Εδώ Παππάς, εκεί… Πρωτοπαπάς

Οπως όλα δείχνουν, όλα τα μεγαλεπήβολα με τα οποία καταπιάνεται ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Ν. Παππάς καταλήγουν σε… φιάσκο. Μετά την πανωλεθρία της ακύρωσης του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες που το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματικό, ήρθε τις τελευταίες ημέρες το «ναυάγιο» με τον Ελληνικό Διαστημικό Οργανισμό.

Η παραίτηση, την περασμένη Τετάρτη, του διεθνώς διακεκριμένου ακαδημαϊκού Σταμάτη Κριμιζή έπεσε σαν «βόμβα», καθώς ο κ. Κριμιζής ουσιαστικά κατηγόρησε τον υπουργό ότι με αποφάσεις του πρακτικά ακύρωσε τον λόγο ύπαρξης του ΕΛΔΟ, «καθιστώντας τον μια μη αξιόπιστη γραφειοκρατική δομή που θα μπορούσε να γίνει υποχείριο οποιουδήποτε πολιτικού προϊσταμένου».

Το σχέδιο του κ. Παππά να χρησιμοποιήσει τον κ. Κριμιζή σαν «διακοσμητικό στοιχείο» λειτούργησε σαν μπούμερανγκ και ήρθε να βάλει μπουρλότο στα θεμέλια του νεοσύστατου ΕΛΔΟ. «Η πιο δυσάρεστη όμως έκπληξη ήταν ότι ο ΕΛΔΟ αποκλείστηκε με υπουργική απόφαση από την αξιολόγηση και τη διαχείριση (κατανομή χρηματοδότησης) όλων των Διαστημικών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (περίπου 16 εκατ. ευρώ), αρμοδιότητα η οποία πέρασε σε επιλεγμένους διοικητικούς υπαλλήλους της Γενικής Γραμματείας του υπουργείου, αντίθετα σε κάθε διεθνή πρακτική και σε κάθε λογική» αναφέρει ο κ. Κριμιζής στην επιστολή παραίτησής του.

Παρά τα αρχικά σκωπτικά σχόλια, ουδείς αμφισβητεί την ανάγκη ανάπτυξης μιας εθνικής στρατηγικής για το Διάστημα. Το όφελος για μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, εκτός από την τεχνογνωσία που αποκτάται από το σύνολο των φορέων του Διαστήματος (πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, εταιρείες), είναι ότι μέσω των προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) παράγεται ένα τελικό προϊόν που δοκιμασμένα λειτουργεί στις ακραίες συνθήκες του Διαστήματος.

Μέχρι πρόσφατα, η ελληνική εκπροσώπηση στο Διάστημα βρισκόταν στα χέρια της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Παιδείας. Η ανάγκη όμως συντονισμού υπηρεσιών από διάφορα υπουργεία, όπως Αμυνας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, ανάλογα με τη στόχευση κάθε προγράμματος, ως αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις.

Στα χαρτιά τη λύση ήρθε να δώσει ο ΕΛΔΟ, με την εκπεφρασμένη από όλες τις πλευρές πρόθεση για τη δημιουργία ενός σοβαρού οργανισμού που αναλαμβάνει τη χάραξη και υλοποίηση εθνικής στρατηγικής για το Διάστημα.

Ο ιδρυτικός νόμος όμως δεν αρκεί. Στην ουσία, η ίδρυση του ΕΛΔΟ φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε ως όχημα για να περάσει η διαχείριση των σχετικών προγραμμάτων και κονδυλίων από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας στην αρμοδιότητα του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής.

Μέχρι στιγμής, ο ΕΛΔΟ δεν διαθέτει καταστατικό, ΑΦΜ και στελέχη –διαδικασίες που δυστυχώς στην Ελλάδα διαρκούν απροσδιόριστα πολύ χρόνο –και ως εκ τούτου παραμένει διακοσμητικός. Αυτό το κενό επιχειρήθηκε να καλυφθεί με την υπουργική απόφαση, η οποία ενόχλησε και τον κ. Κριμιζή, και με την οποία ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, κατόπιν έγκρισης του Γενικού Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, θα αποφασίζει για τη διαχείριση, υποβολή, αξιολόγηση, έγκριση ή απόρριψη προτάσεων συμμετοχής στα προγράμματα της ESA και την κατανομή των εθνικών πόρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την υπουργική απόφαση το νομικό γραφείο του ΕΛΔΟ απαιτεί την πρόσληψη 6 νομικών συμβούλων για έναν οργανισμό με συνολικά 20 άτομα προσωπικό.

Μετά τον κ. Κριμιζή παραιτήθηκε και ο διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού Κ. Πιλαφτσής, γεγονός που οδήγησε τον κ. Παππά σε ριζική αναδιάρθρωση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΔΟ, φέρνοντας στο προσκήνιο τον Χριστόδουλο Πρωτοπαπά, που ανέλαβε καθήκοντα προέδρου. Εδώ τα πράγματα πήραν μια απροσδόκητα μεταφυσική τροπή.

Αμέσως μόλις έγινε γνωστή η τοποθέτηση του κ. Πρωτοπαπά, ανασύρθηκαν από το Διαδίκτυο παλιότερες αναρτήσεις του σε κοινωνικά δίκτυα και ιστολόγια με τις οποίες καταφερόταν εναντίον των Ευρωπαίων, τους οποίους αποκαλούσε «κουφάλες», οι οποίοι όταν οι Ελληνες έχτιζαν ναούς και έγραφαν τραγωδίες εκείνοι ζούσαν στις λάσπες και έτρωγαν ωμό κρέας.

Πρόσφατα καταφέρθηκε και εναντίον του νομοσχεδίου για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων, προβάλλοντας τη θέση της Εκκλησίας ότι «η ζωή και ο ψυχικός κόσμος του ανθρώπου δημιουργείται από τη στιγμή της ζευγοποίησης του σπερματοζωαρίου με το ωάριο».

Ακόμα πιο μεγάλη εντύπωση προκάλεσαν δημοσιεύσεις του σε ιστολόγιο με τις οποίες εξέφραζε τον θαυμασμό του για τον Αγιο Πορφύριο Καυσοκαλυβίτη, στον οποίο απέδιδε και το θαύμα της «συστολής του χρόνου» και μάλιστα «όχι για μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου που πασχίζουν σήμερα οι φυσικοί που ασχολούνται με τη θεωρία της σχετικότητας και τη φυσική των υψηλών ενεργειών να πραγματοποιήσουν, αλλά πάνω από μία ώρα».

Κανείς δεν αμφισβητεί το δικαίωμα σε έναν επιστήμονα να είναι και βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος, αλλά οι μεταφυσικές επιδόσεις του Αγίου Πορφυρίου μάλλον ξεφεύγουν από τη σφαίρα της θρησκείας και ανήκουν περισσότερο στη σφαίρα των αστειοτήτων.

Θα ήταν ίσως άδικο να περιορίσει κανείς την εικόνα που έχει για τον κ. Πρωτοπαπά στις αναρτήσεις του στα social media. Από τη θέση του ως διευθύνοντος συμβούλου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της εταιρείας Hellas Sat, η οποία ιδρύθηκε το 2001 και εκτόξευσε το 2003 τον «Hellas Sat 2», τον πρώτο ιδιόκτητο ελληνικό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο.

Ασυμβίβαστο

Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα με την τοποθέτηση του κ. Πρωτοπαπά στη θέση του προέδρου του ΕΛΔΟ είναι ότι ταυτόχρονα παραμένει και Διευθύνων Σύμβουλος της HelaSat, γεγονός που εγείρει ζητήματα ασυμβίβαστου και σύγκρουσης συμφερόντων – αρμοδιοτήτων. Για παράδειγμα εάν τεθεί ζήτημα προμήθειας στον ΕΛΔΟ και ένας από τους ενδιαφερόμενους προμηθευτές θα είναι ο Hellas Sat και η μητρική του Arab Sat, ποια θα είναι η θέση του προέδρου του Οργανισμού; Μπορεί ο κ. Πρωτοπαπάς να μην είναι εκτελεστικός πρόεδρος, ωστόσο κανείς δεν τον αποκλείει από το να έχει εσωτερική ενημέρωση για τους διαγωνισμούς, γεγονός που δεν μπορεί να διασφαλιστεί ούτε με την υπογραφή συμφώνου εμπιστευτικότητας. Με λίγα λόγια ο κ. Παππάς έχει «ναρκοθετήσει» την επόμενη μέρα στον ΕΛΔΟ και ουδείς γνωρίζει αν θα καταφέρει να ξεπεράσει τους σκοπέλους.

Τέσσερα πανεπιστήμια στην κατασκευή μικροδορυφόρων

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα κατασκευής των 11 μικροδορυφόρων, ο κ. Παππάς δήλωσε την Παρασκευή ότι «είμαστε υπερήφανοι και θεωρούμε ότι καλώς η Ελλάδα προσπαθεί να γίνει παραγωγός μικροδορυφόρων». Να θυμίσουμε πως, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, οι μικροδορυφόροι θα σχεδιαστούν και θα κατασκευαστούν από τέσσερα ελληνικά περιφερειακά πανεπιστήμια, ενώ υπάρχει συμφωνία με τη γερμανική OHB SE για επένδυση, από κοινού με το ελληνικό Δημόσιο, για την κατασκευή μονάδας παραγωγής των μικροδορυφόρων στη χώρα μας.

Ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Βασίλης Μαγκλάρας και το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της γερμανικής εταιρείας Fritz Merkle έχουν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με αντικείμενο την ίδρυση κοινής εταιρείας, η οποία θα δραστηριοποιηθεί στην κατασκευή δορυφορικών και άλλων διαστημικών συστημάτων, με τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών, στο πλαίσιο εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών προγραμμάτων.

Το ζήτημα είναι ότι παραμένουν ακόμα θολά σε τι ποσοστό θα κατασκευαστούν στην Ελλάδα – με ελληνική τεχνολογία και υλικά, καθώς και από ελληνικά χέρια – οι πλατφόρμες των δορυφόρων και η απαραίτητη υποδομή διαχείρισης, ελέγχου και εκμετάλλευσης του συστήματος.