Σε τροχιά νέας σύγκρουσης με τη Μαδρίτη φαίνεται πως μπαίνει η Καταλωνία με την εκλογή του σκληρού εθνικιστή Κιμ Τόρα στην προεδρία την Δευτέρα.
Οι ενωτικοί, όσοι θέλουν να παραμείνει η Καταλωνία εντός της Ισπανίας, τον μισούν. Λένε ότι είναι το «δεξί χέρι» και η «μαριονέτα του Πουιτζντεμόν», ένας ακραίος, αδιάλλακτος, επικίνδυνος ιδεολόγος του εθνικισμού, και της απόσχισης.
Για τους άλλους μισούς, τους οπαδούς της ανεξαρτησίας, ο 55χρονος δικηγόρος, εκδότης και πολιτικός ακτιβιστής είναι ήρωας: φλογερός πατριώτης που θα αγωνιστεί για το δημοκρατικό δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.
Συμπέρασμα; Αυτή η πολιτική, και συνταγματική κρίση, που απειλεί τα θεμέλια του ισπανικού κράτους, δεν θα τελειώσει γρήγορα.
Μετά από επτά μήνες αδιεξόδου, η βαθιά διχασμένη περιφερειακή βουλή κατάφερε τελικά να εκλέξει (με οριακή πλειοψηφία 66 υπέρ, 65 κατά και 4 αποχές) τον Τόρα, πιστό σύμμαχο του αυτό-εξόριστου τέως προέδρου Κάρλες Πουιτζντεμόν.
«Είναι η μαριονέτα του», «ο άνθρωπος μέσω του οποίου θα κυβερνά, με τηλε-χειριστήριο, ο Πουιτζντεμόν από το εξωτερικό», λένε οι αντίπαλοι, στη Μαδρίτη και στη Βαρκελώνη.
Πράγματι, όλες οι προηγούμενες απόπειρες εκλογής προέδρου είχαν αποτύχει επειδή οι υποψήφιοι του μπλοκ της ανεξαρτησίας ήταν ή στη φυλακή, κατηγορούμενοι για στάση και ανταρσία, ή στο εξωτερικό για να αποφύγουν τις ποινικές διώξεις.
Ετσι, ο Τόρα έγινε 131ος πρόεδρος της Καταλωνίας εν μέσω μιας ανώμαλης κατάστασης: η αυτονομία της πλούσιας περιφέρειας έχει αρθεί μετά το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα του 2017 και τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας.
Και λέγεται ότι τώρα, με την εκλογή άλλου ενός σκληρού εθνικιστή, ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι δεν θα βιαστεί να άρει την ισχύ του άρθρου 155 του Συντάγματος, και να ξαναδώσει ευρεία αυτονομία στην Καταλωνία των 7,5 εκατ. κατοίκων (οι οποίοι είναι εντελώς διχασμένοι στο θέμα της ανεξαρτησίας).
Εμπρηστικά tweets
Ως επί το πλείστον άγνωστος στην υπόλοιπη Ισπανία, ο Τόρα έχει προκαλέσει αντιπαράθεση στο παρελθόν, ιδίως το 2012 όταν κατηγόρησε (μέσω Twitter) την Ισπανία για «λεηλασία και κατοχή της Καταλωνίας».
Σε ένα από αυτά τα tweets είπε ότι «η ντροπή είναι μια λέξη που οι Ισπανοί έχουν διαγράψει από το λεξιλόγιό τους εδώ και πολύ καιρό». Αν και έχει σβήσει πλέον αυτά τα εμπρηστικά μηνύματα, ποτέ δεν ζήτησε συγγνώμη και οι αντίπαλοί του τον κατηγορούν για «ισπανοφοβία» και λαϊκισμό. (Ο Τόρα λέει τώρα πως «απλώνει το χέρι σε όλους» και ότι «είναι δυνατό να βρούμε κοινό έδαφος»).
Επιμένει, όμως, στην αποσχιστική ατζέντα. «Με μια (σ.σ. ανεξάρτητη) δημοκρατία, ο καθένας θα κερδίσει δικαιώματα, κανένας δεν θα χάσει δικαιώματα: αυτά είναι για όλους, ανεξάρτητα από τον τρόπο που ψηφίζει ο καθένας μας. Η καταλανική δημοκρατία είναι η ισότητα, η ελευθερία και η αδελφοσύνη», δήλωσε στην ομιλία του στην τοπική βουλή την Δευτέρα, παραφράζοντας το σύνθημα της γαλλικής επανάστασης. «Μια καταλανική δημοκρατία σημαίνει να κοιτάς προς την Ευρώπη», τόνισε επίσης.
Αναφέρθηκε και στη λεγόμενη Συνέλευση των Εκλεγμένων Αξιωματούχων, ένα ανεπίσημο σώμα που δημιουργήθηκε από αποσχιστές πριν από το δημοψήφισμα του 2017, με σκοπό τη χρήση του ως παράλληλου κοινοβουλίου, σε περίπτωση που η Μαδρίτη θα ανέστειλε την αυτονομία (όπως έγινε).
Το σώμα δεν έχει συγκληθεί ποτέ και δεν έχει επίσημη έδρα, αλλά οι αυτονομιστικές δυνάμεις πιστεύουν ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εκλέξει συμβολικά τον Πουιτζντεμόν ως «προεδρεύοντα εν εξορία».
Η ηγέτις της κύριας, ενωτικής αντιπολίτευσης στην Καταλωνία, η Ινές Αριμάδας του φιλελεύθερου κόμματος Ciudadanos , απάντησε ότι νιώθει «τεράστια θλίψη, διότι θα ηγηθεί ένα άτομο του οποίου η ιδεολογία, όπως αντανακλάται στα δικά του άρθρα, υπερασπίζεται την ξενοφοβία και τον λαϊκισμό».
«Οι εκλογικοί νόμοι σας έδωσαν μια (κοινοβουλευτική) πλειοψηφία που δεν πήρατε στις κάλπες», πρόσθεσε η Αριμάδας, το κόμμα της οποίας αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στις τοπικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2017. Τα τρία κόμματα που θέλουν ανεξαρτησία έλαβαν το 47,5% των ψήφων, το ίδιο ποσοστό όπως και στις εκλογές του 2015, εξασφαλίζοντας ισχνή πλειοψηφία στη νέα βουλή.
Δεν πέρασε καθόλου απαρατήρητο ότι ο Τόρα χρησιμοποίησε για τον εαυτό του τον όρο «μεταβατικός» _ εννοώντας ότι νόμιμος ηγέτης είναι ο Πουιτζντεμόν (τώρα βρίσκεται στο Βερολίνο περιμένοντας δικαστική απόφαση για το αν θα τον εκδώσουν στην Ισπανία) .
Και είπε απλώς, και ασαφώς, ότι προσφέρει «διάλογο» στο ισπανικό κράτος. Ο Ραχόϊ απάντησε με νόημα ότι «θα παρακολουθεί προσεκτικά κάθε κίνηση» της νέας κυβέρνησης της Καταλονίας.
Δόγμα Κοσσυφοπεδίου
Η αντίληψή του Τόρα για την καταλανική σύγκρουση είναι ότι η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας είναι σε ισχύ, και ότι υποστηρίζεται από την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, η οποία εκδόθηκε το 2010 για την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Αυτή πιστοποιεί, σύμφωνα με τον Τόρα, ότι «το γενικό διεθνές δίκαιο δεν συνεπάγεται καμία απαγόρευση που να εφαρμόζεται στις διακηρύξεις ανεξαρτησίας».
«Το μήνυμα, σήμερα, είναι πολύ σαφές: αρκεί να ακολουθήσουμε το «δόγμα του Κοσσυφοπεδίου, δηλαδή τη μονομερή προσέγγιση, τη δημοκρατία και τον πασιφισμό», είπε μετά το δημοψήφισμα.
Στην ενεργό πολιτική δράση μπήκε πριν από 10 χρόνια. Επειτα από μακρά σταδιοδρομία στην ελβετική ασφαλιστική εταιρεία Winterthur, ο δικηγόρος Τόρα ίδρυσε έναν εκδοτικό οίκο στην Καταλωνία και έγινε σύντομα πολύ γνωστός στους εθνικιστικούς κύκλους, προσχωρώντας σε διάφορες αποσχιστικές οργανώσεις, αυτές που βοήθησαν στην οργάνωση των τεράστιων λαϊκών διαδηλώσεων, οι οποίες οδήγησαν πέρυσι στο αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα και στην επακόλουθη πολιτική κρίση.
Να γιατί του επιτίθεται τόσο έντονα μια μερίδα του Τύπου στη Μαδρίτη. Η δεξιά εφημερίδα La Razón, κάτω από τον τίτλο «μια μαριονέτα για την αντιπαράθεση», γράφει ότι ο Τόρα «μας οδηγεί στα χειρότερα παραδείγματα του φανατισμού και του ριζοσπαστισμού του κινήματος ανεξαρτησίας, που συνορεύουν με την ξενοφοβική εμμονή, η οποία, δυστυχώς, προκάλεσε το οδυνηρό κοινωνικό ρήγμα στην Καταλωνία».
Στην El Español το πάνε ακόμα πιο μακριά. Τον χαρακτηρίζουν «caudillo μιας μπανανίας» – Caudillo (ηγέτης) ήταν ο τίτλος που προτιμούσε ο δικτάτορας Φράνκο. Και η El Mundo περιγράφει την Τόρα ως «ακραίο, ριζοσπαστικό αποσχιστή με πιστοποιημένο φανατισμό» και «alter ego του Πουιτζντεμόν».