Ο χρόνος τρέχει, η λύση απομακρύνεται

Τις τελευταίες 20 ημέρες, η ατμόσφαιρα των συνομιλιών για το ονοματολογικό δεν θυμίζει σε τίποτε τα χαμόγελα και την αισιοδοξία που αρχικά εκπεμπόταν πριν και μετά τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ζόραν Ζάεφ στο Νταβός τον περασμένο Ιανουάριο. Οι δύο συναντήσεις του Νίκου Κοτζιά με τον σκοπιανό ομόλογό του Νίκολα Ντιμιτρόφ, με πλέον πρόσφατη αυτή στη Βιέννη υπό το βλέμμα του Μάθιου Νίμιτς, έδειξαν ότι στα δύσκολα ζητήματα, του εύρους της χρήσης και της αλλαγής στο σύνταγμα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, οι δύο πλευρές δεν έχουν καταφέρει να βρουν σταθερό σημείο επαφής.

Ο χρόνος όμως τρέχει. Και ήδη φαίνεται ότι οι δύο πλευρές έχουν αρχίσει να σκέφτονται, πέραν των καλών σεναρίων, τρόπους διαχείρισης του παιχνιδιού επίρριψης ευθυνών σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων. Ξένοι διπλωμάτες εμφανίζονται επίσης μάλλον απαισιόδοξοι. Οπως σημειώνουν, αν το ορόσημο του καλοκαιριού περάσει, από το φθινόπωρο οι δύο χώρες εισέρχονται σε μια διαρκή προεκλογική περίοδο. Στην πΓΔΜ διεξάγονται προεδρικές εκλογές το 2019, ενώ στην Ελλάδα οι κάλπες θα μπορούσαν να στηθούν ανά πάσα στιγμή από το φθινόπωρο του 2018 και μετά, οπότε η λήψη δύσκολων αποφάσεων δεν θα ενδείκνυται.

Στα ημερολόγιά τους οι έλληνες και οι σκοπιανοί αξιωματούχοι έχουν κυκλωμένες συγκεκριμένες ημερομηνίες. Κατ’ αρχήν στις 17 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί στη Σόφια η Σύνοδος Κορυφής Ευρωπαϊκής Ενωσης – Δυτικών Βαλκανίων. Οι Βρυξέλλες δίνουν μεγάλη σημασία στην αναζωογόνηση της ενταξιακής προοπτικής των χωρών της περιοχής και είναι ενδεικτικό ότι με την πρόσφατη περιοδεία σε αυτές του Ντόναλντ Τουσκ όλοι οι κορυφαίοι κοινοτικοί αξιωματούχοι πέρασαν από Αλβανία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Σερβία, πΓΔΜ, Κόσοβο και Μαυροβούνιο: ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, η Φεντερίκα Μογκερίνι και ο Γιοχάνες Χαν.

Η συνάντηση της Σόφιας είναι για την ελληνική κυβέρνηση η καταληκτική ημερομηνία μέχρι την οποία ο κ. Τσίπρας θα κρίνει ότι ίσως έχει το περιθώριο να αναλάβει το πολιτικό κόστος μιας λύσης στο Μακεδονικό. Αυτό ανέφεραν τις τελευταίες ημέρες στο «Βήμα» κυβερνητικές πηγές, προσθέτοντας ότι ο Πρωθυπουργός θα πρέπει στη συνέχεια να εστιάσει την ενέργειά του αποκλειστικά στις διαπραγματεύσεις για τη μεταμνημονιακή περίοδο. Εφόσον οι συνθήκες ευνοούν, θα μπορούσε να υπάρξει συνάντηση με τον σκοπιανό ομόλογό του Ζόραν Ζάεφ στη Σόφια, στην οποία θα ληφθούν και οι οριστικές αποφάσεις, είτε θετικές είτε αρνητικές.

Οι προοπτικές θα ξεκαθαρίσουν λογικά στις δύο συναντήσεις που σχεδιάζουν να έχουν μέσα στο πρώτο 15νθήμερο του Μαΐου οι κ.κ. Κοτζιάς και Ντιμιτρόφ επί ελληνικού εδάφους. Η πρώτη αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της τετραμερούς διασυνοριακής συνόδου Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας και πΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη (3-4 Μαΐου) και η δεύτερη περίπου μία εβδομάδα αργότερα (11-12 Μαΐου) στο Σούνιο, όπου το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών πρόκειται να φιλοξενήσει μία διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης με τη συμμετοχή και των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων. Στη συνέχεια, στα τέλη Ιουνίου (28-29/6), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενδέχεται να συζητήσει το θέμα της χορήγησης ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την πΓΔΜ (και με την Αλβανία). Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν το θέμα θα έχει κλείσει –με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, θετικά ή αρνητικά –στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ που θα έχει προηγηθεί.

Η εφαρμογή της νέας ονομασίας erga omnes και η συνδεόμενη με αυτή συνταγματική αλλαγή μοιάζουν αυτή τη στιγμή με ανυπέρβλητο εμπόδιο. Αυτό ήταν σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το συμπέρασμα από την τελευταία τετράωρη συνάντηση στη Βιέννη, κινούμενο σε αντίθετη κατεύθυνση από τη δημοσίως εκφρασμένη νωρίτερα αισιοδοξία του επιτρόπου Χαν. Η μεν Αθήνα δεν μπορεί να δεχθεί μια λύση στην οποία δεν θα υπάρχει μια τέτοια διασφάλιση. Τα δε Σκόπια θεωρούν ότι αυτό είναι ίσως άδικο, αλλά και πολιτικά δύσκολο να γίνει από τη στιγμή που η κοινοβουλευτική αριθμητική δεν επιτρέπει την συνταγματική αναθεώρηση. Ο κ. Ζάεφ έχει αποδυθεί σε μια προσπάθεια να αυξήσει την κοινοβουλευτική του δύναμη προσεγγίζοντας τα υπόλοιπα αλβανικά κόμματα. Αυτή η προσπάθεια όμως δεν έχει καρποφορήσει.

Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε πρόσφατα ότι οι προθεσμίες για πρόσκληση του ΝΑΤΟ προς την πΓΔΜ για ένταξη αλλά και η χορήγηση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ έχουν χαθεί.