Είναι διασκορπισμένοι παντού ανά την υφήλιο. Ομως μεθαύριο, στις 24 Απριλίου, τα 3 εκατομμύρια των Αρμενίων που ζουν στη χώρα τους και τα 10 εκατομμύρια που ζουν παντού, σε όλες τις γωνιές της γης, θα «συναντηθούν», όπως κάνουν κάθε χρόνο, για να τιμήσουν τη θλιβερή επέτειο από τη γενοκτονία του λαού τους.
Εφέτος συμπληρώνονται 103 χρόνια από την πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα όταν πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι εξοντώθηκαν ή αναγκάστηκαν να εκπατριστούν.
Στην Ελλάδα ζουν σήμερα 70.000 Αρμένιοι. Οι 20.000 ήρθαν στη χώρα μας τα πρώτα χρόνια μετά τη γενοκτονία και οι 50.000 είναι οικονομικοί πρόσφυγες που έφτασαν από διάφορες χώρες μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.
Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν τη γενοκτονία και έχει αναπτύξει με την Αρμενία αδερφικές σχέσεις. Τον προσεχή Οκτώβριο μάλιστα θα συμμετάσχει στο «Επιχειρηματικό Forum» που διοργανώνουν οι 84 χώρες του Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας στην αρμενική πρωτεύουσα, το Ερεβάν, που έχει εφέτος την προεδρία. Στο πλαίσιο αυτό θα επισκεφθεί την Αρμενία και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.
Με αφορμή την επέτειο αυτή, αλλά και τις πρόσφατες τουρκικές προκλήσεις, «Το Βήμα» συνάντησε τον πρεσβευτή της Αρμενίας στην Ελλάδα, Φαντέι Τσαρτσογλιάν.
«Με τη συμπεριφορά της Τουρκίας έχει ξαφνιαστεί όλη η διεθνής κοινότητα» δηλώνει ο κ. Τσαρτσογλιάν. Αναφερόμενος στον πόλεμο στη Συρία, εκτιμά ότι η Τουρκία θα αναγκαστεί να κάνει πίσω γιατί η επιθετική πολιτική της δεν έχει φέρει κανένα αποτέλεσμα στη χώρα. Οσο για τον πρόεδρο Ερντογάν και τις επεκτατικές βλέψεις του, δηλώνει με νόημα: «Να ονειρεύεται κανείς δεν βλάπτει».
Μετά από εχθρότητα ενός αιώνα, το 2009 Αρμενία και Τουρκία υπέγραψαν ειρηνευτική συμφωνία για το άνοιγμα των συνόρων. Η Αρμενία πρόσφατα ακύρωσε τη συμφωνία αυτή. Για ποιον λόγο;
«Το 2009, όταν υπογράφηκε το πρωτόκολλο μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Αρμενίας και Τουρκίας, ήταν μια προσπάθεια για τη συμφιλίωση ουσιαστικά των σχέσεων των δύο χωρών. Πάντοτε θεωρούσαμε ότι είναι πιο εύκολο να λυθεί οποιοδήποτε θέμα μέσω της ειρήνης και του διαλόγου παρά με τη δύναμη της ισχύος και του πολέμου. Αυτό σκεφτήκαμε και για την Τουρκία. Να υπογράψουμε, να εγκαθιδρύσουμε τις διπλωματικές σχέσεις και να ανοίξουμε τα σύνορα. Υπογράψαμε χωρίς καμία προϋπόθεση πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η Τουρκία υπέγραψε, αλλά το Κοινοβούλιό της δεν επικύρωσε το πρωτόκολλο.
Ηταν κάτι που δεν το περιμέναμε. Η Τουρκία το τελευταίο διάστημα έχει πιο έντονη επιθετική πολιτική απέναντι στην Αρμενία. Ετσι, η ηγεσία της χώρας μας κατάλαβε ότι δεν υπάρχει λόγος να παραμείνει σε αυτή τη διαδικασία και ακύρωσε τη συμφωνία. Δεν είναι μόνο η Αρμενία, αλλά όλη η διεθνής κοινότητα έχει ξαφνιαστεί με τη συμπεριφορά της Τουρκίας».
Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η συνέχεια με τις δραματικές εξελίξεις στη Συρία;
«Το μέλλον της Συρίας θα το αποφασίσει ο λαός της. Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι έχουμε εκεί μεγάλη αρμενική παροικία. Πάνω από 100.000 συμπατριώτες μας. Τώρα έχουν μειωθεί πάρα πολύ. Περίπου 35.000 πρόσφυγες έχει δεχθεί η Αρμενία από τη Συρία».
Η τουρκική επιχείρηση στο Αφρίν έχει χειροτερέψει τις ήδη τεταμένες σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον. Τι θα κάνει τώρα η Τουρκία;
«Δεν ξέρουμε γιατί η Τουρκία έχει το δικαίωμα να αποφασίσει για το αν θα μείνει ο πρόεδρος της Συρίας στην εξουσία ή όχι. Η Τουρκία δεν μπορεί να δίνει οδηγίες σε ολόκληρη την περιοχή έχοντας μια τέτοια προσέγγιση. Είμαι βέβαιος 100% ότι θα κάνει ένα βήμα πίσω. Και αυτό γιατί μέχρι σήμερα δεν είχε κανένα αποτέλεσμα η πολιτική της για την ίδια τη χώρα. Δεν ζούμε στον αιώνα που αποφασίζει η ισχύς. Η Τουρκία, δυστυχώς, προσπαθεί να λύσει όλα τα θέματα μέσω της ισχύος. Και η Συρία είναι μια απόδειξη. Θέλει να επιβληθεί και εκεί με αυτόν τον τρόπο».
Ο Ερντογάν έχει έναν μεγαλοϊδεατισμό, σαν να θέλει να υποκαταστήσει τον Κεμάλ Ατατούρκ στο τουρκικό εθνικό υποσυνείδητο. Πώς κρίνετε τις δύο προσωπικότητες;
«Να ονειρεύεται κανείς δεν βλάπτει. Δεν κάνει ζημιά. Ζημιά κάνουν οι συγκεκριμένες πολιτικές και με αυτές ούτε ο Ερντογάν ούτε η Τουρκία θα προχωρήσει. Εάν ο Ερντογάν θέλει να υποκαταστήσει τον Ατατούρκ, ας αφήσουμε τον λαό να αποφασίσει πώς βλέπει το μέλλον της χώρας τους. Η δική μας ασφάλεια είναι εγγυημένη. Εμείς δεν θέλουμε πόλεμο, ποτέ δεν θέλαμε, αλλά και δεν φοβόμαστε τον πόλεμο».
Η Τουρκία έχει κρατουμένους επί 45 ημέρες δύο έλληνες στρατιωτικούς χωρίς κατηγορία και παρά τις αντιδράσεις της ΕΕ.
«Είναι πολύ οδυνηρό γεγονός και το καταδικάζουμε. Στην πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Αμυνας Ελλάδας – Αρμενίας ο δικός μας υπουργός εξέφρασε την άποψη ότι η Τουρκία θα βρει μέσα της τη δίκαιη δύναμη ώστε οι δύο αξιωματικοί να γυρίσουν πίσω».
Η σύγκρουση Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ μετράει τέσσερις δεκαετίες με θύματα ακόμη και σήμερα. Υπάρχουν προοπτικές επίλυσης;
«Η Αρμενία ποτέ δεν είχε πόλεμο με το Αζερμπαϊτζάν. Πόλεμο έχει με το Αζερμπαϊτζάν το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η Αρμενία δεν εμπλέκεται στον πόλεμο».
Σύμφωνα με έρευνα του «Guardian», το Αζερμπαϊτζάν σε διάστημα δύο ετών πλήρωσε 2,9 δισ. δολάρια σε πολιτικούς και δημοσιογράφους για τη βελτίωση της εικόνας του και την πολιτική του επιρροή στα ευρωπαϊκά όργανα. Είναι αλήθεια;
«Οχι μόνο είναι αλήθεια, αλλά μπορεί να πλήρωσε και παραπάνω. Είμαστε βέβαιοι ότι όλα τα θέματά του το Αζερμπαϊτζάν τα έχει λύσει αποκλειστικά μέσω δωροδοκιών. Σχετικές αποκαλύψεις για αυτό το θέμα έγιναν και στην ΕΕ και σε άλλα διεθνή φόρα που είχαν παρόμοιες συναλλαγές με το Αζερμπαϊτζάν. Μιλούν για αυτό όλοι πλέον ανοιχτά».
Η μαύρη λίστα με αυτούς που επισκέπτονται το Καραμπάχ
Πρόσφατα το Μπακού εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τρεις ευρωβουλευτές, μεταξύ αυτών και της Ελένης Θεοχάρους από την Κύπρο, επειδή μετέβησαν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ ως παρατηρητές για το δημοψήφισμα που έγινε για τη συνταγματική αναθεώρηση. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει μαύρη λίστα για τους πολιτικούς που πηγαίνουν στο Καραμπάχ;
«Είναι αλήθεια. Και πρέπει να σας πω ότι η μαύρη λίστα όσο πάει διευρύνεται. Πολλοί έχουν κουραστεί και από αυτή τη στάση του Αζερμπαϊτζάν που φοβίζει τους ανθρώπους που θέλουν να επισκεφθούν το Καραμπάχ. Το Καραμπάχ σήμερα έχει την ηγεσία του, πρόεδρο, κοινοβούλιο, έχει την ανάπτυξη μιας χώρας που ζει με ευρωπαϊκά στάνταρτ και αυτό θέλουν να το δουν οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Γι’ αυτό και οι επισκέψεις αυξάνονται».
Ποιες είναι οι συνέπειες για όσους μπαίνουν στη μαύρη λίστα;
«Δεν μπορούν να πάνε στο Μπακού. Είναι και αυτό μια προσπάθεια να δείξεις την ισχύ σου. Κι αν δεν ήθελαν να προβάλουν αυτή την ισχύ στο Αζερμπαϊτζάν, θα είχαν κάνει τα πάντα ώστε το Ναγκόρνο Καραμπάχ να είναι μέρος της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Γιατί τώρα δεν είναι».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
