Ο διεθνώς αναγνωρισμένος Αβραάμ Β. Γεοσούα δεν ήταν ο μόνος που επισκέφθηκε την Ελλάδα. Με αφορμή τα 70 χρόνια του Ισραήλ και στο πλαίσιο της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 – Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» άλλοι πέντε βραβευμένοι συγγραφείς βρέθηκαν στην πρωτεύουσα και μίλησαν για το έργο τους αλλά και την περίπλοκη κοινωνία που προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν. Οι δύο εκδηλώσεις, τις οποίες συντόνισαν επιτυχώς ο Χρήστος Α. Χωμενίδης και ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, αποδείχθηκαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες επειδή ακριβώς ανέδειξαν την ποικιλομορφία της σύγχρονης ισραηλινής λογοτεχνίας.
Η συγκυρία ωστόσο ήταν παράξενη. Ο προβληματισμός για τις πρόσφατες αιματηρές εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας ήταν έντονος. Τον εξέφρασε πολύ χαρακτηριστικά ο δημοφιλέστερος συγγραφέας της νεότερης γενιάς στο Ισραήλ. «Αυτές οι μέρες είναι τρομακτικά θλιβερές. Οταν βρισκόμαστε σε μια κατάσταση διαρκούς και ενίοτε βίαιης σύγκρουσης, διαπιστώνουμε ότι εξελίσσεται παράλληλα και μια άλλη πολύ επικίνδυνη διαδικασία: η απανθρωποποίησή μας. Τι σημαίνει αυτό; Οτι παύουμε να βλέπουμε τους άλλους ως ανθρώπινα όντα, ότι γινόμαστε κυνικοί, και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι συνηθίζουμε σ’ αυτό. Πιστεύω λοιπόν ότι το πιο ουσιαστικό πράγμα για το οποίο πρέπει να προσπαθούμε εμείς οι συγγραφείς είναι το αντίθετο: ο εξανθρωπισμός. Οφείλουμε να καλλιεργούμε την ευαισθησία και την αλληλοκατανόηση» σημείωσε ο Εσκόλ Νεβό, που υπήρξε μαθητής του Αμος Οζ και είναι εγγονός του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ Λεβί Εσκόλ, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν.
Η πρώτη εκδήλωση, το βράδυ της Τρίτης, είχε ως βασικό άξονα τη διαμόρφωση ενός συγγραφέα, περιστατικά και εμπειρίες από την προσωπική ζωή του καθενός. Ο «Ζορμπάς» του Νίκου Καζαντζάκη, λ.χ., δεν επηρέασε μόνο τον Εσκόλ Νεβό αλλά και την Εστι Τζ. Χαΐμ που τον διάβασε όταν ήταν μικρή. Ο πατέρας και η μητέρα της, επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, ζούσαν και οι δύο στην Ουγγαρία αλλά γνωρίστηκαν στο Ισραήλ. Η Ιρις Ελίγια Κόεν, γεννημένη στην Ανω Γαλιλαία και θαυμάστρια του Νταβίντ Γκρόσμαν, περιέγραψε πώς οι δικοί της γονείς έφτασαν εκεί από τη Νότια Ινδία, όπου υπήρχε μια μικρή κοινότητα Εβραίων. Στη δεύτερη εκδήλωση, το απόγευμα της Τετάρτης, οι συγγραφείς κλήθηκαν να συζητήσουν τη σχέση Ιστορίας και μυθοπλασίας. Δεν περιορίστηκαν όμως σε αυτό, σχολίαζαν και όσα ανέκυπταν στην πορεία, τη σημασία της μυθολογίας, τη συγκρότηση της ταυτότητας, τη διασπορά, τον εθνικισμό, τη θρησκεία, την επικαιρότητα. Δεν παρέλειψαν μάλιστα να στηλιτεύσουν και την εκμετάλλευση του Ολοκαυτώματος στην πατρίδα τους για μικροπολιτικούς σκοπούς.
Μία από τις σημαντικότερες και πιο σεβαστές λογοτέχνιδες του Ισραήλ, η Γιουντίτ Κατσίρ, υπογράμμισε: «Με ενδιαφέρει περισσότερο να διερευνώ πώς η Ιστορία αποκαλύπτεται στη ζωή μιας οικογένειας ή ενός ανθρώπου. Και πιο συγκεκριμένα, μιας γυναίκας. Αυτό έκανα και στο πιο πρόσφατο βιβλίο μου». Επί της ουσίας, η ίδια αφηγείται την ιστορία της προγιαγιάς της η οποία, ύστερα από ένα πογκρόμ και αφού έχασε το ένα της μάτι, πήγε από την Οδησσό στο Ισραήλ στις αρχές του 20ού αιώνα. Η πρωταγωνίστρια, μια πολύτεκνη μάνα, συζούσε ταυτόχρονα με τον σύζυγο και τον νεότερο εραστή της, καθώς περιφέρονταν όλοι μαζί σε διαφορετικές περιοχές της Παλαιστίνης. Ο Ιλάν Σάινφελντ, από την πλευρά του, ένας συγγραφέας που ειδικεύεται σε ό,τι αποκαλούμε ιστορικό μυθιστόρημα, είπε πως «αυτό που κάνω είναι να σκάβω το εβραϊκό παρελθόν σε όλον τον κόσμο, να βρίσκω τις καλά κρυμμένες ιστορίες και τα ανείπωτα μυστικά». Αναφέρθηκε σε ένα βιβλίο του που σημείωσε επιτυχία με θέμα το εμπόριο γυναικών που έκαναν θρησκευόμενοι Εβραίοι στο Μπουένος Αϊρες της Αργεντινής μεταξύ 1870 και 1930. Φανταστείτε έναν χώρο που το πρωί λειτουργούσε ως συναγωγή και το βράδυ ως οίκος ανοχής, και θα πάρετε μια ιδέα για το εγχείρημα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
