Πόσα βιβλία διαβάζει ο μέσος κάτοικος της Αθήνας; Ένα τον μήνα, ένα τον χρόνο; Αυξάνεται ή μειώνεται το αναγνωστικό κοινό; Τα λεγόμενα μικρά βιβλιοπωλεία, που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε πολλές γειτονιές της πόλης και φαίνεται να είναι δραστήρια και βιώσιμα, έχουν συμβάλει στη διεύρυνση του αναγνωστικού κοινού; Εντυπώσεις και προσωπικές εκτιμήσεις υπάρχουν, αλλά απαντήσεις με καθολική ισχύ στα ερωτήματα αυτά δεν έχουμε. Δεν έχουμε μετρήσεις, δεν έχουμε στατιστικές έρευνες, δεν έχουμε δεδομένα για το αναγνωστικό κοινό της Αθήνας, η οποία έχει επισήμως από τις 23 Απριλίου τον τίτλο «Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018» (ΑΠΠΒ 2018) της UNESCO.
Το σύνθημα της διοργάνωσης είναι «Βιβλία παντού» και –αναμενόμενος– στόχος η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας. Πενήντα τέσσερις σελίδες καταλαμβάνει το πρόγραμμα εκδηλώσεων της διοργάνωσης για τους μήνες Απρίλιο-Ιούλιο 2018. Από βιβλιοπαρουσιάσεις, δημόσιες αναγνώσεις και συναντήσεις με συγγραφείς, μέχρι φεστιβάλ, λογοτεχνικές διαδρομές στην πόλη, επισκέψεις σε βιβλιοθήκες, εικαστικές και μουσικές δράσεις με θέμα το βιβλίο. Δεν είναι πρωτόγνωρα όλα αυτά για το αθηναϊκό κοινό, και πολλές δράσεις αποτελούν γνωστά ετήσια ραντεβού για τους βιβλιόφιλους, όπως η Καλοκαιρινή Εκστρατεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης για την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας στις μικρές ηλικίες, που διεξάγεται από το 2012, και το Φεστιβάλ ΛΕΑ, που φέρνει κοντά τα ελληνικά γράμματα με τα γράμματα της Ιβηρικής Χερσονήσου και της Λατινικής Αμερικής από το 2008. Πόσοι Αθηναίοι συμμετέχουν σε όλες αυτές τις δράσεις για το βιβλίο που προσφέρονται στην πόλη και πόσο έχουν επηρεάσει ως τώρα αυτές οι βιβλιοφιλικές κινήσεις την αναγνωστική συμπεριφορά των Αθηναίων; Πώς διαβάζουν οι Αθηναίοι και πού; Ποια μορφή βιβλίου προτιμούν;
Στις αρχές Μαρτίου το αμερικανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Pew δημοσίευσε τα αποτελέσματα της τελευταίας από τις τακτικές έρευνες για το βιβλίο που πραγματοποιεί. Διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των Αμερικανών που έχουν διαβάσει τουλάχιστον ένα βιβλίο τους προηγούμενους δώδεκα μήνες παραμένει σταθερός (74%) από το 2012. Ωστόσο, παρατηρήθηκε μικρή αύξηση, από το 14% (2016) στο 18% (2018) στην ανάγνωση βιβλίων σε μορφή audiobook. Είναι μικρή, αλλά στατιστικά σημαντική η μεταβολή, σχολιάζουν οι αναλυτές του Pew, σε συνδυασμό με τη δημογραφική πληροφορία ότι παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη αύξηση της αναγνωσιμότητας μέσω των audiobook στις αγροτικές περιοχές.
Η βούληση για μια αντίστοιχη έρευνα με αφορμή τη διοργάνωση ΑΠΠΒ 2018 θα μπορούσε να αποφέρει αποτελέσματα χρήσιμα για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας με τρόπο ουσιαστικό, εστιάζοντας στις διαφορετικές ανάγκες και συνήθειες του κοινού. Ωσότου να γίνει, μετράμε την δική μας κατάσταση του βιβλίου με ξένα μέτρα.
