«Κλείδωσαν» οι νέες μειώσεις συντάξεων

«Ο κύβος ερρίφθη». Οι επώδυνες περικοπές συντάξεων του 2019 θα πραγματοποιηθούν στον χρόνο που έχει προαποφασιστεί, παρά τις κυβερνητικές διαρροές περί αναβολής του μέτρου –τουλάχιστον –για ένα εξάμηνο.

Η βολιδοσκόπηση της κυβέρνησης προς τους θεσμούς για αλλαγή του χρόνου εφαρμογής του μέτρου, που θα «διευκόλυνε» την επιλογή της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών, απορρίφθηκε χωρίς καν συζήτηση. Παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης εκτιμούν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μην εφαρμοστεί το μέτρο περικοπής των συντάξεων από την 1.1.2019, προκειμένου να ολοκληρωθεί η τέταρτη αξιολόγηση.

Μάλιστα επισημαίνουν ότι το θέμα αυτό, όπως και η μεταμνημονιακή παρακολούθηση της χώρας για τη διατήρηση των μεταρρυθμίσεων της περιόδου των μνημονίων θα είναι εκ των βασικών υποχρεώσεων για την αναμενόμενη «συμφωνία ελάφρυνσης του χρέους».

Στη διατήρηση των μεταρρυθμίσεων όπως και στη μη χαλάρωση της λιτότητας αναμένεται να προσκρούσει και το άλλο «κυβερνητικό αφήγημα» περί επαναφοράς των βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συμβάσεων, που επαναλαμβάνει συχνά πυκνά η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας.

Οι μειώσεις των συντάξεων, που θα φθάσουν –σε πολλές περιπτώσεις –μέχρι και το 18%, θα φανούν στους λογαριασμούς των συνταξιούχων τον Δεκέμβριο 2018, όταν δηλαδή πιστώνονται οι συντάξεις του Ιανουαρίου.

Είναι από τις σκληρότερες περικοπές της περιόδου των μνημονίων, καθώς αναμένεται να πλήξουν και χαμηλοσυνταξιούχους –κυρίως προερχόμενους από το πρώην ΤΕΒΕ. Η συμφωνία κυβέρνησης – θεσμών προβλέπει τη μείωση έως και 18% της σύνταξης, ποσό το οποίο θα αφαιρεθεί από τις «προσωπικές διαφορές» που έχουν προκύψει με τον επανυπολογισμό των συντάξεων. Οι μειώσεις μπορεί να φθάσουν μέχρι και τα 300 ευρώ.

Το συγκεκριμένο μέτρο είναι νόμος του κράτους και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επιμένουν να εφαρμοστεί, παρά τις ελπίδες που καλλιεργούσαν κυβερνητικά στελέχη ότι θα μπορέσουν αποφύγουν τις επώδυνες μειώσεις συντάξεων. Η κυβέρνηση συνδέει το ενδεχόμενο μη εφαρμογής των μέτρων με τυχόν αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα. Ωστόσο, αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τους παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι οποίοι θεωρούν αδιαπραγμάτευτο το μέτρο, που θα εφαρμοστεί στις κύριες και επικουρικές συντάξεις του μηνός Ιανουαρίου 2019.

Οι περικοπές της συντάξεις –συνολικού ύψους 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) –αναμένεται να πλήξουν 1,1 εκατ. συνταξιούχους. Θα φθάνουν κατ’ ανώτατο όριο στο 18% της σύνταξης και θα εφαρμοστούν όχι μόνο σε κύριες αλλά και στις επικουρικές συντάξεις, εφόσον προκύπτουν και σε αυτές «προσωπικές διαφορές».

Οι περικοπές θα έχουν «οροφή» –το 18% της σύνταξης –ώστε να μην ξεπεράσουν ένα ποσοστό και να προστατευθούν οι συνταξιούχοι από υψηλές απώλειες, αλλά δεν θα έχουν «δάπεδο», δηλαδή θα αφορούν και τις διαφορές που καταγράφονται σε χαμηλές, ίσως και στις κατώτατες συντάξεις. Ετσι, οι απώλειες θα είναι διαφορετικών ταχυτήτων, θα ξεκινούν από ένα ευρώ και θα φθάνουν έως και τα 300 ευρώ για τις κύριες και τα 70 ευρώ για τις επικουρικές, ενώ οι μειώσεις θα πλήξουν ακόμη και τις πολύ χαμηλές συντάξεις.

Στους διπλά χαμένους συγκαταλέγονται περίπου 100.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι θα χάνουν και από την κύρια και από την επικουρική, κατ’ ανώτατο όριο 18% των συντάξεών τους.

Στις χαμηλές συντάξεις που θα πληγούν, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση η κατώτατη των συνταξιούχων του πρώην ΤΕΒΕ που ελάμβαναν την προσαύξηση των 220 ευρώ και η «προσωπική διαφορά» ενδέχεται να φθάσει το 40% της σύνταξης. Αυτοί θα υποστούν περικοπές μέχρι το όριο του 18%.

Φθάνουν το 70% οι συνολικές μνημονιακές απώλειες εισοδημάτων

Τις νέες περικοπές που θα υποστούν οι συντάξεις από τα μέτρα που είναι προγραμματισμένα να εφαρμοστούν κατά τη διετία2018-2019 περιγράφει το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, υπολογίζοντας ότι με την εφαρμογή των μειώσεων της περιόδου αυτής οι συνταξιούχοι θα καταγράψουν συνολικές μνημονιακές απώλειες εισοδημάτων ύψους 70% από το 2010 έως το 2019.{ΑΡΧ}
Το Δίκτυο υπολογίζει ότι ενάμισι εκατομμύριο συνταξιούχοι «βουλιάζουν στη φτώχεια» και σημειώνει ότι το 2021 ένας στους δύο συνταξιούχους θα λαμβάνει σύνταξη μόλις 550 ευρώ καθαρά.
Οι απώλειες της διετίας 2018-2019 έχουν ως εξής:
1. Εως 300 ευρώ θα είναι η απώλειααπό την περικοπή της προσωπικής διαφοράςστις καταβαλλόμενες συντάξεις στο τέλος 2018 (συντάξεις Ιανουαρίου 2019) με ορατό τον κίνδυνο να υπάρξει πλήρης περικοπή της διαφοράς. (Ηδη αναφερθήκαμε στις συγκεκριμένες μειώσεις.)
2. Μικρότερες έως και 30% είναι οι νέες συντάξεις που εκδίδονται με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή όσες λαμβάνουν οι αιτούντες συνταξιοδότηση από τις 13 Μαΐου του 2016 και μετά. Συνολικά έως το 2020 περίπου 200.000 ασφαλισμένοι που θα αποχωρήσουν από την εργασία θα υποστούν περικοπές που σε ορισμένες περιπτώσεις θα αγγίξουν και το 30%. Η μέση μείωση εκτιμάται στο 12% με 16% για τους νέους συνταξιούχους και τις μεγαλύτερες απώλειες θα έχουν οι εξής ομάδες ασφαλισμένων:
l Δημόσιοι υπάλληλοι, ιδίως όσοι έχουν πάνω από 30 χρόνια υπηρεσίας και ανήκουν στις κατηγορίες πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης.
l Ασφαλισμένοι του ΙΚΑ με υψηλές αποδοχές, από 1.500 ευρώ και πάνω, που καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης έπειτα από τουλάχιστον 30 χρόνια ασφάλισης.
l Ασφαλισμένοι στο πρώην ΤΕΒΕ σε μέσες και υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες, καθώς χάνουν τουλάχιστον 220 ευρώ.
l Ασφαλισμένοι στο ΤΑΕ που προέρχονται από τις δύο ανώτατες κατηγορίες και αποχωρούν με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης.
l Ασφαλισμένοι του Ταμείου Νομικών και του ΤΣΑΥ ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης.
3. Πάνω από 140.000 χαμηλοσυνταξιούχοι έχουν υποστεί νέα περικοπήστο ΕΚΑΣ το 2018, καθώς κόπηκαν άλλα 238 εκατ. ευρώ από το επίδομα, ενώ καταβάλλονται μόλις 85 εκατ. ευρώ σε όσους συνεχίζουν να το λαμβάνουν και την τρέχουσα χρονιά. Οι δικαιούχοι μειώθηκαν από 210.000 το 2017 σε 70.000 το 2018. Από το 2020 το ΕΚΑΣ καταργείται.
4. «Κουρεμένες» θα είναι οι νέες επικουρικές συντάξεις, ενώ με μείωση έως 6% υπολογίζεται το εφάπαξ το 2018 επειδή προστίθεται ένα έτος – ακόμη – στη νέα βάση υπολογισμού του.
5. Δεν θα υπάρξει ονομαστική αύξηση (με βάση τον ρυθμό ανάπτυξης και τον πληθωρισμό του προηγούμενου έτους), όπως αρχικώς είχε ανακοινωθεί, στις κύριες συντάξεις από 1/1/2019.