Ηλιο έχουμε, βιταμίνη D όμως δεν έχουμε!

Θα μπορούσε (το λιγότερο) να χαρακτηριστεί παράδοξο: στη χώρα μας, μια χώρα που λούζεται από φως και διαφημίζει τον ήλιο της σε ολόκληρο τον κόσμο, μικροί και μεγάλοι, όπως δείχνουν ερευνητικά στοιχεία, εμφανίζουν ανεπάρκεια ή και σοβαρή έλλειψη της «ηλιόλουστης βιταμίνης D», η οποία αποτελεί ρυθμιστή της υγείας των οστών (και όχι μόνο, όπως θα διαβάσετε). «Πρωταθλητές» στην ανεπάρκεια της βιταμίνης D αναδεικνύονται μάλιστα τα παιδιά –και δη οι έφηβοι, μια ομάδα του πληθυσμού που έχει απόλυτη ανάγκη έναν υγιή σκελετό για να χτίσει σωστά το μέλλον της. Σήμερα «Το Βήμα» ρίχνει… μια αχτίδα φωτός (ή μάλλον περισσότερες, θέλουμε να ελπίζουμε) σε ένα συχνό θέμα υγείας παρουσιάζοντας πολλά και ενδιαφέροντα πρόσφατα στοιχεία με τη βοήθεια του καθηγητή Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο κ. Ιωάννη Μανιού, ο οποίος μαζί με την ερευνητική ομάδα του έχει διεξαγάγει πλήθος μελετών σχετικά με την έλλειψη βιταμίνης D στον ελληνικό πληθυσμό –για να εννοήσετε τη σημασία της D για την υγεία και την ασθένεια του καθενός μας, να αναφέρουμε ενδεικτικά ότι η τελευταία μελέτη της ομάδας, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από μόλις μερικές ημέρες, δείχνει σύνδεση μεταξύ της έλλειψης της βιταμίνης D και της ινσουλινοαντίστασης που οδηγεί σε διαβήτη!

Αφού διαβάσετε αυτό το κείμενο… πετάξτε τα περιττά ρούχα και αφήστε τα μπράτσα ακάλυπτα (όχι μόνο τα δικά σας αλλά και των παιδιών σας), βάλτε στην άκρη οι κυρίες το μέικ απ και τα άλλα καλλυντικά προϊόντα που μπλοκάρουν την ακτινοβολία UVB η οποία είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της βιταμίνης D και… ρουφήξτε ήλιο (αλλά πάντα λελογισμένα και με ασφάλεια –οδηγίες παρακάτω). Ενας λόγος παραπάνω να το πράξετε τώρα αφού… τώρα είναι η ώρα που ο λαμπερός ήλιος της χώρας μας έχει ξεκινήσει να έχει την τιμητική του και θα συνεχίσει να την έχει για τους επόμενους μήνες. Τώρα λοιπόν είναι και η ώρα για να εκμεταλλευθείτε τις ηλιόλουστες ημέρες προς όφελος του οργανισμού σας –δεν είναι τυχαίο προφανώς ότι η έκθεση στον ήλιο ονομάζεται… ηλιο-θεραπεία! Μην ξεχνάτε όμως ότι, όπως όλες οι θεραπείες, πρέπει να γίνεται με βάση τη σωστή «συνταγή».

Ας ξεκινήσουμε από τις «συστάσεις»: ποια είναι η βιταμίνη D και γιατί είναι σημαντική για τον ανθρώπινο οργανισμό; Πρόκειται για μια βιταμίνη που ουσιαστικώς δρα ως ορμόνη και όλα τα κύτταρά μας διαθέτουν υποδοχέα για αυτή. Συντίθεται από το σώμα μας όταν το δέρμα μας εκτίθεται στο φως του ήλιου –η υπεριώδης ακτινοβολία διασπά τη χοληστερόλη στο δέρμα και έτσι «γεννιέται» η συγκεκριμένη βιταμίνη. Περιέχεται επίσης σε ορισμένες τροφές, όπως τα λιπαρά ψάρια και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα (κυρίως γαλακτοκομικά αλλά και δημητριακά), ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να λάβει κάποιος τις ποσότητες βιταμίνης D που έχει ανάγκη μόνο μέσω της διατροφής. Γενικώς το 90% της βιταμίνης D που χρειάζεται ο οργανισμός μας συντίθεται από την έκθεση στον ήλιο και η διατροφή λειτουργεί απλώς επικουρικά.

Συνεχίζοντας τη γνωριμία μας με την… ηλιόλουστη βιταμίνη είναι απαραίτητο να αναφέρουμε πότε μιλούμε για έλλειψη ή ανεπάρκεια της D. Ο κ. Μανιός μιλώντας στο «Βήμα» εξηγεί: «Υπάρχουν διαφορετικά όρια που προτείνονται από διαφορετικούς οργανισμούς. Από όλα τα προτεινόμενα επίπεδα εμείς ακολουθούμε αυτά που έχει θέσει η Εθνική Ακαδημία Ιατρικής των ΗΠΑ και τα οποία αναφέρουν ότι ένα άτομο εμφανίζει ανεπάρκεια βιταμίνης D όταν τα επίπεδά της στο αίμα είναι κάτω από 50 nmol/l και έλλειψη όταν τα επίπεδά της είναι κάτω από 30 nmol/l. Να σημειώσουμε ότι η ανεπάρκεια μπορεί να μην είναι τόσο σοβαρή όσο η έλλειψη της βιταμίνης για τον οργανισμό, ωστόσο απαιτεί και αυτή προσοχή και παρέμβαση, αφού εμποδίζει το σώμα να έχει τη βέλτιστη ανάπτυξη και λειτουργία».

Τι μπορεί όμως να προκαλέσει η ανεπάρκεια ή η έλλειψη της βιταμίνης D; «Παραδοσιακά» τα χαμηλά επίπεδα D στον οργανισμό έχει αποδειχθεί ότι συνδέονται με προβλήματα στον σκελετό οδηγώντας σε ραχίτιδα στα παιδιά αλλά και σε οστεομαλακία στους ενηλίκους. Αυτό συμβαίνει επειδή η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά. Ερευνητικά στοιχεία έχουν όμως «φωτίσει» τα τελευταία χρόνια και άλλες πτυχές της δράσης της βιταμίνης D για το ανθρώπινο σώμα:

˜
Μία από αυτές είναι η προστατευτική επίδρασή της στο ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο και βοηθά να πολεμά αποτελεσματικότερα τους εχθρούς του, όπως τους ιούς και τα βακτήρια. Μεγάλες μελέτες παρατήρησης δείχνουν σύνδεση μεταξύ χαμηλών επιπέδων της βιταμίνης D και λοιμώξεων του αναπνευστικού, όπως η βρογχίτιδα και η πνευμονία.

˜
Ερευνητικά στοιχεία δείχνουν σύνδεση των χαμηλών επιπέδων της βιταμίνης D ακόμα και με τον καρκίνο. Σύμφωνα με μελέτες, περισσότερα από τα τρία τέταρτα ασθενών με διαφορετικές μορφές καρκίνου εμφανίζουν έλλειψη της βιταμίνης. Αν και μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί αιτιώδης σχέση, επιστήμονες εκτιμούν ότι η βιταμίνη D ρυθμίζει τη δραστηριότητα γονιδίων που εμπλέκονται στον πολλαπλασιασμό και στην εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων. Ενα άλλο πιθανό μονοπάτι σύνδεσης αφορά το σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης. Παρότι το σύστημα αυτό είναι γνωστό πως αποτελεί σημαντικό ρυθμιστή της αρτηριακής πίεσης, πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα μαρτυρούν ότι εμπλέκεται σε πλήθος βιολογικών διεργασιών, όπως η αγγειογένεση, η ογκογένεση, ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός και η μετάσταση. Η παρατήρηση ότι το σύστημα αυτό εκφράζεται στα καρκινικά βλαστικά κύτταρα θεωρείται ότι ανοίγει πιθανώς και νέους θεραπευτικούς δρόμους ενάντια στον καρκίνο.

˜
Η έλλειψη της βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με συμπτώματα χρόνιας κόπωσης. Οι μηχανισμοί που κρύβονται πίσω από αυτή τη συσχέτιση παραμένουν άγνωστοι, ωστόσο εκτιμάται ότι τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης οδηγούν σε μυϊκή αδυναμία, η οποία με τη σειρά της αποτελεί κύρια αιτία της κόπωσης.

˜
Ενα από τα «θύματα» των χαμηλών επιπέδων της D είναι πιθανώς και η ψυχική υγεία. Κάποιες μελέτες δείχνουν συσχέτιση μεταξύ έλλειψης της βιταμίνης και κατάθλιψης. Αν και τα στοιχεία επί του θέματος είναι αντικρουόμενα προς το παρόν, σε πλαίσιο κλινικών δοκιμών φάνηκε ότι η λήψη συμπληρώματος D βελτίωσε τα συμπτώματα κατάθλιψης, συμπεριλαμβανομένης της εποχικής κατάθλιψης που εμφανίζεται τους χειμερινούς μήνες με τη λιγότερη ηλιοφάνεια, κυρίως στις βόρειες χώρες.

˜
Η αργή επούλωση των τραυμάτων ίσως σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό. Εργαστηριακά πειράματα έχουν δείξει ότι η συγκεκριμένη βιταμίνη αυξάνει την παραγωγή ουσιών που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπλαση του δέρματος. Από μελέτες έχει επίσης προκύψει ότι η βιταμίνη D βοηθά στον έλεγχο των φλεγμονών, γεγονός σημαντικό για τη σωστή επούλωση των τραυμάτων. Επίσης, μελέτη σε ασθενείς με διαβητικά έλκη στα κάτω άκρα έδειξε ότι όσοι εξ αυτών εμφάνιζαν σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D είχαν αυξημένες πιθανότητες να διαθέτουν υψηλά επίπεδα δεικτών φλεγμονής που απέτρεπαν τη σωστή επούλωση των ελκών στο δέρμα. Σε τέτοιες περιπτώσεις μάλιστα η λήψη συμπληρώματος φάνηκε να αποδίδει: ασθενείς με δερματικά έλκη και έλλειψη βιταμίνης D που έλαβαν συμπλήρωμα παρουσίασαν μείωση του μεγέθους των ελκών τους κατά 28% κατά μέσο όρο.

Τώρα που είδατε τα πολλά και διαφορετικά… πεδία δράσης της βιταμίνης D (να σημειωθεί ότι συνεχώς εμφανίζονται μέσα από μελέτες και άλλα καινούργια), καιρός να μάθετε ότι σημαντικό μέρος του ελληνικού πληθυσμού εμφανίζει χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης, σύμφωνα με επιστημονικά στοιχεία. Μεγάλη ανασκόπηση 107 μελετών σχετικά με τα επίπεδα της βιταμίνης D σε πληθυσμούς χωρών της Νότιας Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, που δημοσιεύθηκε πέρυσι τον Οκτώβριο στην επιθεώρηση «European Journal of Nutrition» με πρώτο συγγραφέα τον κ. Μανιό έδειξε ότι η έλλειψη βιταμίνης D κυμαινόταν σε ποσοστά 16% ως και 27%, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα. Ποιες ήταν οι πιο ευάλωτες ομάδες; Τα νεογνά και οι έφηβοι στους οποίους χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D εμφανίζονταν σε ποσοστά 20% και 27% αντιστοίχως –στους ενηλίκους τα ποσοστά ήταν της τάξεως του 16%. Οπως επισημαίνει ο κ. Μανιός, «τα ποσοστά σχετικά με τα βρέφη και τους εφήβους είναι πολύ σημαντικά, καθώς και οι δύο αυτές περίοδοι της ζωής είναι κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη και την υγεία του σκελετού».

Μια άλλη πρόσφατη μελέτη της ομάδας του κ. Μανιού η οποία δημοσιεύθηκε το περασμένο καλοκαίρι στην επιθεώρηση «British Journal of Nutrition» και αφορούσε παιδιά σχολικής ηλικίας έφερε στο φως (του ήλιου) άκρως ενδιαφέροντα ποιοτικά χαρακτηριστικά σχετικά με τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D. Η μελέτη αυτή, που περιελάμβανε δείγμα 2.386 παιδιών από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, αποκάλυψε λοιπόν ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεπάρκειας και έλλειψης της βιταμίνης εμφανίζονταν την άνοιξη (από τον Απρίλιο ως και τον Ιούνιο) και ήταν 9,1% σε ό,τι αφορά την έλλειψη και 73,1% σε ό,τι αφορά την ανεπάρκεια προφανώς λόγω της πολύ μικρής έκθεσης των παιδιών στον ήλιο κατά τους χειμερινούς μήνες. Τα μικρότερα πάλι ποσοστά ανεπάρκειας και έλλειψης της βιταμίνης καταγράφονταν, όπως είναι επόμενο, το φθινόπωρο (31,9% και 1,5% αντιστοίχως) χάρη στις καλοκαιρινές διακοπές που επέτρεπαν στα παιδιά να εκτεθούν περισσότερο στον ήλιο. Ενα άλλο σημαντικό εύρημα της μελέτης ήταν ότι η ζωή στην πόλη βλάπτει σοβαρά (και) τη σύνθεση της βιταμίνης D σε σύγκριση με τη ζωή σε αγροτικές περιοχές. Οπως διευκρινίζει ο κ. Μανιός, «τα παιδιά της πόλης βγαίνουν και παίζουν λιγότερο στον ήλιο σε καθημερινή βάση, ενώ πολλές φορές το παιχνίδι τους γίνεται στη σκιά των ψηλών κτιρίων των πόλεων. Συγχρόνως η ατμοσφαιρική ρύπανση των πόλεων λειτουργεί ως «πέπλο» που εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό την UVB ακτινοβολία να φθάσει στο έδαφος και να «αγγίξει» το ανθρώπινο δέρμα. Υπάρχει επίσης η νοοτροπία στους πληθυσμούς της Νότιας Ευρώπης που έχουν ως δεδομένο το «δώρο» του ήλιου – την οποία και οι γονείς περνούν στα παιδιά τους – ότι πρέπει να «κρυβόμαστε» από τον ήλιο, ακόμη και τον χειμώνα. Το κάνουμε ίσως ασυνείδητα. Αυτή η νοοτροπία πρέπει να αλλάξει».

Στο διά ταύτα λοιπόν. Πώς αλλάζει η νοοτροπία μας; Για να προχωρήσουμε βέβαια σε αλλαγές, πρέπει να αρχίσουμε από την εξέταση που θα δείξει αν εμφανίζουμε ή όχι χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Ο καθηγητής συνιστά να συμπεριλάβουμε όλοι –και τα παιδιά –μια τέτοια εξέταση αίματος στο πλαίσιο του τσεκ απ μας. «Είναι μάλιστα προτιμότερο η εξέταση για τα επίπεδα της βιταμίνης να γίνεται την άνοιξη – Απρίλιο, Μάιο – ώστε να έχουμε σαφή εικόνα για το πόσο ο τρόπος ζωής μας επηρέασε τα επίπεδα της βιταμίνης D τους χειμερινούς μήνες που προηγήθηκαν και να δούμε ποιες διορθωτικές κινήσεις θα πρέπει να κάνουμε στη ζωή μας για να βελτιωθούν τα επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα μας τα επόμενα χρόνια».

Διότι αν έχουμε χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, η κύρια θεραπεία είναι μάλλον η πιο απολαυστική που έχετε ακούσει ποτέ: λίγα λεπτά στον ήλιο κάθε μέρα χωρίς αντηλιακό. Ο κ. Μανιός συμβουλεύει να βγαίνουμε στον ήλιο για μισή ώρα καθημερινά χωρίς αντηλιακό, τόσο οι ενήλικοι όσο και τα παιδιά. «Τους χειμερινούς μήνες και την άνοιξη μπορούμε να βγούμε για τουλάχιστον μισή ώρα στον ήλιο οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας χωρίς αντηλιακό –αν συγχρόνως ασκούμαστε, κάνοντας έστω και ήπιο περπάτημα, ακόμα καλύτερα. Το καλοκαίρι πάλι, επειδή παραμονεύει και ο καρκίνος του δέρματος, εκτός από τις πλέον επικίνδυνες ώρες της ημέρας, δηλαδή το διάστημα μεταξύ 11 π.μ. και 5 μ.μ. και εφόσον ο ήλιος δεν είναι πολύ «καυτός» ή δεν είμαστε στην παραλία για πολλές ώρες, θα μπορούσαμε να μην χρησιμοποιούμε αντηλιακό. Οταν πάμε στην παραλία, είναι καλό τα πρώτα 15-30 λεπτά, ανάλογα με την ώρα, να μένουμε και εμείς και τα παιδιά μας χωρίς αντηλιακό. Και βέβαια παίζει ρόλο και ο ρουχισμός, αλλά και το μακιγιάζ στις γυναίκες: ας αφήσουμε τα χέρια μας ακάλυπτα όταν ο καιρός το επιτρέπει και οι κυρίες ας αφήσουν τις πούδρες και τα άλλα προϊόντα με αντηλιακά φίλτρα για κάποια λεπτά μέσα στην ημέρα».

Είναι λοιπόν τόσο απλό. Ακόμη και ένα ηλικιωμένο άτομο που δεν είναι σε θέση να βγει έξω από το σπίτι εύκολα, μπορεί να καθίσει για λίγο στο μπαλκόνι του για να πάρει ήλιο, λέει ο καθηγητής. «Βέβαια, κάποιοι ασθενείς που είναι κλινήρεις, ίσως θα πρέπει να λάβουν συμπλήρωματα βιταμίνης D και μάλιστα σε υψηλές δόσεις πάντα όμως υπό την παρακολούθηση του θεράποντος γιατρού τους». Μόνιμο σύμμαχο ας μην ξεχνούμε για σύνθεση της βιταμίνης, σε μικρότερο όμως βαθμό, μπορεί να αποτελέσει και η διατροφή.

Καθώς, όπως όλα δείχνουν, η ανεπάρκεια και η έλλειψη της βιταμίνης D έχει μετατραπεί σε «επιδημία» στη χώρα μας, τώρα που ο καιρός ανοίγει ξεχυθείτε έξω, πάρτε ήλιο (πάντοτε με ασφάλεια, σύμφωνα με τις συστάσεις των ειδικών) για να δει και ο οργανισμός σας το… φως το αληθινό!

Σύνδεση βιταμίνης D και διαβήτη

Θα μπορούσαν τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D να αποτελούν ανεξάρτητο παράγοντα εμφάνισης ινσουλινοαντίστασης, του προάγγελου δηλαδή του διαβήτη; Πρόσφατη μελέτη του κ. Ιωάννη Μανιού και των συνεργατών του, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από περίπου έναν μήνα στην επιθεώρηση «Pediatric Diabetes» και αφορούσε μεγάλο δείγμα (2.282) παιδιών ηλικίας 9-13 ετών από δημοτικά σχολεία της Αττικής, της Αιτωλοακαρνανίας, της Θεσσαλονίκης και του Ηρακλείου, έδειξε ότι είναι πιθανό η έλλειψη της βιταμίνης D στον οργανισμό να συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, ασχέτως του βάρους του παιδιού.

Να σημειώσουμε κατ’ αρχάς ότι σύμφωνα με τα ευρήματα μεγάλο ποσοστό των παιδιών εμφάνιζε επίπεδα βιταμίνης D κάτω του φυσιολογικού: το 52,2% είχε ανεπάρκεια της βιταμίνης, ενώ το 5,2% σοβαρή έλλειψή της. Μάλιστα το πρόβλημα φάνηκε να είναι… γένους θηλυκού: τα κορίτσια εμφάνιζαν ανεπάρκεια της βιταμίνης D σε ποσοστό 56,7% έναντι 47,6% των αγοριών και σοβαρή έλλειψη σε ποσοστό 7,1% σε σύγκριση με 3,3% των αγοριών. Συγχρόνως πολύ υψηλά ήταν τα ποσοστά όσον αφορά το περιττό βάρος: 31% των παιδιών της μελέτης ήταν υπέρβαρα και 11,4% παχύσαρκα.

Στη… χαμένη μάχη με τη ζυγαριά πρωταθλητές ήταν τα αγόρια – ποσοστό παχυσαρκίας 13,8% έναντι 9,2% των κοριτσιών. Γιατί κάνουμε ιδιαίτερο λόγο για τα ποσοστά παχυσαρκίας των μικρών εθελοντών; Ο κ. Μανιός εξηγεί: «Η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη έλλειψη βιταμίνης D, καθώς και με ινσουλινοαντίσταση. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τη σύνδεση των χαμηλών επιπέδων της βιταμίνης και των περιττών κιλών: τα παχύσαρκα παιδιά και κυρίως τα έφηβα κορίτσια που αισθάνονται λίγο άβολα με το σώμα τους δεν εκτίθενται πολύ στον ήλιο και δη χωρίς πολλά ρούχα όπως με μαγιό. Συγχρόνως διαθέτουν περισσότερο λιπώδη ιστό και με δεδομένο ότι η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή παγιδεύεται μέσα στον λιπώδη ιστό με αποτέλεσμα να μην περνά στο αίμα και να μην μπορεί έτσι να ασκήσει τη μεταβολική δράση της που είναι η μεταλλοποίηση των οστών».

Ωστόσο, κατά τον καθηγητή, ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν το εύρημα της μελέτης ότι ακόμα και παιδιά με φυσιολογικό βάρος που είχαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D εμφάνιζαν συχνότερα ινσουλινοαντίσταση: «Υπάρχει μια υπόθεση σύμφωνα με την οποία η έλλειψη βιταμίνης D στον οργανισμό επηρεάζει αρνητικά τη σύνθεση της ινσουλίνης πιθανώς επιδρώντας στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και οδηγώντας σε χαμηλού βαθμού φλεγμονή, μειώνοντας έτσι τελικά την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας.

Μια άλλη υπόθεση που έχει βασιστεί σε in vitro πειράματα αναφέρει ότι η δραστική μορφή της βιταμίνης D αυξάνει την έκφραση του υποδοχέα ινσουλίνης, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε μεγαλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Ετσι, όσο λιγότερη βιταμίνη D στον οργανισμό τόσο μικρότερη η ευαισθησία στην ινσουλίνη».

Ο κ. Μανιός υπογραμμίζει ότι τα ενδιαφέροντα αυτά πρώιμα ευρήματα πρέπει να επιβεβαιωθούν από περαιτέρω μελέτες: «Εκείνο που επιθυμούμε να διερευνήσουμε είναι αν η χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης D σε παιδιά με ινσουλινοαντίσταση, ανεξαρτήτως του βάρους τους, μπορεί να οδηγήσει και σε καλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη».

Οι ομάδες «υψηλού κινδύνου»

˜Τα σκουρόχρωμα άτομα. Το σκούρο δέρμα δεν απορροφά σε τέτοιον βαθμό την ηλιακή ακτινοβολία ώστε να συνθέσει επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D. Σύμφωνα με στοιχεία, ένα άτομο με ανοιχτόχρωμο δέρμα που εκτίθεται στον ήλιο για 15-20 λεπτά μπορεί να παραγάγει έως και έξι φορές περισσότερη βιταμίνη D σε σύγκριση με ένα σκουρόχρωμο.
˜
Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα. Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και στα άτομα με υψηλά επίπεδα λιπώδους ιστού η βιταμίνη εγκλωβίζεται και δεν περνά στην κυκλοφορία του αίματος ώστε να φθάσει στους ιστούς που την έχουν ανάγκη.
˜
Ατομα με νόσους όπως η νόσος του Crohn, η κοιλιοκάκη και η κυστική ίνωση, οι οποίες μειώνουν την ικανότητα του εντέρου να απορροφήσει τη βιταμίνη D από τις τροφές.
˜
Ατομα με νεφρικά και ηπατικά προβλήματα. Οι νεφροί και το ήπαρ είναι αυτοί που μετατρέπουν τη βιταμίνη D στη δραστική μορφή της, η οποία ονομάζεται 1,25 διυδροξυχοληκαλσιφερόλη.
˜
Ατομα που δεν εκτίθενται ποτέ στον ήλιο χωρίς αντηλιακό.
˜
Ατομα που δεν κυκλοφορούν έξω συχνά, όπως τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι. Ειδικά στους ηλικιωμένους, με την πάροδο του χρόνου μειώνεται η ικανότητα σύνθεσης της βιταμίνης D από τον οργανισμό. Στοιχεία δείχνουν ότι έξι στους δέκα εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα.