Πυρετός διεργασιών στον ιδιωτικό τομέα

Επειτα από οκτώ χρόνια ύφεσης και απόλυτης αβεβαιότητας και αφού επήλθε η περιβόητη εσωτερική υποτίμηση –της τάξης του 25% με 30% –ως «αντάλλαγμα» της επελθούσης, αλλά μηδέποτε επισήμως αναγνωρισθείσης, χρεοκοπίας, φαίνεται ότι κάτι κινείται εκεί έξω, ιδιαιτέρως στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.

Η εκ των συνθηκών, πρωτοφανής σε καιρό ειρήνης, αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας παρακινεί, κατά τα φαινόμενα, παρά τις πολλές ακόμη αμφιβολίες, σε πρωτοβουλίες τις μικρές και μεγάλες επιχειρηματικές δυνάμεις που διεσώθησαν από τη λαίλαπα της κρίσης.

Κοινή είναι η πεποίθηση σε τραπεζικούς, επιχειρηματικούς και πολιτικούς κύκλους ότι οι αλλαγές, νομοθετικές και διαρθρωτικές, που επήλθαν στο σώμα της οικονομίας όλα αυτά τα χρόνια είναι μοναδικές. Αλλαξαν τα συναλλακτικά ήθη, η τεχνολογία εισέβαλε δυναμικά στις συναλλαγές και στην οργάνωση των οικονομικών μονάδων, επεβλήθησαν αρχές ελεγχόμενου κόστους, μετεβλήθησαν οι επιχειρηματικές και συνδικαλιστικές πρακτικές, ακόμη και οι συνειδήσεις των εργαζομένων και εν γένει των πολιτών επηρεάστηκαν.

Δεν είναι τυχαία άλλωστε η υπερανάπτυξη των συμβουλευτικών εταιρειών. Αυτή τη στιγμή οι έξι μεγαλύτερες του κλάδου –θυγατρικές πολυεθνικών οι περισσότερες –απασχολούν σχεδόν 5.000 άτομα, παρέχοντας πλήθος υπηρεσιών στις ελληνικές επιχειρήσεις, εισάγοντας κυρίως νέες λειτουργίες, νέα συστήματα οργάνωσης και διεθνή λογιστικά πρότυπα. Είναι και αυτή από μόνη της ξεχωριστή διαρθρωτική αλλαγή.

Υπό το βάρος των παραπάνω, η χώρα άλλαξε επίπεδο, κατήλθε στα κυβικά της, όπως θα έλεγαν και οι νεότεροι, η φούσκα έσπασε, οι αξίες υποβιβάστηκαν, σε ορισμένες περιπτώσεις υποτιμήθηκαν υπέρμετρα, και όλη αυτή η μεγάλη προσαρμογή, μαζί με τις πολλές καταστροφές, δημιούργησε και ευκαιρίες, τις οποίες σπεύδουν πλέον, Ελληνες και ξένοι, να εκμεταλλευθούν. Οπως λέει και ένας επιφανής λογιστής «δεν υπάρχει κατεστραμμένη χώρα, μόνο κατεστραμμένα πρόσωπα».

Υπό αυτή την έννοια, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν νομοτελειακή την αναγέννηση του ιδιωτικού τομέα, παρά τα πολλά εμπόδια και τις άπειρες καθυστερήσεις που προκαλούν οι ιδεολογικοπολιτικά αγκυλωμένοι κυβερνώντες.

Η χώρα είναι πλέον φθηνότερη, οι υποδομές της ισχυρές, οι νέες τεχνολογίες έχουν απορροφηθεί, το κόστος έχει ελεγχθεί σε μεγάλο βαθμό, η ανταγωνιστικότητα έχει αποκατασταθεί, το τραπεζικό σύστημα, παρότι ασθενές ακόμη, τείνει να γίνει ασφαλέστερο και το σημαντικότερο, η Ελλάδα, κατά γενική ομολογία, έχει σταθεροποιηθεί δημοσιονομικά.

Με άλλα λόγια, οι θυσίες του ελληνικού λαού έχουν αμβλύνει τους μεγάλους κινδύνους και τις πολλές αβεβαιότητες του παρελθόντος. Η χώρα γίνεται και πάλι επενδύσιμη, όπως μαρτυρεί το εντεινόμενο ενδιαφέρον των μεγάλων ξένων επενδυτικών σχημάτων, που ξαναβάζουν την Ελλάδα στα πλάνα τους.

Αν η κυβέρνηση Τσίπρα ακολουθούσε πιο ενεργή οικονομική πολιτική και διευκόλυνε με κίνητρα, ταχύτητα και διαφάνεια την προώθηση των επενδύσεων, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά σήμερα.

Οσοι λοιπόν παρακολουθούν από κοντά τις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις, σχεδόν διαλαλούν ότι ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας αυτή την ώρα βρίσκεται σε διαδικασία δυναμικής αναδιάρθρωσης.

Οι επιχειρήσεις που διεσώθησαν προσπαθούν να βελτιώσουν τη θέση τους, να κερδίσουν μερίδια, να κατοχυρώσουν τη θέση τους στην αγορά και βεβαίως να βρουν κεφάλαια ικανά να στηρίξουν τη μεγέθυνση και την πρόοδό τους. Σε όλους τους κλάδους επικρατεί πυρετός ανάδειξης σχεδίων και εκμετάλλευσης των ευκαιριών της μεταμνημονιακής εποχής, σε σημείο που πολλοί να προσβλέπουν ακόμη και σε αναγέννηση της Κεφαλαιαγοράς. Αυτόν τον καιρό, πέρα από τα ομολογιακά δάνεια, ετοιμάζονται και εισαγωγές ή επανεισαγωγές στο Χρηματιστήριο Αθηνών, προκειμένου να διευκολυνθούν σχέδια μεγέθυνσης και αναδιάρθρωσης. (Στις οικονομικές σελίδες θα βρείτε αναλυτικό ρεπορτάζ για τις προετοιμαζόμενες εισαγωγές στο Χρηματιστήριο Αθηνών από τον Σπ. Θεοδωρόπουλο της Chipita, τον Πάνο Γερμανό της εταιρείας μπαταριών SUNLIGHT, τον Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλο του Costa Navarino και άλλων.)

Κεντρικός πάντως είναι ο ρόλος των τραπεζών προς την κατεύθυνση αυτή, μέσω κυρίως της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς με κορυφαίο παράδειγμα την υπερχρεωμένη MIG, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία πώλησης κρίσιμων και διεκδικούμενων από πολλούς περιουσιακών της στοιχείων.

Ηδη βρίσκεται στα τελειώματα η πώληση στην αμερικανική Fortress σημαντικών μεριδίων που κατέχει στην ακτοπλοΐα. Από τη MIG επίσης προετοιμάζεται η πώληση ισχυρών νοσοκομειακών μονάδων, όπως αυτή του Υγεία, ενώ στα σχέδια της Πειραιώς είναι και η πώληση του «Ερρίκος Ντυνάν».

Το CVC, ένα εξειδικευμένο στην υγεία αμερικανικό fund, που πρόσφατα απέκτησε το Metropolitan και το Ιασώ General, φέρεται διατεθειμένο να προσφέρει περίπου 350 εκατ. ευρώ για την απόκτηση του Υγεία, το οποίο ωστόσο διεκδικεί και ο όμιλος Αποστολόπουλου, συνεπικουρούμενος από τον «Ασκληπιό», έναν γερμανικό οργανισμό υγείας που συνεργάζεται με το Ιατρικό Κέντρο.

Το CVC πάντως κινείται δυναμικά και σκοπός του είναι να εξαγοράσει και μία από τις ισχυρότερες αλυσίδες διαγνωστικών κέντρων, ώστε να επιτύχει ηγεμονική θέση στον χώρο των υπηρεσιών υγείας συγκεντρώνοντας αξίες κοντά στα 700 εκατ. ευρώ. Σε εκκρεμότητα τελούν επίσης οι υγειονομικές μονάδες τού άλλοτε ισχυρού Θωμά Λιακουνάκου, με τις τράπεζες να προετοιμάζουν την πώλησή τους. Γενικώς οι εξελίξεις στον κλάδο της υγείας φαντάζουν τεκτονικές και οδηγούν σε πλήρη αναδιάταξη δυνάμεων.

Αντιστοίχως μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται στον κλάδο της ενέργειας, όπου ασκούνται ισχυρές και ανταγωνιστικές μεταξύ τους επιχειρηματικές δυνάμεις, καθώς όλες διαβλέπουν την υποχώρηση της ΔΕΗ και την ευκαιρία. Στον βαθμό που επιβεβαιωθεί η πώληση σε ξένους του πλειοψηφικού πακέτου των Ελληνικών Πετρελαίων προφανέστατα θα επηρεαστούν οι συσχετισμοί. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι επιχειρούντες στην ενέργεια συνδέονται και με τις χειμαζόμενες τούτα τα χρόνια κατασκευές, όπου επίσης επικρατούν συνθήκες ανασύνταξης των δυνάμεων, εν όψει και της διεκδίκησης των νέων γραμμών του μετρό, αλλά και της έναρξης των έργων του Ελληνικού. Με ενδιαφέρον αναμένονται οι εξελίξεις στον Ελλάκτορα, όπου συγκρούονται τούτο τον καιρό οι αντιλήψεις και τα συμφέροντα των οικογενειών Μπόμπολα και Καλιντζάκη, σε σημείο που απειλείται η ενότητα του ομίλου.

Στη βιομηχανία τροφίμων επίσης, όπως και στις ιχθυοκαλλιέργειες, αναμένονται σημαντικές ανακατατάξεις. Τα ψάρια θα αλλάξουν χέρια, ενώ μεγάλος ανταγωνισμός επικρατεί στον χώρο των τυροκομικών προϊόντων και την υπερανάπτυξη των εξαγωγών, ειδικά της φέτας. Η Δωδώνη και ο Ολυμπος κινούνται δυναμικά, καθώς αναδεικνύεται ταχέως το έλλειμμα της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος και αναζητούνται γρήγορες λύσεις για την κάλυψη της υπερβάλλουσας ζήτησης.

Ευρύτερα στη βιομηχανία, ιδιαιτέρως την εξωστρεφή, η διεκδίκηση περισσεύει, μετά την ευελιξία που επέδειξαν οι μεταποιητές αλουμινίου και μπόρεσαν να ξεπεράσουν την κρίση του κατασκευαστικού τομέα, επαναπροσανατολίζοντας την παραγωγή τους. Ηδη η σύνδεση των εταιρειών αλουμινίου με τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης δημιουργεί ευκαιρίες μεγέθυνσης.

Για να μην αναφερθούμε στον τουριστικό τομέα, όπου οι εξαγορές και οι συνεργασίες βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, προφανώς εξαιτίας του διαρκώς επιταχυνόμενου τουριστικού ρεύματος προς τη χώρα μας. Ακόμη και ο χειμαζόμενος κλάδος των ακινήτων δείχνει να βρίσκει κάποια διέξοδο λόγω του τουριστικού κύματος, αν και το σοκ στον κλάδο των κατασκευών παραμένει αξεπέραστο.

Ως το 2008 επενδύονταν στις κατασκευές περίπου 20 δισ. ευρώ τον χρόνο και τώρα δαπανάται μόλις 1 δισ. ετησίως, ενώ παραμένουν κλειστά περισσότερα από 500.000 ακίνητα στη χώρα.

Γενικώς οι συνθήκες φανερώνουν δυνατότητες άνθησης του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. Είναι κοινώς παραδεκτό πλέον ότι η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να «τρέχει» τώρα με ρυθμούς υψηλότερους του 5%. Αν η κυβέρνηση «ελευθερωνόταν» από τα ανιστόρητα δόγματά της και υποστήριζε υποτυπωδώς τη λειτουργία του ιδιωτικού τομέα θα μπορούσαμε να προσβλέπουμε σε μια άνοιξη και άνθηση της ελληνικής επιχειρηματικότητας, μετά την άγονη βαρυχειμωνιά της μεγάλης κρίσης. Δυστυχώς όμως οι κυβερνώντες εμμένουν σε ατελείς και προβληματικές παρεμβάσεις κατά τα μικρά και ιδιοτελή συμφέροντά τους, που δεσμεύουν και καθυστερούν τη χώρα.