδων είναι πιθανό να είναι έτοιμες και πρόθυμες να αναλάβουν ισχυρή στρατιωτική δράση εκτός Ευρώπης, τονίζει το Politico.

Kαι συμπληρώνει: «Οπως έδειξε ο πόλεμος της Λιβύης το 2011, αυτό θα αφορά σχεδόν πάντα τη Γαλλία και τη Βρετανία, αλλά μάλλον όχι τους απρόθυμους Γερμανούς ή την ΕΕ στο σύνολό της. Την επόμενη φορά που μια κρίση θα χτυπήσει κάπου στα νότια σύνορα της Ευρώπης, η Γαλλία και η Βρετανία είναι πιθανό να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Μην περιμένετε από τους Γερμανούς να εμφανιστούν μέχρι να τελειώσουν οι μάχες».

Διότι ναι μεν η Βρετανία βγαίνει από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά την ίδια ώρα καλλιεργεί στενότερους στρατιωτικούς δεσμούς με την Ευρώπη και ιδίως με τη Γαλλία στην άλλη πλευρά της Μάγχης. Και το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να αποτρέψει αυτές τις προσπάθειες είναι ακριβώς αυτό που τις παρακινεί: το Brexit. Αν δεν επιτευχθεί τελική συμφωνία μέχρι τον Οκτώβριο, θα είναι δύσκολη η συνεργασία στο αμυντικό/στρατιωτικό μέτωπο, προκαλώντας άλλο ένα πρόβλημα για το Λονδίνο.

Προς το παρόν, η Βρετανία προωθεί με μεγάλη ζέση τη συνεργασία στην ασφάλεια, ακόμη και όταν οι διαπραγματευτές της για το Brexit πασχίζουν να σημειώσουν πρόοδο. Το Λονδίνο εργάζεται για να ενισχύσει τη αμυντική συνεργασία με τους ευρωπαίους συμμάχους –πάνω από όλους με τη Γαλλία, την άλλη μεγάλη, και πυρηνική, στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης. (Αν και η Κοινή Εκστρατευτική Δύναμη που έχουν ιδρύσει οι δύο χώρες δεν έχει μετατραπεί σε «μεγάλη μάχιμη μονάδα» όπως ήταν η αρχική φιλοδοξία.)

Παρότι στο παρελθόν έβλεπαν με καχυποψία τις κοινές αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, επειδή θεωρούσαν ότι υπονόμευαν το ΝΑΤΟ, βρετανοί αξιωματούχοι λένε τώρα ότι θα ήθελαν μια «ειδική στρατιωτική σχέση» με την ΕΕ μετά το Brexit. Αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο να συνεχίσει να συμμετέχει στις στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ εφόσον θα εμπλέκεται στον επιχειρησιακό σχεδιασμό. Πολλά κράτη της ΕΕ πιέζουν επίσης να βρεθούν τρόποι για να παραμείνει το Λονδίνο όσο το δυνατόν πιο εμπλεκόμενο στις στρατιωτικές προσπάθειες της ΕΕ, αν και ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε ότι μετά το Brexit η Βρετανία δεν θα μπορεί να συμμετέχει στη λήψη στρατιωτικών αποφάσεων, ως μη μέλος πλέον.

Για τους ευρωπαίους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, η Βρετανία έχει πολλά να προσφέρει με στρατιωτικούς όρους. Είναι η μόνη ευρωπαϊκή δύναμη που μπορεί να επεκτείνει την πυρηνική ομπρέλα της πάνω από άλλα μέλη του ΝΑΤΟ. Εχει στρατεύματα στις χώρες της Βαλτικής στο πλαίσιο των προσπαθειών του ΝΑΤΟ για την αποτροπή της ρωσικής επιθετικότητας. Ηγείται της αποστολής Atalanta της ΕΕ για την καταπολέμηση της πειρατείας στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιχείρηση Σοφία, η οποία στοχεύει στην αντιμετώπιση της διακίνησης μεταναστών στη Μεσόγειο.

Το Λονδίνο θα έχει επίσης μεγάλα οφέλη από μια νέα, ειδική στρατιωτική σχέση με την ΕΕ, μετά το Brexit. Οι Βρυξέλλες προχωρούν σε σχέδια κοινών δαπανών για προμήθειες στον τομέα της Αμυνας και οι βρετανικές εταιρείες θέλουν, και διεκδικούν εντατικά, ένα κομμάτι από αυτή την πολύ επικερδή πίτα.