Η Κρήτη βγαίνει το 2020 από την… πρίζα

Συναγερμός έχει σημάνει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), καθώς εντείνεται η ανησυχία να «μείνει» η Κρήτη από ρεύμα το 2020. Προ ημερών ο Ρυθμιστής κάλεσε σε συνάντηση όλους τους εμπλεκόμενους φορείς προκειμένου να διερευνήσουν εάν υπάρχει λύση στο πρόβλημα. Αλλά «παράθυρο διεξόδου» δεν άνοιξε.

Τόσο η ΡΑΕ όσο και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) θεωρούν ότι η πρώτη φάση της διασύνδεσης του νησιού (Κρήτη – Πελοπόννησος) με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπάρχει πιθανότητα να μην έχει ολοκληρωθεί το 2020, όπως προβλέπεται. Και από εκεί ξεκινά ο «πονοκέφαλος», διότι η παραμικρή καθυστέρηση συνεπάγεται ότι το νησί θα πρέπει το 2020 να στηριχθεί και πάλι στους τρεις ρυπογόνους θερμικούς σταθμούς παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ σε Αθερινόλακκο, Λινοπεράματα και Χανιά (συνολικά 27 ατμοηλεκτρικές μονάδες), συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 820 MW (μεγαβάτ).

Πόσες από αυτές όμως θα μπορούν νομίμως να λειτουργούν εκείνη την περίοδο; Σήμερα οι μονάδες καύσης της Κρήτης λειτουργούν εκπέμποντας ρύπους πάνω από τα επιτρεπόμενα ευρωπαϊκά όρια, διότι η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε και πήρε εξαίρεση ως τις 31.12.2019 (άρθρο 34 της Οδηγίας 2010/75/ ΕΕ περί βιομηχανικών εκπομπών – IED) με το σκεπτικό ότι αποτελούν τμήμα ενός μικρού απομονωμένου συστήματος, το οποίο από το 2020 θα διασυνδεθεί με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας.

Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε και ο εκπρόσωπος του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) στη σύσκεψη της ΡΑΕ, «αν και βρισκόμαστε ήδη στη διαδικασία των διακηρύξεων για το έργο της πρώτης φάσης της διασύνδεσης της Κρήτης, όταν ερευνούμε την επάρκεια του συστήματος δεν μελετάμε σε επίπεδο εβδομάδων ή ενός μήνα αλλά σε επίπεδο έτους, και αυτό πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν». Με απλά λόγια, όταν ανακοινώνεται πως το έργο θα είναι έτοιμο το 2020, δεν σημαίνει ότι θα λειτουργεί την 1η Ιανουαρίου –άλλωστε ο χρόνος έχει 365 ημέρες.

Από την 1η Ιανουαρίου 2020 ωστόσο και ώσπου να ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της διασύνδεσης, για να λειτουργήσουν οι υφιστάμενοι θερμικοί σταθμοί στην Κρήτη (όσες μονάδες δεν είναι σύμφωνες με την 2010/75/ ΕΕ) υπάρχουν δύο δρόμοι: είτε θα πρέπει η ΔΕΗ να προχωρήσει σε αναβαθμίσεις, γεγονός που μεταφράζεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, είτε το ΥΠΕΝ να καταφέρει να πάρει νέα εξαίρεση. Μια τρίτη λύση, εξαιρετικά δαπανηρή όμως, θα ήταν η ενίσχυση των παραγωγικών μονάδων του νησιού.

Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη της ΡΑΕ αλλά και του ΑΔΜΗΕ, η ΔΕΗ δεν είναι διατεθειμένη να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, ενώ παράλληλα διαφαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να επιτύχει η χώρα μας δεύτερη εξαίρεση. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ στη διάρκεια της συνάντησης στα γραφεία της ΡΑΕ, έχει γίνει προσπάθεια «εισαγωγής εξαίρεσης στο χειμερινό πακέτο, αλλά δεν έγινε αποδεκτό το αίτημα και βρίσκεται σε στάδιο διαπραγμάτευσης μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου».

Ετσι, υπουργείο και ΡΑΕ βρίσκονται επί ποδός και αναζητούν λύση στο πρόβλημα, το οποίο για την ώρα μοιάζει δυσεπίλυτο. Το συνολικό έλλειμμα ισχύος σύμφωνα με το πιο δυσμενές σενάριο του ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας) θα είναι περίπου 434 MW:

l Η ισχύς που δεν θα είναι διαθέσιμη, αν δεν εφαρμοστούν δευτερογενή μέτρα (δηλαδή αναβαθμίσεις), είναι 234 MW.

l Χωρίς διασύνδεση θα υπάρξει έλλειμμα ισχύος άλλων 200 MW.

«Ελλειμμα τέτοιου μεγέθους δεν δημιουργεί πρόβλημα μόνο τις περιόδους αυξημένης ζήτησης αλλά και γενικότερα. Πάντως το ζήτημα είναι ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, καθώς αναβαθμίσεις μονάδων συνήθως γίνονται την άνοιξη ή έστω το φθινόπωρο, όταν δεν υπάρχει μεγάλη αιχμή ζήτησης, και διαρκούν στην καλύτερη περίπτωση κάποιους μήνες» σημειώνει στέλεχος της ΡΑΕ με γνώση του θέματος.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με την ενημέρωση του ΔΕΔΔΗΕ προς τον Ρυθμιστή, ελλείμματα στην Κρήτη ενδέχεται να προκύψουν και πριν από το 2020. Υπό την προϋπόθεση πλήρους διαθεσιμότητας όλων των υφιστάμενων μονάδων, το 2018 μπορούν να φθάσουν τα 12-25 ΜW, ενώ το 2019 στα ελλείμματα μπορεί να προστεθούν επιπλέον 50 MW. Πάντως η ΡΑΕ έχει εγκρίνει την αναβάθμιση των αεροστροβίλων σε μονάδες της Κρήτης, με το ελάχιστο κόστος των 3-4 εκατ. ευρώ που έχει προτείνει η ΔΕΗ.

Αγκάθια στο ντιλ ΑΔΜΗΕ – Euroasia για την «ένωση» με την Αττική

Προβλήματα αρχίζουν να προκύπτουν και στις διαπραγματεύσεις που αφορούν τη δεύτερη φάση της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική. Εδώ και καιρό ο ΑΔΜΗΕ έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τη διοίκηση του Euroasia Interconnector, που έχει αναλάβει το σχέδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας (μέσω Κρήτης και Αττικής), προκειμένου τα δύο έργα να συνδυαστούν. Στο πλαίσιο αυτό έγινε σύναψη Συμφωνίας Μετόχων (Shareholders Agreement) και έχει προχωρήσει το σχετικό Μνημόνιο Κατανόησης.

Ομως, πριν από λίγες ημέρες ο εκτελεστικός διευθυντής του Euroasia κ. Νάσος Κτωρίδης, σε επιστολή του προς τον ΑΔΜΗΕ, τον κατηγορεί ότι θέτει εμπόδια στην επίτευξη συμφωνίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής – Κρήτης και καθυστερεί την επίτευξη συμφωνίας. Η ΡΑΕ είχε θέσει περιθώριο έως τα τέλη Απριλίου προκειμένου να τα βρουν οι δύο πλευρές. «Εχουμε καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια από πλευράς μας για να καταλήξουμε σε συμφωνία μετόχων, σε συμμόρφωση και με το μνημόνιο συνεργασίας που έχουμε υπογράψει από τον περασμένο Οκτώβριο. Προς τούτο ανταποκριθήκαμε θετικά σε όλες τις προσκλήσεις του ΑΔΜΗΕ» αναφέρει μεταξύ άλλων στην επιστολή του.

Ομως, όπως επισημαίνεται, ο Διαχειριστής δεν έχει ανταποκριθεί, αν και από τις 20 Απριλίου έχει υποβληθεί αναθεωρημένο σχέδιο συμφωνίας μετόχων και πρόσκληση για συνάντηση προκειμένου να υπάρξει οριστική συμφωνία με βάση το χρονοδιάγραμμα του Ρυθμιστή. Αλλά, όπως υποστηρίζει ο κ. Κτωρίδης στην επιστολή του, ούτε μετά την υπενθύμιση που έστειλε στις 26 Απριλίου έλαβε απάντηση, «γεγονός που λειτουργεί αρνητικά στην επίτευξη συμφωνίας εντός του χρονοδιαγράμματος».

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΑΔΜΗΕ (Δεκαετές Σχέδιο Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 2019-2028), η μικρή διασύνδεση θα έχει ολοκληρωθεί το 2020 και η μεγάλη με την Αττική το 2024 (η οποία ταυτίζεται με τμήμα του Euroasia), γεγονός που θα περιορίσει τις ετήσιες χρεώσεις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) κατά περίπου 400 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, στο χρονοδιάγραμμα του Euroasia (το έργο έχει περιληφθεί στην ευρωπαϊκή λίστα των Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος), η ολοκλήρωση του τμήματος Κρήτη – Αττική τοποθετείται το 2020. Σχεδιασμός που δίνει τη δυνατότητα, εάν οι δύο πλευρές τα βρούνε, το έργο να παραδοθεί ακόμη και τέσσερα χρόνια νωρίτερα.