«Οι… οφείλουν: * Να συμπεριφέρονται κατά τρόπο που να μην εκθέτει τους ίδιους σε κίνδυνο και να μη δημιουργούν οι ίδιοι προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον, όπως ρύπανση χώρων, καταστροφή δενδρυλλίων και βλάστησης. * Να σέβονται την ξένη ιδιοκτησία και να μην προβαίνουν σε θορυβώδεις εκδηλώσεις και άσκοπες και άσεμνες χειρονομίες. * Οι… υποχρεούνται για τυχόν ζημιές που θα προκαλέσουν στα μέσα μεταφοράς και στο ξενοδοχείο να καταβάλουν την ανάλογη αποζημίωση. * Οι… που θα υποπέσουν σε πειθαρχικό παράπτωμα θα τιμωρηθούν με τις προβλεπόμενες κυρώσεις…».

Οχι, δεν πρόκειται για αποφοίτους σωφρονιστικού ιδρύματος κάπου στη Γιούτα, που καλούνται να συμμορφωθούν με τις οδηγίες κάποιου υπερεντατικού προγράμματος επανένταξης. Πρόκειται για το χαρτί που καλείται να υπογράψει εν έτει 2018 γονέας-κηδεμόνας μαθητή/μαθήτριας της Α’ τάξης του Γυμνασίου για τριήμερη εκδρομή στην Πελοπόννησο.

Περνάει κανείς εν τέλει καλά στις σχολικές εκδρομές; Διερωτώμαι βλέποντας τον καταιγισμό γκρίνιας από γονείς, καθηγητές, παιδιά. Οι γονείς καλούνται ούτε λίγο ούτε πολύ να «εγγυηθούν» ότι τα τέκνα τους δεν είναι κακομαθημένα βρωμόπαιδα, επαγγελματίες μπαχαλάκηδες ή απλώς εποχιακοί βάνδαλοι, που όταν βρεθούν με τα λουριά λάσκα τού δίνουν και καταλαβαίνει (ουκ ολίγες τριήμερες αποβολές για παντός είδους έκτροπα «πέφτουν» μετά από σχολικές εκδρομές).
Ταυτόχρονα, επειδή στην Ελλάδα του 2018, με το πολυμνημονιακό (κατά το κατοχικό) σύνδρομο, αν δεν πας στην Α’ Γυμνασίου έναν επταήμερο γύρο Πορτογαλίας ή μια Ιρλανδία, δεν θα είσαι αρκετά «popular» στο Instagram, ο μπαμπάς και η μαμά πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Αν δεν δύνανται, πολύ κρίμα. Θυμάμαι, είχα βρεθεί σε μια κουβέντα με άλλους γονείς δημόσιου σχολείου. «Και τι γίνεται με τα παιδιά που δεν μπορούν να δώσουν τα 600 ευρώ για τις 7 ημέρες στο εξωτερικό;». «Τι να κάνουμε! Θα πηγαίνουν όσα μπορούν» απάντησε μια large σε ενσυναίσθηση μαμά. Υπάρχουν, βέβαια, σπεύδω να σημειώσω στο σημείο αυτό, κάμποσες συνομοταξίες γκαγκά γονέων: οι φοβικοί (που τρέμουν με το που σκέφτονται ότι το παιδί δεν θα είναι υπό τον διαρκή έλεγχό τους), οι υπέρ το δέον άνετοι (που δεν ξέρουν καν πού βρίσκεται το παιδί τους) και οι απλώς ηλίθιοι (που δεν σκέφτονται να δώσουν στο παιδί κάποιες βασικές συμβουλές επιβίωσης).
Οι δε συνοδοί-καθηγητές δεινοπαθούν. Μια φίλη καθηγήτρια σε δημόσιο λύκειο στο κέντρο της Αθήνας μού εξηγούσε προ ημερών ότι εδώ πρόκειται σχεδόν για βαρέα και ανθυγιεινά. «Οσοι συνοδεύουμε, ειδικά τάξεις Λυκείου, ζούμε μια κόλαση. Παρακολουθούμε ανά πάσα στιγμή τι κάνει ο καθένας, τι πίνει (γιατί στο λύκειο δεν μπορείς να το αποφύγεις, θα πιουν αλκοόλ), πόσο πίνει, αν παρεκτρέπεται, πόσο παρεκτρέπεται… Είναι τεράστια η ευθύνη. Κάθε φορά που επιστρέφουμε, πρέπει να περάσει μία εβδομάδα για να συνέλθω από την ψυχική οδύνη».
Και φτάνουμε στα ίδια τα παιδιά. Περνάνε καλά όταν πάνε εκδρομή με το σχολείο; Ακόμη και στο Δημοτικό είναι αμφίβολο. Εδώ οι εκδρομές έχουν πλέον έναν ψυχαναγκαστικά δομημένο χαρακτήρα. Ή θα πάνε σε ένα μουσείο ή σε θέατρο ή σε ένα αθλητικό κέντρο. Βλέπεις σήμερα μαθητές π.χ. της Δ’ Δημοτικού να επιστρέφουν σπίτι και να δηλώνουν ότι «σκυλοβαρέθηκαν». Στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου εγκαινιάζεται ο διαγωνισμός «σε ποιον εξωτικό προορισμό του εξωτερικού θα πάμε». Υπάρχει μια μυθοποίηση αλλά και μια βιασύνη, τα παιδιά αυτής της ηλικίας συχνά δεν είναι ακόμη έτοιμα για «μεγαλεπήβολες» αποδράσεις.
Προσφάτως, μια μικρή της Α’ Γυμνασίου που πήγε μία εβδομάδα στην Ιταλία με το σχολείο μού εκμυστηρεύθηκε ότι τις πρώτες ημέρες έκλαιγε, ζητούσε τους γονείς της. Στο Λύκειο τα πράγματα είναι πιο απλά. Μαγκιά, κ…. και εξάτμιση. Σημασία έχει ποιος θα παραστήσει καλύτερα τον Ζακ Γαλιφιανάκη στο «Hangover».

Πριν από λίγες ημέρες είχα την τύχη να συνοδεύσω τον 10χρονο γιο μου σε μια μονοήμερη εκδρομή (του συλλόγου γονέων) στα Καλάβρυτα. Η άψογα οργανωμένη εκδρομή τα είχε μέσα όλα: φύση, εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ελευθερία, μπάλα με τους κολλητούς. Και επίσκεψη στον Τόπο Θυσίας πάνω στον λόφο του Καπή και εαρινή βόλτα με τον Οδοντωτό. Ο μικρός γύρισε σπίτι κατάκοπος, αναψοκοκκινισμένος και χαρούμενος. Οπως πρέπει να γυρνάς πιτσιρικάς από μια εκδρομή.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 6 Μαϊου 2018.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ