Στο κυριακάτικο φύλλο της «Καθημερινής» της 22 Απριλίου δημοσιεύθηκε ένα άρθρο του καθηγητή του πανεπιστημίου «Μακεδονίας» Νίκου Μαρατντζίδη, ο οποίος είναι υπεύθυνος των δημοσκοπήσεων του ιδρύματός του, με τίτλο «Ο ιστορικός συμβιβασμός του ΣΥΡΙΖΑ και τα ατελέσφορα μέτωπα».
Το άρθρο αυτό προκάλεσε διάφορες συζητήσεις, γιατί έφερε στην επιφάνεια το θέμα των ιδεολογιών, που λίγο – πολύ έπαψαν να είναι κυρίαρχες στη θεματολογία των πολιτών. Εντούτοις, λόγω των ημερών της «Πρωτομαγιάς», είναι μια ευκαιρία, για να κάνουμε και εμείς μια ανασκόπηση του θέματος.
Η βάση της ζωής των ανθρώπων είναι η κοινωνία, στην οποία ζουν και το σύστημα της εποχής, που είναι συνδεδεμένο με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αν και παλαιότερες κοινωνίες στην πορεία της εξέλιξής τους δεν είχαν ούτε επιστήμη , ούτε τεχνολογία. Παράδειγμα η πρωτόγονη κοινωνία, και η αρχαϊκή κοινωνία, που παρ’ όλ’ αυτά εμπεριείχαν τις ιδιαιτερότητές τους. Γι’ αυτό ο Κ. Μαρξ είπε ότι «οι άνθρωποι είναι παιδιά του καιρού τους». Δηλαδή, μεγαλώνουν και ζουν στα πλαίσια της εποχής της κοινωνίας τους.
Στον 19ο κι 20ο αιώνα, όπου δημιουργείται η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, έχουμε μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις, που ωθούν στη δημιουργία των διαφόρων ιδεολογιών, καθόσον οι άνθρωποι κυριαρχούνται έντονα από το ατομικό τους συμφέρον, το οποίο τους ωθεί να το περιβάλουν με μια ιδεολογία, για να δημιουργηθεί μια ευρύτερη βάση, ώστε η διεκδίκηση των ιδίων συμφερόντων να είναι πιο ισχυρή και σίγουρη.
Οι ιδεολογίες όμως που δημιουργούνται, είναι συνήθως αντιθετικές και φέρνουν τις διάφορες μερίδες του λαού σε αντιπαράθεση, που ενίοτε καταλήγουν και σε επαναστατικές ενέργειες.
Στην επιδίωξη των συμφερόντων τους οι άνθρωποι, ξεχνούν συνήθως πως όλοι προέρχονται από την ίδια βιολογική μήτρα και διέπονται από τις αρχές του Φυσικού Δικαίου, που θεωρεί όλους τους ανθρώπους ίσους με τα ίδια δικαιώματα στη ζωή. Ως εκ τούτου διαμορφώθηκαν ιδεολογίες και πολιτικές θεωρίες , που έβλεπαν τους ανθρώπους από διαφορετικές σκοπιές και γι’ αυτό τις όποιες ανισότητες τις θεωρούσαν είτε ως αυτονόητες είτε ως καλοδεχούμενες, αφού έτσι υποστήριζαν τα συμφέροντά τους. Επάνω σ’ αυτές τις αρχές και αντιλήψεις δημιουργήθηκαν τα διάφορα πολιτικά κόμματα, τα οποία προσπαθούσαν να εφαρμόσουν στην πράξη το περιεχόμενο των ιδεολογιών τους.
Η Εξέλιξη
Ενώ σε παλαιότερες εποχές οι κοινωνικές ανισότητες, που δημιούργησαν τις ταξικές διαφορές ήταν αποδεκτές, όπως εμφανιζόταν, στην πάροδο του χρόνου ξεπρόβαλαν πιο ισχυρές οι αξίες του Φυσικού Δικαίου, ώστε τελικά , κατά τη δική μου τουλάχιστον άποψη, επικράτησαν. Γεγονός που είχε πολλές και διάφορες επιπτώσεις στις ιδεολογίες και στις πολιτικές αντιλήψεις. Για παράδειγμα, η ιδεολογία του Φιλελευθερισμού αποδέχθηκε τα θετικά σημεία της κοινωνικής δικαιοσύνης του Σοσιαλισμού και ο Σοσιαλισμός τις ελευθερίες του ατόμου.
Σήμερα ανεξάρτητα πως χαρακτηρίζεται ένα κόμμα, όλοι δέχονται πως δεν μπορούν να αγνοήσουν τη ζωή των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων του λαού. Στις ημέρες μας είναι αυτονόητο ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα για μια αξιοπρεπή ζωή, με εξασφαλισμένες τις ατομικές ελευθερίες. Αξιοπρεπής ζωή για τον λαό σημαίνει : (α) κοινοβουλευτική δημοκρατία, (β) κράτος δικαίου, που στοιχειοθετείται με τη διάκριση των εξουσιών, όπου η κάθε εξουσία είναι ανεξάρτητη και λειτουργεί , βάσει του συντάγματος, (γ) κράτος πρόνοιας, το οποίο εγγυάται σ’ όλο τον λαό την παροχή της υγείας, της παιδείας, της εργασίας, της σοβαρής συνταξιοδότησης. Για να γίνουν όμως όλ’ αυτά πρέπει να λειτουργεί σωστά και δυναμικά η οικονομία, γιατί χωρίς παραγωγή πλούτου, οι οποιεσδήποτε καλές προθέσεις μιας κυβέρνησης περιορίζονται στα λόγια, που είναι απλά, αερολογίες. Εδώ βέβαια γεννάται το ερώτημα ποιο οικονομικό σύστημα είναι πιο αποδοτικό; Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και όλου του ανατολικού μπλοκ , αποδείχθηκε πως η ελεύθερη οικονομία αποδίδει περισσότερα από την κατευθυνόμενη κεντρική, (π.χ. η σημερινή οικονομία της Κίνας).
Κατά συνέπεια, τα κοινωνικά προβλήματα είναι ρεαλιστικά και γι’ αυτό η κάθε κυβέρνηση οφείλει να τα αντιμετωπίσει με ρεαλισμό. Οι ιδεοληψίες δεν αποδίδουν πια. Παρ’ όλ’ αυτά όμως τα πολιτικά κόμματα παρουσιάζονται ακόμη ως φορείς ιδεολογιών, γι’ αυτό ακούμε ότι υπάρχουν τα δεξιά, τα αριστερά και τα κεντρώα κόμματα. Οι τίτλοι αυτοί είναι απλώς γαρνιτούρα, γιατί όποιο κόμμα κι αν έρθει στην εξουσία, δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει μη ρεαλιστικά και να μην επιδιώξει τους παραπάνω στόχους.
Ακόμη, θα πρέπει να πούμε ότι οι κοινωνικές ανισότητες θα συνεχίζουν να υπάρχουν, γιατί όλοι οι άνθρωποι δεν έχουν τις ίδιες ικανότητες. Εδώ βέβαια αναφύει το πρόβλημα της κληρονομιάς, το οποίο όμως μπορεί να ρυθμιστεί. Γενικά βέβαια , από τη στιγμή που το κράτος εγγυάται για όλους αξιοπρεπή ζωή, με ό,τι αναφέραμε, τότε δεν ενοχλεί , αν κάποιοι απολαμβάνουν, στη βάση της εργασίας τους, κάτι παραπάνω.
Από τους αναφερθέντες ρεαλιστικούς στόχους του σύγχρονου κράτους, εκείνα τα κόμματα που αποκλίνουν, είναι τα φασιστικά, που όμως ο λαός, πέρα από κάποιες μικρές μειοψηφίες, δεν τα αποδέχεται.
