Ο Τραμπ έβαλε φωτιά στο πετρέλαιο

Αύξηση 50% σημείωσαν οι τιμές του πετρελαίου μπρεντ το τελευταίο 12μηνο, απόρροια τόσο της συμφωνίας των χωρών του ΟΠΕΚ και 10 παραγωγών εκτός του καρτέλ, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, για περιορισμό της παραγωγής κατά 1,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα, όσο και της αύξησης του ασφαλίστρου κινδύνου εξαιτίας των φόβων ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν την προσφορά του «μαύρου χρυσού».

Από το χαμηλό 13 ετών, στα 27,10 δολάρια ανά βαρέλι στις 20 Ιανουαρίου του 2016, η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε κατά 103% σε σχέση με τη μέση τιμή του 2017 (55 δολ./βαρέλι) και 176% σε σχέση με το υψηλό των 75 δολ./βαρέλι που σημείωσε τις προηγούμενες ημέρες.

Οι φόβοι των αγορών ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να αποχωρίσει από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν οδήγησαν σε νέο υψηλό τεσσάρων ετών την τιμή του πετρελαίου, την ώρα που ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ενέτεινε τις πιέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες να αποσυρθούν από την πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν, παρουσιάζοντας αυτό που ονόμασε «αποδεικτικά στοιχεία για ένα μυστικό ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων».

Οι εξαγωγές του Ιράν ανήλθαν πάντως τον Απρίλιο στα 2,6 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως, επίπεδο-ρεκόρ μετά την άρση των κυρώσεων τον Ιανουάριο του 2016.

Ωστόσο, ο φόβος νέων κυρώσεων από τις ΗΠΑ, κάτι το οποίο θα αποφασιστεί στις 12 Μαΐου, έχει οδηγήσει τη χώρα σε κατακόρυφη αύξηση της παραγωγής, η μισή περίπου από την οποία απορροφάται από την Κίνα και την Ινδία.

Σε κάθε περίπτωση, η 12η Μαΐου και η απόφαση του Τραμπ για απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία αποτελεί σημείο καμπής για τη βραχυπρόθεσμη πορεία των τιμών του «μαύρου χρυσού».

Αν πιστέψει κανείς την αγορά πετρελαίου, τότε η ανοδική της κίνηση δεικνύει πως η συμφωνία αυτή είναι έτοιμη να καταρρεύσει, ανέφεραν ορισμένοι αναλυτές, σημειώνοντας πως υπάρχουν ανησυχίες ότι οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν θα μπορούσαν να μειωθούν κατά περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως από τα σημερινά επίπεδα.

«Η αγορά υποθέτει ότι οι κυρώσεις θα επανέλθουν στο Ιράν» σημείωναν ορισμένοι αναλυτές, χωρίς να αποκλείουν την εκτόξευση των τιμών στα 90 δολ./βαρέλι, αν και σε μέσα επίπεδα εκτιμάται πως θα πρέπει να αναμένεται μια
άνοδος κατά 5-10 δολάρια από τα σημερινά επίπεδα.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι διαχειριστές κεφαλαίων σημείωναν πως μπορεί μια νέα επιβολή κυρώσεων στο Ιράν να διαταράξει την αγορά, ωστόσο ο αντίκτυπος μπορεί να μην είναι τόσο δραματικός, καθώς η άνοδος της τιμής του πετρελαίου έχει ήδη ενσωματώσει ένα μέρος της προοπτικής αυτής, με αποτέλεσμα το περιθώριο περαιτέρω ανόδου να μην ξεπερνά τα 5 δολ./βαρέλι.

Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να υποχωρήσουν εάν ο Τραμπ αποφασίσει να διατηρήσει άθικτη τη συμφωνία με το Ιράν.

Αλλά ακόμη και αν τελικά οι ΗΠΑ αποχωρήσουν από τη συμφωνία, είναι πιθανόν να δούμε μια μετατόπιση των εξαγωγών πετρελαίου του Ιράν προς τα ανατολικά και οι εξαγωγές του Ιράν προς την Ασία έχουν ήδη αρχίσει να αυξάνονται. Η άνοδος πάντως των τιμών τους τελευταίους 18 μήνες ήταν απόρροια και των εξής παραμέτρων:

Της προσφοράς και της ζήτησης, καθώς τα αποθέματα που είχαν συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια της περιόδου 2014-2016 εξαντλήθηκαν –επακόλουθο της συμφωνίας των χωρών του ΟΠΕΚ και της Ρωσίας για τον περιορισμό της παραγωγής που πέτυχε τον στόχο για τη μείωση των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου στα επίπεδα του μέσου όρου των τελευταίων 5 ετών.

Των αποθεμάτων.
Καθώς η παγκόσμια ζήτηση έχει αυξηθεί, τα αποθέματα θα πρέπει τα επόμενα χρόνια να σταθεροποιηθούν σε υψηλότερα επίπεδα. Αυτό σημαίνει πως ο ΟΠΕΚ και η Ρωσία θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να ολοκληρώσουν τις περικοπές των 1,8 εκατ. βαρελιών/ημέρα. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, ένα περιβάλλον υψηλών τιμών πετρελαίου ευνοεί την επιτυχή είσοδο της Saudi Aramco της Σαουδικής Αραβίας στο χρηματιστήριο.

Η αγορά πετρελαίου παρακολουθεί προσεκτικά τους πιθανούς κινδύνους μείωσης της προσφοράς. Σε αυτή τη φάση η απόφαση του Τραμπ για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί τον πρώτο κίνδυνο, ενώ ακολουθεί και η μείωση της παραγωγής πετρελαίου από τη Βενεζουέλα λόγω της οικονομικής και πολιτικής κρίσης στη χώρα, με την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία PDVSA να μη δείχνει ότι μπορεί να ανατρέψει την τάση. Παράλληλα, η σύγκρουση Σαουδικής Αραβίας – Ιράν στην Υεμένη αποτελεί έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου, όπως και το γεγονός ότι η παραγωγή πετρελαίου στη Λιβύη που έχει ανακάμψει σε περίπου 1 εκατ. βαρέλια ημερησίως παραμένει ιδιαίτερα ασταθής επτά χρόνια μετά την έναρξη του εμφυλίου.

Τα κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου και άλλοι «κερδοσκόποι», απόρροια των θέσεών τους στα παράγωγα, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απότομες διακυμάνσεις τις τιμές του «μαύρου χρυσού» (από τις οποίες κερδίζουν και τις περισσότερες προμήθειες), αποτέλεσμα και των γεωπολιτικών κινδύνων.

Η άνοδος της παραγωγής στις ΗΠΑ ξεπερνά το 10% εφέτος, αλλά η αυξημένη παραγωγή απορροφάται σε μεγάλο βαθμό από την αυξανόμενη ζήτηση, ενώ το σχιστολιθικό πετρέλαιο δεν αποτελεί πλέον τόσο σημαντικό παράγοντα επηρεασμού των τιμών.

Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αυξήθηκε κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2018 με τον ταχύτερο ρυθμό σε σχεδόν οκτώ χρόνια, παρατηρεί πάντως η Goldman Sachs. Η αύξηση των τιμών μάλιστα ακολουθεί ένα ανοδικό μοτίβο από τις αρχές του 2016, το οποίο βρήκε στήριξη στη δυναμική της παγκόσμιας ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν πως τελικά τη μακροπρόθεσμη τάση στην αγορά του πετρελαίου θα την καθορίσει η ίδια η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας.

Τι «βλέπουν» 15 επενδυτικές τράπεζες

Σύμφωνα με τον μέσο όρο των εκτιμήσεων 15 κορυφαίων επενδυτικών τραπεζών (Morgan Stanley, RBC, Société Générale, UBS, Standard Chartered, Deutsche Bank, Jefferies, BofA/ML, Commerzbank, BNP Paribas, JP Morgan, ING, Credit Suisse, Barclays και Citigroup), η μέση τιμή του πετρελαίου μπρεντ το 2018 θα κυμανθεί στα 64 δολ./βαρέλι (έναντι 60 δολ./βαρέλι για το WTI). Αν κάποιο ακραίο γεγονός δεν επηρεάσει την προσφορά, αναμένεται σε μέσα επίπεδα μείωση των τιμών το 2019 (στα 62 δολ. για το Brent και στα 58 δολ. για το WTI).