Η μεσογειακή διατροφή «ασπίδα» και ενάντια στο Αλτσχάιμερ

Η μεσογειακή διατροφή μπορεί να συμβάλλει στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου Αλτσχάιμερ και πιθανώς να προλαμβάνει ακόμα και την εμφάνισή της, σύμφωνα με μια νέα μελέτη η οποία βασίστηκε σε απεικονίσεις του εγκεφάλου και δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Neurology».

Πληθυσμιακές μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που ακολουθούν το μεσογειακό πρότυπο διατροφής, το οποίο βασίζεται σε μεγάλη κατανάλωση λαχανικών, ψαριού, ελαιολάδου και σε περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ζάχαρης και επεξεργασμένων τροφίμων, τείνουν να κινδυνεύουν λιγότερο από Αλτσχάιμερ.

Προκειμένου να δώσουν μια εξήγηση στο γιατί συμβαίνει αυτό, η Λίζα Μοσκόνι από το Ιατρικό Κολέγιο Weill Cornell και οι συνεργάτες της «σάρωσαν» τον εγκέφαλο 70 υγιών ενηλίκων ηλικίας 30-60 ετών οι μισοί εκ των οποίων ακολουθούσαν το μεσογειακό πρότυπο διατροφής για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Οπως διαπίστωσαν, η ομάδα που ακολουθούσε τη μεσογειακή διατροφή διέθετε 15% λιγότερο β-αμυλοειδές στον εγκέφαλο –πρόκειται για την κολλώδη πρωτεΐνη η οποία σταδιακά μετατρέπεται στις χαρακτηριστικές πλάκες που εντοπίζονται στον εγκέφαλο των ασθενών με Αλτσχάιμερ. Παράλληλα, τα κύτταρα του εγκεφάλου των συγκεκριμένων ατόμων μεταβόλιζαν ταχύτερα τη γλυκόζη –σημάδι υγιούς δραστηριότητας του εγκεφάλου.

Οταν οι επιστήμονες εξέτασαν τον εγκέφαλο των συμμετεχόντων ξανά τρία χρόνια αργότερα, ανακάλυψαν ότι τα άτομα που ακολουθούσαν τη μεσογειακή διατροφή εμφάνιζαν πιο αργή συσσώρευση β-αμυλοειδούς, καθώς και βραδύτερη φθίση του μεταβολισμού του εγκεφάλου. Με βάση αυτούς τους ρυθμούς αλλαγής, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο συγκεκριμένος τύπος διατροφής μπορεί να προσφέρει τουλάχιστον 3,5 χρόνια επιπλέον προστασίας ενάντια στο Αλτσχάιμερ.

Ωστόσο, ίσως αυτό το νούμερο υποεκτιμά τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής ενάντια στη νευροεκφυλιστική νόσο, σημειώνει ο Ραλφ Μάρτινς από το Πανεπιστήμιο Edith Cowen στην Αυστραλία. Ο δρ Μάρτινς εξηγεί ότι η συγκεκριμένη μελέτη παρακολούθησε σχετικώς νέα άτομα και μόνο επί τρία έτη, γεγονός που μαρτυρεί ότι πιθανώς δεν κατάφερε να «συλλάβει» στο σύνολό του το μέγεθος της ευεργετικής επίδρασης της μεσογειακής διατροφής για τον εγκέφαλο. Η δική του ερευνητική ομάδα αναμένεται να δημοσιεύσει σύντομα τα αποτελέσματα μιας μεγαλύτερης, πιο μακρόχρονης απεικονιστικής μελέτης του εγκεφάλου που διεξήχθη σε πιο ηλικιωμένα άτομα και από την οποία εξήχθησαν ακόμα πιο θετικά αποτελέσματα.

Στην αυστραλιανή μελέτη οι ερευνητές παρακολούθησαν 1.100 άτομα άνω των 60 ετών επί 12 έτη. «Είδαμε πέρα από κάθε αμφιβολία ότι τα άτομα που ακολουθούσαν πιστά τη μεσογειακή διατροφή είχαν λιγότερο β-αμυλοειδές στον εγκέφαλο» αναφέρει ο δρ Μάρτινς. Σύμφωνα με τον ερευνητή, τα ευρήματα αυτά μαρτυρούν ότι η μεσογειακή διατροφή ίσως θα μπορούσε να αποτρέψει εξαρχής την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ, ιδίως αν συνδυάζεται με άσκηση και επαρκή ύπνο. «Ο τρόπος ζωής παίζει τεράστιο ρόλο. Πιστεύω ότι ίσως για αυτόν τον λόγο οι κλινικές δοκιμές φαρμάκων για το Αλτσχάιμερ αποτυγχάνουν –ξεκινούν όταν είναι πλέον πολύ αργά και ο εγκέφαλος έχει ήδη υποστεί μεγάλη βλάβη». Ο δρ Μάρτινς προσθέτει ότι απεικονιστικές μελέτες έχουν δείξει ότι το β-αμυλοειδές αρχίζει να συσσωρεύεται στον εγκέφαλο 20 χρόνια πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων της νόσου.

Οι επιστήμονες προσπαθούν τώρα να εντοπίσουν για ποιον ακριβώς λόγο η μεσογειακή διατροφή είναι καλή για τον εγκέφαλο. Πρώιμα στοιχεία μαρτυρούν ότι αντιφλεγμονώδη μόρια που περιέχονται στις τροφές οι οποίες αποτελούν τους βασικούς «πυλώνες» αυτής της διατροφής –όπως τα ω-3 λιπαρά οξέα στα ψάρια και τα φλαβονοειδή στα λαχανικά –προλαμβάνουν τις βλάβες που υφίστανται τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο.