Οι Κένεντι αλλιώς

Η αισιοδοξία ήταν διάχυτη εκείνες τις ημέρες. Το έβλεπες στα πλήθη του κόσμου που κατέκλυζαν τους δρόμους από τους οποίους περνούσε ο JFK στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Το διέκρινες στα βλέμματα που αντάλλασσε με την Τζάκι όσο οι αμερικανοί πατριώτες ανέμιζαν την αστερόεσσα σίγουροι ότι το μέλλον θα ήταν πολύ διαφορετικό υπό την ηγεμονία του νεαρότατου Κένεντι. Αυτά είδε με τον φακό του ο αγαπημένος φωτογράφος του ζευγαριού την εποχή που δεν είχαν γίνει ακόμη οι πρώτοι πολίτες της χώρας τους. Ο Μαρκ Σο (1921-1969), πορτρετίστας προσωπικοτήτων όπως η Οντρεϊ Χέπμπορν, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η Μπριζίτ Μπαρντό ή ο Πάμπλο Πικάσο, με θητεία στον λαμπερό κόσμο της μόδας, είχε καταφέρει να κερδίσει την αμέριστη εμπιστοσύνη των νεαρών «γαλαζοαίματων» στην αμερικανική εκδοχή του Κάμελοτ. Αυτό ήταν το προσωνύμιο που είχε δώσει η ίδια η Τζάκι στον οίκο των Κένεντι σε συνέντευξή της στο περιοδικό «Life» τον Δεκέμβριο του 1963 για να περιγράψει την ευτυχισμένη αλλά σύντομη θητεία του δολοφονημένου προέδρου στον Λευκό Οίκο –το «Κάμελοτ», το μιούζικαλ που φιλοξενήθηκε μεταξύ 1960 και 1963 στο Μπρόντγουεϊ και είχε ως θέμα του τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης, ήταν το αγαπημένο του JFK.

Εξίσου ευτυχισμένο ήταν και το διάστημα που ο Κένεντι ήταν γερουσιαστής της Πολιτείας της Μασαχουσέτης και ετοιμαζόταν για τον προεκλογικό αγώνα που θα τον έχριζε τελικά 35ο και πιο μοιραίο πρόεδρο των ΗΠΑ. Σχεδόν 55 χρόνια μετά τη δολοφονία στο Ντάλας, φωτογραφίες από αυτή την ξέγνοιαστη περίοδο παρουσιάζονται στην έκθεση «Life with the Kennedys: Photographs by Mark Shaw» στην Proud Central Gallery στην καρδιά του Λονδίνου: Η Τζάκι, βουτηγμένη στη θάλασσα μέχρι τα γόνατα, παίζει με τη μικρή Καρολάιν, την πρωτότοκη κόρη και μοναδικό μέλος της οικογένειας που ζει σήμερα –ο αδικοχαμένος Τζον-Τζον δεν είχε γεννηθεί ακόμη. Η μετέπειτα πρώτη κυρία των ΗΠΑ στο ιστιοφόρο της οικογένειας να αποπειράται να αποσπάσει τη φωτογραφική μηχανή του Σο. Ο JFK μόλις που διακρίνεται ανάμεσα στους αμμόλοφους κοντά στο Χαϊάνις Πορτ σε αυτήν που ήταν η απόλυτα αγαπημένη του εικόνα από τη συλλογή του Σο. Πολλές από αυτές τις ειδυλλιακές φωτογραφίες αποτέλεσαν υλικό για το βιβλίο «The John F. Kennedys: A Family Album», το οποίο κυκλοφόρησε το 1964.

Ο Μαρκ Σο, ο οποίος από την πλευρά του είχε ζήσει το αμερικανικό όνειρο όταν… υπήρχε αμερικανικό όνειρο, είχε καταφέρει να ξεφύγει από την εργατική τάξη των μεταναστών γονιών του, του ζεύγους Σλόσμαν, όπως ήταν το όνομά τους προτού το εξαμερικανίσουν για να σβήσουν τα σημάδια καταγωγής τους από την Ανατολική Ευρώπη. Σπούδασε στα New York University και Pratt Institute (βιομηχανικό σχεδιασμό και μηχανική αντίστοιχα), και βρέθηκε στο στούντιο του θρυλικού art director του περιοδικού «Harper’s Bazaar» Αλεξέι Μπρόντοβιτς. Δεν άργησαν να ακολουθήσουν οι αναθέσεις από το περιοδικό «Life», για το οποίο εργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας από το 1952 έως το 1968. Μία από αυτές τον έκανε σκιά της Τζάκι Κένεντι, «της γοητευτικής συζύγου του επικρατέστερου υποψηφίου», όπως έγραφε το έντυπο στο εξώφυλλό του στις 24 Αυγούστου 1959.

Ηταν δε τέτοιος ο δεσμός που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον φωτογράφο και ολόκληρη την «αγία» οικογένεια, ώστε όταν δολοφονήθηκε ο Κένεντι το 1963 ο Σο επηρεάστηκε σε τέτοιον βαθμό που σχεδόν σταμάτησε να φωτογραφίζει. Ούτε πρόλαβε να αναθεωρήσει την άποψή του και να εμπλουτίσει το μέχρι τότε σπουδαίο φωτογραφικό του έργο, καθώς έξι χρόνια μετά «έφυγε» και ο ίδιος αδόκητα, από καρδιακή προσβολή. Τα κάδρα του μπήκαν σε μια αποθήκη και κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξή τους ώσπου τα έφερε ξανά στο φως ο γιος του τη δεκαετία του ’90. Εκείνος φρόντισε να ιδρύσει το Mark Shaw Photographic Archive και να επανακυκλοφορήσει τις φωτογραφίες των Κένεντι σε βιβλίο το 2003.

Το δίχως άλλο, θα ήταν ο Κένεντι εκείνος που συνέστησε στον Σο και τον γιατρό του, «Dr Feelgood», κατά κόσμον Μαξ Τζέικομπσον. Ο Κένεντι τον είχε επισκεφθεί το 1960, δηλαδή λίγο πριν από τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών, και ήταν εκείνος που τον είχε θεραπεύσει από τους πόνους στη μέση του, έστω προσωρινά. Γιατί ο πρόεδρος έπασχε από τη νόσο του Αντισον, μια σπάνια ενδοκρινολογική διαταραχή των επινεφριδίων η οποία του προκαλούσε σοβαρούς πόνους στην πλάτη και στη μέση.

Ο Τζέικομπσον συνήθιζε να «χτυπάει» ενέσεις με κοκτέιλ πολύ ανορθόδοξων ουσιών στους πελάτες του, προεξαρχουσών των αμφεταμινών. Στον Σο, για παράδειγμα, διοχέτευε ένα βιταμινούχο μείγμα με «στεροειδή, πολυβιταμίνες, ορμόνες, ζωικά οργανικά κύτταρα, πλακούντα, μυελό των οστών». Και εκείνος ήταν μάλλον σύμφωνος με την άποψη του Τζον Φ. Κένεντι σχετικά με τα, ας τα πούμε αντισυμβατικά, συστατικά στα γιατροσόφια: «Δεν πα’ να ‘ναι κάτουρο αλόγου; Λειτουργεί». Οταν όμως ο Μαρκ Σο πέθανε το 1969, μόλις στα 47 του χρόνια, η αυτοψία έδειξε ως αιτία θανάτου την «οξεία και χρόνια ενδοφλέβια δηλητηρίαση από αμφεταμίνες». Ο αιφνίδιος χαμός του αποτέλεσε την αφορμή για να έρθει στο φως η ιατρική πρακτική του Τζέικομπσον και να του αφαιρεθεί η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Ηταν βεβαίως πλέον αργά· ο «Θαυματουργός Μαξ», όπως ήταν το άλλο προσωνύμιο του Τζέικομπσον, το είχε κάνει ήδη το θαύμα του. Ο Μαρκ Σο θα έμενε στην Ιστορία ως ο αγαπημένος οικογενειακός φωτογράφος των Κένεντι, ο οποίος, θα έλεγε κανείς –τι ειρωνεία! -, δεν μπόρεσε να ξεφύγει από τη διαβόητη κατάρα που κατατρέχει την οικογένεια.

«Life with the Kennedys: Photographs by Mark Shaw»: Proud Central Gallery, Λονδίνο, έως τις 6 Μαΐου, www.proud.co.uk

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 29 Απριλίου 2018.