Τρικυμία κορυφής για εκλογές και συνεργασίες στο Κίνημα Αλλαγής

Τα θαύματα στο Κίνημα Αλλαγής δεν κρατάνε ούτε τρεις ημέρες. Η πρωτοβουλία Γεννηματά να ζητήσει εκλογές «εδώ και τώρα» έτυχε θετικής υποδοχής στη βάση του κόμματος. Στη συνέχεια όμως σκόνταψε στις εσωκομματικές «υποσημειώσεις» που εκφράστηκαν με πιο «επίμονο» τρόπο από την πλευρά του Σταύρου Θεοδωράκη.

Παράλληλα η «εκδήλωση Ραγκούση» αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για τα σενάρια προσέγγισης με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ την Τετάρτη δέχθηκε έναν ακόμα αιφνιδιασμό. Εμαθε από τα μέσα ενημέρωσης για τις συναντήσεις Παπανδρέου με Τσίπρα και Κοτζιά. Παρά τις διευκρινίσεις που δόθηκαν και τη συνάντηση στη συνέχεια με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, οι συναντήσεις αυτές ερμηνεύθηκαν και ως τροχιοδεικτικές των προθέσεων του κ. Παπανδρέου. Ως σήμα διαφοροποίησης από την απόφαση να κοπεί κάθε γέφυρα συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση η Φώφη Γεννηματά επέλεξε το απόγευμα της Πέμπτης να προχωρήσει σε μια αυστηρή δήλωση –ορισμένα στελέχη τη χαρακτήρισαν «τελεσίγραφο» –με στόχο να «μαζέψει την εικόνα του κόμματος». Στη δήλωσή της (protothema.gr) η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής ξεσπάθωσε κατά των «προσωπικών στρατηγικών» που, όπως υπογράμμισε, «θολώνουν το πολιτικό μας στίγμα και αντικειμενικά εξυπηρετούν τα σχέδια των πολιτικών μας αντιπάλων» του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ «που θέλουν να πλήξουν την προσπάθειά μας». Προειδοποίησε μάλιστα «έως εδώ! Αυτό δεν θα το επιτρέψω. Θα αφήσουμε πίσω όσους είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν να στηρίξουν το εγχείρημά μας. Και πολύ περισσότερο όσους αναζητούν είτε μόνο την επόμενη εκλογική στέγη είτε την επόμενη κυβερνητική τους θέση».

Ο «βασικός παραλήπτης» του μηνύματος, ο Σταύρος Θεοδωράκης, σήκωσε αμέσως το γάντι με μια δήλωση που, όπως επισημαίνουν υψηλόβαθμα στελέχη, περιπλέκει τα πράγματα. Η επισήμανσή του ότι «δεν δέχεται εντολές από κανέναν», όπως υπογραμμίζουν, δεν αμφισβητεί μόνο την επιλογή Γεννηματά να ζητήσει εκλογές. «Βάζει», λένε, «υποσημείωση στην ίδια την πρωτοκαθεδρία της». Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι το Κίνημα Αλλαγής εισέρχεται σε ζώνη υψηλών αναταράξεων που πιθανόν να δοκιμάσουν ακόμα και τη συνοχή του.

Πολλά θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της αντιπαράθεσης Γεννηματά – Θεοδωράκη. Δεν είναι η πρώτη φορά που μια πρωτοβουλία της δέχεται εσωκομματικές ενστάσεις. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τη συνταγματική αναθεώρηση. Συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση του Ευάγγελου Βενιζέλου αλλά και την ηπιότερη του Ανδρέα Λοβέρδου. Τα πράγματα όμως με τον Σταύρο Θεοδωράκη είναι διαφορετικά. Οχι γιατί, όπως μεταδίδεται από υψηλόβαθμα στελέχη του ΠαΣοΚ στο εσωκομματικό μέτωπο, «η ζημιά που ήταν να γίνει από τον Ευ. Βενιζέλο έγινε και ο Γ. Ραγκούσης δεν μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα». Ούτε γιατί ο Γ. Παπανδρέου δεν εντάσσεται στο κάδρο όσων δημιουργούν την εικόνα της πολυφωνίας, παρά τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα. Αλλά γιατί ο Σταύρος Θεοδωράκης είναι αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος.

Στο επιτελείο Γεννηματά θεωρούν αποφασιστικής σημασίας την επικείμενη συζήτηση στη Βουλή που προκάλεσε η πρωτοβουλία της. Αλλά τι θα γίνει αν η Φώφη Γεννηματά ζητήσει «εκλογές εδώ και τώρα» και ο Σταύρος Θεοδωράκης, από το ίδιο βήμα, διαφοροποιηθεί, συμφωνώντας μεν ότι αυτή η κυβέρνηση πρέπει να φύγει αλλά επαναλαμβάνοντας τη θέση ότι το «πρόβλημα της χώρας δεν είναι να ορίσουμε τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών»; Ο κ. Τσίπρας, όπως λέγεται, «αντί να πιεστεί, απλά θα καλούσε την επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής να επαναφέρει το αίτημά της αφού πρώτα συμφωνήσει με το κόμμα της». Οι στενοί συνεργάτες της επιμένουν ότι το Κίνημα Αλλαγής «θα παρουσιαστεί στη συζήτηση στη Βουλή με μια γραμμή. Εκλογές εδώ και τώρα». Πόσο εύκολο είναι όμως να υπάρξει ευθυγράμμιση του κ. Θεοδωράκη με μια στρατηγική με την οποία δεν συμφωνεί και για την οποία έχουν διατυπώσει ενστάσεις και άλλα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου, όπως ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος αλλά και ο Νίκος Ανδρουλάκης;

Το βέβαιο είναι ότι οι σχέσεις του Σταύρου Θεοδωράκη με την επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής δεν βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό σημείο. Επιδεινώθηκαν με αφορμή το δικαίωμα αναδοχής παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια. Η ΔΗΣΥ ζήτησε βελτιώσεις στο επίμαχο άρθρο και στους κόλπους της υπήρξαν διαφωνίες για τη στάση που θα έπρεπε να κρατηθεί. Το Ποτάμι τάχθηκε από την αρχή υπέρ. Το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή για μια «θερμή επικοινωνία» μεταξύ των δύο πολιτικών αρχηγών. Η αντιπαράθεση συνεχίστηκε δημόσια. Ο κ. Θεοδωράκης σε συνέντευξή του υπογράμμισε ότι η επιμονή του κόμματός του ήταν αυτή που οδήγησε τη ΔΗΣΥ αλλά και βουλευτές της ΝΔ να ψηφίσουν θετικά. «Παλέψαμε, αλλάξαμε τη ρύθμιση, προστατεύουμε το παιδί. Τώρα είναι πραγματικά προοδευτικό» απάντησε με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η Φώφη Γεννηματά.

Υπάρχει περίπτωση να οδηγηθούν τα πράγματα σε έναν συμβιβασμό; Οσοι γνωρίζουν καλά τον κ. Θεοδωράκη διαβεβαιώνουν ότι «δεν πρόκειται η Γεννηματά να ζητεί από το βήμα της Βουλής εκλογές τώρα και ο Σταύρος από κάτω να χειροκροτεί από τη στιγμή που δεν συμφωνεί». Από τη Σεβαστουπόλεως μεταδίδεται ένα διπλό μήνυμα. Οτι το Ποτάμι δεν πρόκειται να υποχωρήσει από τις θέσεις που είχε προγραμματικά υποστηρίξει. Και ότι οι διαφωνίες και οι διαφορετικές προσεγγίσεις μπορεί να βρουν τόπο συμβιβασμού και δεν αντιμετωπίζονται με δημόσιες ανακοινώσεις που επιχειρούν να επιβάλουν σιωπητήριο. Αυτό που επισημαίνεται από βουλευτές και στελέχη του Ποταμιού είναι ότι τέτοιου είδους στρατηγικές επιλογές, όπως το να ζητείς εκλογές, «δεν μπορούν να αποτελούν προσωπικές αποφάσεις, αλλά αποφάσεις των οργάνων του Κινήματος Αλλαγής». Οσον αφορά τα σενάρια προσέγγισης με τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού μια από τις βολές που δέχεται το Ποτάμι είναι ότι με τη στάση του προσφέρει δεκανίκι, η Σεβαστουπόλεως παραπέμπει στις δηλώσεις Θεοδωράκη, ο οποίος είχε αντιμετωπίσει με απαξιωτικό τρόπο τα σενάρια που τον έφεραν να προσεγγίζει τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις στην εσωκομματική σκακιέρα; Η πρωτοβουλία ανήκει στην κυρία Γεννηματά. Θα συγκαλέσει το Πολιτικό Συμβούλιο; Το ζητεί η ΔΗΜΑΡ που με ανακοίνωσή της επεσήμανε ότι «οι διαφορετικές προσεγγίσεις αντιμετωπίζονται με συλλογικές διαδικασίες και τακτικές συνεδριάσεις των οργάνων. Τα όποια προβλήματα δεν λύνονται με δημόσιες αντιπαραθέσεις». Υπενθυμίζεται ότι και ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος έχει κρατήσει αποστάσεις από τη στρατηγική των άμεσων εκλογών. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Θεοδωράκης ζήτησε από τη Φ. Γεννηματά να συγκαλέσει το Πολιτικό Συμβούλιο. Κατά τις ίδιες πηγές, εισέπραξε την απάντηση «θα δούμε».

Εμπειρα κομματικά στελέχη εκτιμούν ότι είναι πιθανό να συγκληθεί ακόμα και εντός της εβδομάδας. Η κυρία Γεννηματά θεωρεί ότι ως αρχηγός έχει το δικαίωμα να αποφασίζει πρωτοβουλίες που εκτιμά ότι μπορεί να δώσουν ώθηση στο Κίνημα Αλλαγής. «Αρχηγός που δεν μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες δεν είναι αρχηγός» μεταδίδουν οι στενοί της συνεργάτες. Προς αυτή την κατεύθυνση, δέχεται εισηγήσεις, αν δεν υπάρξει «λευκός καπνός» από μια πιθανή συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου, να φέρει το θέμα της στρατηγικής των εκλογών στην Εκτελεστική Γραμματεία ζητώντας να την επιβεβαιώσει.

Η «πέμπτη φάλαγγα» που αλληθωρίζει προς τον ΣΥΡΙΖΑ

Στο ΠαΣοΚ τούς εμφανίζουν περίπου ως «πέμπτη φάλαγγα» του Αλέξη Τσίπρα στο Κίνημα Αλλαγής. Η Χαριλάου Τρικούπη μεταδίδει ότι η επιμονή τους για διάλογο και συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ έχει ως αφετηρία «προσωπικά κίνητρα, την αγωνία της ύπαρξής τους στο πολιτικό σκηνικό. Εμφανίζονται», λένε, «με δηλώσεις και εκδηλώσεις κάθε φορά που ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται στριμωγμένοι από τις εξελίξεις». Ποια είναι τα στελέχη αυτά; Μετριούνται, πράγματι, στα δάκτυλα του ενός χεριού και δεν είναι σε θέση, όπως μεταδίδουν οι επιτελείς Γεννηματά, «να δημιουργήσουν ζήτημα καθώς οι απόψεις τους είναι μειοψηφικές» και «η επιρροή τους ελάχιστη»; Ή αποτελούν μια «κρίσιμη μάζα» που μπορεί να επηρεάσει τη στρατηγική του χώρου;

Η «εκδήλωση Ραγκούση» που έγινε λίγες ημέρες μετά την απόφαση Γεννηματά να ζητήσει εκλογές ήταν αυτή που αναζωπύρωσε τη σχετική συζήτηση προκαλώντας εκνευρισμό. Στην εκδήλωση παρευρέθησαν στελέχη από τον χώρο της Κεντροαριστεράς, ωστόσο τα βέλη συγκέντρωσαν τρία, κυρίως, πρόσωπα που θεωρούνται «συνήθεις ύποπτοι» και «εμπροσθοφυλακή» της συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι Γιάννης Ραγκούσης, ο Σπύρος Δανέλλης και ο Μίλτος Κύρκος. Φαρμακερές βολές δέχθηκε και ο Δημήτρης Κρεμαστινός.

Οι Ραγκούσης, Δανέλλης και Κύρκος δεν συνδέονται μεταξύ τους και δεν συντονίζουν τις κινήσεις τους. Δεν αποτελούν ομάδα, ούτε πρεσβεύουν την ίδια ατζέντα. Ο κ. Ραγκούσης εμφανίζεται πιο «επιθετικός» ζητώντας να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο μετεκλογικής σύμπραξης με τη ΝΔ, την οποία θεωρεί «προδοσία». Ο κ. Δανέλλης έχει την άποψη ότι υπάρχει ανάγκη διαλόγου μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων, με δεδομένο ότι η ΝΔ μετακινείται όλο και δεξιότερα παρά την παρουσία Μητσοτάκη. Παράλληλα, χωρίς να παραγνωρίζει τις σκοπιμότητες του άτσαλου φλερτ Τσίπρα με την Κεντροαριστερά, υπογραμμίζει ότι το Κίνημα Αλλαγής έχει σε θέματα, όπως το Σκοπιανό, τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και η οικονομία, θέσεις που βρίσκονται πλησιέστερα σε αυτές του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Μίλτος Κύρκος δεν μιλά, όπως διευκρινίζει, για κομματικές συγκλίσεις και κυβερνητικές συνεργασίες. Ούτε εντάσσει όλον τον ΣΥΡΙΖΑ στο καλούμενο «προοδευτικό» μέτωπο. Εκτιμά ότι το μέτωπο αυτό μπορεί να διαμορφωθεί στο τραπέζι μιας συζήτησης που θα καθορίσει, σε προοδευτική κατεύθυνση, τις προτεραιότητες της χώρας για την επόμενη δεκαετία. Από αυτόν τον διάλογο ο κ. Κύρκος δεν αποκλείει το «φιλελεύθερο» κομμάτι της ΝΔ.

Η κοινή συνισταμένη των θέσεων και των τριών είναι ότι δεν ορθώνουν τοίχο αποκλεισμού του ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχουν όμως και την αυταπάτη ότι μπορεί να ξεκινήσει άμεσα ένας διάλογος των προοδευτικών δυνάμεων. Γνωρίζουν άλλωστε ότι για έναν τέτοιο διάλογο δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ούτε από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Και συμφωνούν επί της ουσίας με την ανάλυση της άτυπης ενημέρωσης του τομέα επικοινωνίας του Κινήματος που επισημαίνει ότι υπάρχουν πράγματι κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που οι απόψεις τους είναι κοντά σε αυτές της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, αλλά αποτελούν ισχνή μειοψηφία, καθώς η ηγετική ομάδα (Τσίπρας, Παππάς, Τζανακόπουλος, Σκουρλέτης) κινείται σε άλλο μήκος κύματος, ενώ οι 53 ασκούν κριτική στον κ. Τσίπρα από αριστερή και όχι από σοσιαλδημοκρατική σκοπιά.

Η απόφαση του Κινήματος Αλλαγής να προχωρήσει στην έκδοση ενημερωτικού σημειώματος με θέμα «τα περί ΣΥΡΙΖΑ και σοσιαλδημοκρατίας» δείχνει τη σημασία που δίνεται στην αντιμετώπιση αυτής της τάσης, στην οποία τα σενάρια εντάσσουν τον Γιώργο Παπανδρέου αλλά και τον Γιώργο Καμίνη, που, όπως υποστηρίζεται, έχει κατεβάσει αισθητά τους τόνους της κριτικής. Οι επιτελείς του δημάρχου Αθηναίων επισημαίνουν ότι «είναι σε συνεχή αντιπαράθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ έχοντας μέτωπα με τον Τόσκα, τον Φλαμπουράρη και τον Σκουρλέτη.» Ο ίδιος αντιμετωπίζει με ενόχληση τη σχετική παραφιλολογία. «Δεν υπάρχει περιθώριο συνεργασίας. Τα δείγματα γραφής τους είναι αντιμεταρρυθμιστικά» λέει σε συνομιλητές του.

Τελικά σε όλη αυτή την ιστορία ίσως να ταιριάζει το «πολύ κακό για το τίποτα». Δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει ότι ΣΥΡΙΖΑ και η Κεντροαριστερά θα επιλέξουν τον δρόμο της σύγκλισης. Ακόμα και στελέχη όπως ο Νίκος Μπίστης θεωρούν ότι στην παρούσα φάση θα πρέπει να ακολουθηθεί η πολιτική των ίσων αποστάσεων. Ο διάλογος μεταξύ των δύο χώρων προϋποθέτει «μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης» και χρειάζεται χρόνος.

Ο θόρυβος των τελευταίων ημερών ίσως δείχνει αυτό που επεσήμανε ο Σπύρος Λυκούδης.«Νομίζω ότι υπάρχει από την αρχή μια περιρρέουσα ανασφάλεια στο Κίνημα Αλλαγής που δεν δικαιολογείται, διότι ο πολιτικός προβληματισμός δεν είναι ένοχος. Υπάρχει κάθε φορά η αίσθηση “ποιος υπονομεύει ποιον” και “τι συνωμοτικό καλλιεργείται”, και αυτό νομίζω ότι είναι επιβαρυντικό στοιχείο για έναν χώρο που προσπαθεί να συγκροτηθεί».