Οι ειρηνοποιοί της Κορέας

Από σύμβολα και ωραία λόγια άλλο τίποτα. Συναντήθηκαν στο «Χωριό της Ειρήνης», στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, στη μεθόριο. Συνομίλησαν μέσα στον «Οίκο της Ειρήνης». Φύτεψαν ένα πεύκο στο όνομα της ειρήνης και της ευημερίας. Εκαναν πρόποση για την ειρήνη και τη συμφιλίωση. Ανοιξαν τον δρόμο για μια συμφωνία ειρήνης, ώστε να τελειώσει επισήμως ο πόλεμος της Κορέας (1950-1953). Και στο τέλος υπέγραψαν μια διακήρυξη για τη «μόνιμη και σταθερή ειρήνη» και την «απόλυτη αποπυρηνικοποίηση», που θα γράψει «ένα νέο κεφάλαιο για τη χερσόνησο».

Για όποιον δεν το κατάλαβε, ο «πυρηνικός» Κιμ Γιονγκ Ουν άλλαξε και έγινε ειρηνοποιός. Το θέμα είναι ποιος τον πιστεύει και πόσο θα κρατήσει αυτή η «Κορεατική Ανοιξη».

Κατ’ αρχάς το κλίμα άλλαξε, και αυτό από μόνο του είναι ιστορική εξέλιξη για εκατομμύρια Κορεάτες στις δύο πλευρές των συνόρων. Η διακορεατική σύνοδος της περασμένης Παρασκευής, πάνω στη γραμμή που χωρίζει εδώ και 65 χρόνια τις δυο χώρες, είχε υψηλό συμβολισμό και θερμή ατμόσφαιρα –με εγκάρδιες χειραψίες, φιλιά, εκατέρωθεν προσκλήσεις, ακόμα και χιούμορ. Ο Κιμ φέρεται να είπε στον 65χρονο Μουν Τζάε Ιν, τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας, ότι δεν θα του «ξαναταράξει τον ύπνο το πρωί» με άλλες πυρηνικές δοκιμές.

Η διακήρυξη περιλαμβάνει επίσης υποσχέσεις για τη μείωση στρατιωτικών όπλων, την παύση «εχθρικών ενεργειών» και τη μετατροπή της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης σε ζώνη (ναι, το βρήκατε) ειρήνης.

Ηταν αναμφίβολα ένα από τα πιο θεαματικά και απροσδόκητα επεισόδια της κορεατικής διπλωματικής ιστορίας, και αν οδηγήσει όντως σε ουσιαστική συμφωνία (αποπυρηνικοποίησης έναντι άρσης των κυρώσεων που έχουν γονατίσει το βορειοκορεατικό καθεστώς) θα είναι μέγιστο επίτευγμα.

Αλλά οι περισσότεροι είναι επιφυλακτικοί λόγω προτέρου ανεντίμου βίου του Κιμ και περιμένουν να δουν την συνέχεια προτού κρίνουν. Ακόμα και ο Ντόναλντ Τραμπ το κατάλαβε και έγραψε στο Twitter ότι «καλά πράγματα συμβαίνουν, αλλά μόνο ο χρόνος θα δείξει!».

Ο πόλεμος της Κορέας τελείωσε με ανακωχή, χωρίς ειρηνευτική συμφωνία, και η απειλή μιας νέας καταστροφικής σύγκρουσης ρίχνει βαριά σκιά πάνω από τη χερσόνησο εδώ και δεκαετίες. Για να μη μιλήσουμε για την παγκόσμια απειλή από τα πυρηνικά του «παράφρονα της Ασίας».

Ετσι μια Pax Koreana (Κορεατική Ειρήνη) θα είναι ένα βραβείο σε επική κλίμακα, αλλά εξίσου μεγάλα είναι και τα εμπόδια. Κιμ και Μουν έκαναν απλώς το πρώτο βήμα σε μια σύνοδο που θεωρήθηκε πρελούδιο για το κυρίως θέμα, που θα είναι η σύνοδος ανάμεσα στον Κιμ και στον Τραμπ.

Από τον Φεβρουάριο, μετά τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στη Ν. Κορέα όπου ο Κιμ έστειλε αντιπροσωπεία, έχει καταγραφεί ραγδαία βελτίωση του κλίματος, με τη Βόρεια Κορέα να εγκαταλείπει πολλές από τις «κόκκινες» γραμμές προκειμένου να εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις.

Αντιστοίχως, οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις ΗΠΑ – Νότιας Κορέας, που προκαλούσαν κάθε χρόνο έκρηξη οργής και απειλές για «κόλαση φωτιάς» από τον Κιμ, πέρασαν εφέτος σχεδόν απαρατήρητες καθώς οι σύμμαχοι τις κράτησαν σε πιο περιορισμένο πλαίσιο, ενώ τις ανέστειλαν εντελώς την περασμένη Παρασκευή.

Κατά πολλούς αναλυτές, στόχος του Κιμ είναι σε πρώτη φάση μια συμφωνία που θα αίρει τις δυτικές κυρώσεις και θα ενισχύει την οικονομία της χώρας του, με αντάλλαγμα το «μερικό πάγωμα» του βορειοκορεατικού πυρηνικού προγράμματος –όχι τον πλήρη αφοπλισμό, με μηχανισμό επαλήθευσης και επιθεωρήσεις, όπως ζητούν οι ΗΠΑ. «Ο Τραμπ θα μπορούσε να παρουσιάσει μια μερική συμφωνία ως νίκη» είπε ένας πρώην διαπραγματευτής στους «Financial Times». «Αυτό εξυπηρετεί τον μακροπρόθεσμο στόχο της Βόρειας Κορέας, που είναι η επίσημη αναγνώριση του ρόλου της ως πυρηνικής δύναμης από τις ΗΠΑ».

Κιμ και Μουν μπορεί να έγραψαν Ιστορία διασχίζοντας τη μεθόριο στα πιο βαρέως φρουρούμενα σύνορα του πλανήτη, αλλά ήταν τα κρύα νουντλς που έφερε μαζί του ο Βορειοκορεάτης τα οποία έγιναν viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Νότου.

Μετά την πρώτη χειραψία με τον Μουν, ο Κιμ του είπε: «Διαβάζω στις ειδήσεις ότι ο κόσμος μιλάει πολύ για φαγητό. Ετσι έφερα μερικά κρύα νουντλς από την Πιονγκγιάνγκ. Πρόεδρε Μουν, παρακαλώ να δοκιμάσεις τα νόστιμα νουντλς που φέραμε».

Αυτό ήταν! Μακριές ουρές σχηματίστηκαν έξω από τα μαγαζιά πουπουλάνε «νουντλς α λα Πιονγκγιάνγκ» στη Σεούλ και το χάσταγκ με τα νουντλς έκανε θραύση μεγαλύτερη και από την ίδια τη σύνοδο.

Εκτός από τα νουντλς, το μενού στο επίσημο δείπνο είχε ένα πιάτο με ρύζι και θαλασσινά από την ιδιαίτερη πατρίδα του Μουν και μια κορεατική εκδοχή του rosti, ελβετικές πατάτες οι οποίες συνδέονται με τις παιδικές αναμνήσεις του Κιμ, ο οποίος πήγε σε οικοτροφείο στην Ελβετία (με ψευδώνυμο).

Οι παραχωρήσεις του Κιμ και το τίμημα των Αμερικανών

Μαζί τους κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος. Απρόβλεπτοι, εκρηκτικοί και ασταθείς (για να το πούμε ευγενικά), Κιμ και Τραμπ φαίνονται έτοιμοι για τη δική τους ιστορική σύνοδο. Αλλά ακόμα και αν γίνει τελικά, μέχρι τον Ιούλιο, το αποτέλεσμα δύσκολα θα οδηγήσει στην αποπυρηνικοποίηση της κορεατικής χερσονήσου. Ενώ οι Βορειοκορεάτες μιλάνε για αφοπλισμό από τη δεκαετία του 1990, αυτό δεν τους εμπόδισε να κάνουν έξι πυρηνικές δοκιμές και πολυάριθμες πυραυλικές από τότε που ανέλαβε ο Τραμπ την προεδρία. Στα τέλη Μαρτίου, την ώρα που ο Κιμ φωτογραφιζόταν με τον κινέζο πρόεδρο Σι στο Πεκίνο, ανασκόπηση πρόσφατων δορυφορικών εικόνων έδειξε έναν νέο βορειοκορεατικό αντιδραστήρα που θα μπορούσε να παράγει πλουτώνιο.

Για τον Κιμ, τα πυρηνικά της Βόρειας Κορέας είναι η εγγύηση για την επιβίωση του σταλινικού καθεστώτος του. Τώρα, μετά τις συνομιλίες με Νοτιοκορεάτες και Κινέζους, μάλλον προσπαθεί να υπολογίσει ποια μόχλευση μπορεί να έχει στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ.Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ετοιμάζεται να ξεκινήσει ένα νέο παιχνίδι, όπου θα φαίνεται έτοιμος να κάνει παραχωρήσεις για τον αφοπλισμό, ζητώντας όμως σε αντάλλαγμα ένα τίμημα που οι ΗΠΑ αποκλείεται να θέλουν να πληρώσουν. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη σύμμαχο Νότια Κορέα ή ακόμα και μια ευρύτερη απόσυρσή τους από τη Βορειοανατολική Ασία. Κάτι τέτοιο θα ήταν ευπρόσδεκτο σε Πεκίνο και Μόσχα, αλλά έχει απορριφθεί από την Ουάσιγκτον προ και επί Τραμπ.

Στόχος των Αμερικανών είναι μια «αποπυρηνικοποιημένη κορεατική χερσόνησος», όπου το οπλοστάσιο της Β. Κορέας θα είναι «απολύτως, επαληθεύσιμα και αμετάκλητα αποσυναρμολογημένο». Αλλά ο Κιμ δίνει άλλη ερμηνεία: για αυτόν, αποπυρηνικοποίηση σημαίνει ότι και οι ΗΠΑ θα αποσύρουν την αμυντική ασπίδα τους (το αντιπυραυλικό σύστημα THAAD) από τη Ν. Κορέα. Σε κάθε περίπτωση, ο Κιμ δεν πρόκειται να καταθέσει ούτε εύκολα ούτε γρήγορα τα όπλα του στα πόδια του Τραμπ. Ηθελε τη συνάντηση με τον Μουν για να δείξει ότι αλλάζει το κλίμα. Και επιδιώκει τη σύνοδο με τον Τραμπ για να αποδείξει ότι η επένδυσή του σε πυραύλους και πυρηνικά ανάγκασαν την υπερδύναμη του πλανήτη να τον αντιμετωπίσει ως ισότιμο. Από αυτή την άποψη, έχει ήδη κερδίσει πόντους.