Ιράκ: Διπλό πλήγμα για ΗΠΑ και Ιράν η νίκη του εθνικιστή Σαντρ

Διπλό πλήγμα, λοιπόν, τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για τους μουλάδες της Τεχεράνης. Για να το πούμε απλά, ο 44χρονος Σαντρ κέρδισε με υποσχέσεις για εθνική ανεξαρτησία, τέλος στη διαφθορά και τη σεχταριστική βία, και επενδύσεις στις διαλυμένες υποδομές του Ιράκ.

Στις εκλογές του περασμένου Σαββάτου, τις πρώτες από τότε που κηρύχθηκε η νίκη επί των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, τον Δεκέμβριο του 2017, νικητής αναδείχθηκε μεν ο Σαντρ, αλλά δεν θα γίνει πρωθυπουργός διότι δεν ήταν υποψήφιος.

Η απρόσμενη νίκη του θα του επιτρέψει να διαλέξει κάποιον για την ηγεσία _ αλλά και αυτό υπό όρους, επειδή θα πρέπει να συμφωνήσουν και οι άλλες δυνάμεις που είχαν κέρδη στις κάλπες (κυρίως η σιιτική συμμαχία Φατάχ). Οι διαπραγματεύσεις για τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης συνασπισμού αναμένεται να είναι μακροχρόνιες.

Ο Σαντρ είναι ο μόνος σιίτης ηγέτης στο Ιράκ που αμφισβήτησε τόσο το Ιράν όσο και τις ΗΠΑ, κάτι που όπως φαίνεται τον έκανε δημοφιλή σε εκατομμύρια φτωχούς σιίτες, οι οποίοι νιώθουν ότι δεν έχουν ωφεληθεί από τους στενούς δεσμούς της κυβέρνησής τους με την Τεχεράνη και την Ουάσιγκτον. Περιθωριοποιημένοι σουνίτες (μειονότητα του πληθυσμού στο Ιράκ) ψήφισαν επίσης το μπλοκ του Σαντρ, διότι συμμετέχουν εκεί και κοσμικά κόμματα (ακόμα και οι κομμουνιστές).

Αυτή η απρόσμενη εκλογική επιτυχία του εθνικιστή Σαντρ είναι άλλος ένας πονοκέφαλος για το Ιράν, το οποίο έχει αυξήσει σταθερά την επιρροή του στο Ιράκ μετά την εισβολή των ΗΠΑ και την ανατροπή του (σουνίτη) Σαντάμ Χουσεΐν το 2003.

Καθώς άρχισαν να διαδίδονταν οι ειδήσεις για τα κέρδη του Σαντρ στις εκλογές, οπαδοί του το γιόρτασαν στη Βαγδάτη φώναζοντας «έξω το Ιράν».

Σχεδόν άγνωστος εκτός Ιράκ πριν από την αμερικανική εισβολή του 2003, ο Μοκτάντα αλ-Σαντρ έγινε γρήγορα το σύμβολο της ένοπλης αντίστασης στην ξένη κατοχή, αντλώντας μεγάλο μέρος της δύναμής του από την ισχυρή οικογένειά του. Γιός ενός διάσημου κληρικού που δολοφονήθηκε, ο Σαντρ ηγήθηκε της τρομερής σιιτικής πολιτοφυλακής (στρατός Μέχντι) σε δύο εξεγέρσεις εναντίον του στρατού των ΗΠΑ, την απόσυρση του οποίου ζητάει επίμονα μέχρι σήμερα.

Το αμερικανικό Πεντάγωνο χαρακτήριζε τότε τους σιίτες παραστρατιωτικούς του Σαντρ σαν την «μεγαλύτερη τρομοκρατική απειλή στο Ιράκ» και τους κατηγορούσε για τις δολοφονίες χιλιάδων σουνιτών στη σεχταριστική βία που μάστιζε το Ιράκ το 2006 και το 2007.

Ο Σαντρ κατέφυγε στο Ιράν, όπου έζησε αυτοεξόριστος μέχρι το 2011. Αλλά τα τελευταία χρόνια, έχει πάρει αποστάσεις από την Τεχεράνη και τώρα εμφανίζεται ως ασυμβίβαστος εθνικιστής, και υπέρμαχος της κάθαρσης από την διαφθορά.

Το 2016, οι υποστηρικτές του εισέβαλαν στο κτίριο του κοινοβουλίου στην βαριά φρουρούμενη Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης, όταν οι κύριες πολιτικές φράξιες αντιστάθηκαν στα αιτήματά τους για πάταξη της διαφθοράς και αντικατάσταση των υπουργών της κυβέρνησης από τεχνοκράτες.

Σε αυτές τις εκλογές, ο Σαντρ έκανε μια απίθανη συμμαχία με το Κομμουνιστικό Κόμμα του Ιράκ και άλλες κοσμικές πολιτικές δυνάμεις για να απαιτήσει τη δημιουργία μιας κυβέρνησης ανεξάρτητων τεχνοκρατών για να τερματιστεί η διαφθορά των «ξενόδουλων κυβερνητικών ελίτ».

Ο ίδιος έχει αποκηρύξει πλέον τη βία κατά άλλων Ιρακινών, και το μπλοκ του δήλωσε ότι θα επικεντρωθεί στην ανοικοδόμηση των υποδομών και στην παροχή υπηρεσιών υγείας και παιδείας.

Με καταμετρημένο το 90% των ψήφων σε 10 από τις 18 επαρχίες, η λίστα Saeroun (Πορεία προς τη Μεταρρύθμιση) _ μια συμμαχία μεταξύ του κόμματος Istiqama (Ακεραιότητα) του Σαντρ και έξι κυρίως κοσμικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένων των κομμουνιστών _ κέρδισε τις περισσότερες ψήφους σε έξι επαρχίες.

Η Φατάχ (Κατάκτηση) _ μια συμμαχία που περιλαμβάνει πολιτικούς βραχίονες σιιτικών πολιτοφυλακών με μεγαλύτερη την παραστρατιωτική δύναμη Χασντ αλ-Σαάμπι (Λαϊκή Κινητοποίηση) του σιίτη Χάντι αλ-Αμίρι _ προηγείται σε τέσσερις επαρχίες.

Η επίσης σιιτική συμμαχία Νασρ (Νίκη) του απερχόμενου πρωθυπουργού Χαϊντέρ αλ-Αμπάντι, βρίσκεται στην τρίτη θέση _ αν και προεκλογικά, ο Αμπάντι ήταν το φαβορί. Ακόμα πιο πίσω είναι η συμμαχία ενός άλλου πρώην πρωθυπουργού, του Νούρι αλ-Μαλίκι.

Η αποχή σε αυτές τις εκλογές ήταν τεράστια: μόλις το 44,5% των Ιρακινών, ούτε ένας στους δύο, πήγαν στις κάλπες. Τα τελικά αποτελέσμετα αναμένεται να ανακοινωθούν την Τετάρτη 16 Μαϊου.

Όποιος και αν οριστεί πρωθυπουργός θα πρέπει να αναλάβει το τιτάνιο έργο της ανασυγκρότησης του Ιράκ, μετά τον πόλεμο κατά των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι κατέλαβαν τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων της χώρας το 2014.

Διεθνείς δωρητές υποσχέθηκαν 30 δισ. δολάρια για την ανασυγκρότηση σε διάσκεψη τον Φεβρουάριο, αλλά ιρακινοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι απαιτούνται τουλάχιστον 100 δισ. δολάρια. Περισσότερα από 20.000 σπίτια και επιχειρήσεις έχουν καταστραφεί μόνο στη Μοσούλη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ.

Δύο εκατομμύρια Ιρακινοί εξακολουθούν να είναι εκτοπισμένοι σε ολόκληρη τη χώρα, και η βία δεν έχει σταματήσει: τζιχαντιστές συνεχίζουν να πραγματοποιούν θανατηφόρες επιθέσεις παρά το γεγονός ότι έχουν χάσει τον έλεγχο των εδαφών του διαβόητου χαλιφάτου. Περίπου 5.000 αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο Ιράκ, υποστηρίζοντας τις τοπικές δυνάμεις στη μάχη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.