Δεν ξέρουν τι να παίξουν στα παιδιά;
Είχα φανταστεί πριν από μερικούς μήνες ότι με μια ομάδα παιδιών στις ηλικίες του Δημοτικού θα μπορούσαμε να εξερευνήσουμε μαζί το πώς μέσα από διάφορες κατασκευές, σπαζοκεφαλιές, τη χρήση παλιών εξαρτημάτων και εργαλείων, θα έφθαναν να δημιουργούν τις δικές τους μηχανές, να υλοποιούν τις δικές τους εμπνεύσεις, με δυο λόγια «να πιάνουν τα χέρια τους» από νωρίς. Ελεγα μάλιστα κάπως περιγραφικά ότι θα ξεκινούσαν με τέσσερα χαρτονένια τετράγωνα και κόβοντας σταδιακά τις γωνίες με το ψαλίδι, αυτά θα γίνονταν ρόδες ενός προς κατασκευή αυτοκινήτου, ανακαλύπτοντας σε αυτή τη διαδρομή προφανώς και τον τροχό, συμβολικά και πραγματικά. Επέμενα μάλιστα ότι θα έπρεπε να υπάρχουν και κορίτσια στην παρέα.
Η απάντηση από αυτούς στους οποίους το πρότεινα, ιδιοκτήτες ενός εργαστηρίου για διάφορες κατασκευές, δεν ήταν απρόβλεπτη ούτε άργησε. Αρνήθηκαν αμέσως, λέγοντας ότι δεν το σκέπτονται καν να έχουν παιδιά μέσα σε έναν χώρο όπου οι τοίχοι γύρω είναι γεμάτοι σφυριά, πριόνια, ψαλίδια, τρυπάνια, σουβλιά. Θα προσέθετα σε αυτά και ότι πρέπει να βρεις και σχετικά ώριμους γονείς για ένα τέτοιο εγχείρημα.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο δύο δημοσιεύματα στους «New York Times» έβγαλαν στην επιφάνεια μια συγκεκριμένη τάση που δεν ήταν καν καινούργια, αλλά τώρα φαίνεται πως θα συζητηθεί (και θα αμφισβητηθεί ίσως) και περισσότερο.
Στο Βερολίνο, και μάλλον και σε άλλες γερμανικές πόλεις αντίστοιχα, υπάρχει μια ομάδα που πηγαίνει σε παιδικούς σταθμούς και δημοτικά σχολεία. Εκεί οι άνθρωποί της διδάσκουν στα παιδιά πώς να αποκτούν οικειότητα με τη φωτιά! Ξεκινούν από το πώς να ανάψουν ένα σπίρτο και πώς να το κρατήσουν με ασφάλεια. Στη συνέχεια πώς να το πάνε κοντά σε ένα κερί για να το ανάψουν και γενικά κανόνες συμπεριφοράς απέναντι σε κάτι τόσο συνηθισμένο σε ένα σπίτι. Κάνουν αντίστοιχα μαθήματα και σε εκπαιδευτικούς, έχοντας μάλιστα και την έγκριση από την πλευρά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Επειδή στις Ηνωμένες Πολιτείες αυτό είναι αδιανόητο και έγιναν πολλά αρνητικά σχόλια, ένας ανθρωπολόγος αναγκάστηκε να υπενθυμίσει ότι σε «λιγότερο αστικοποιημένες κοινωνίες» (ανέφερε 19 διαφορετικές, από τους Kipsigis στην Κένυα έως τους Yanomami στη Βενεζουέλα) για τα παιδιά εκεί, από την προσχολική ακόμη ηλικία, η ενασχόληση με τα οικιακά περιλαμβάνει και την εξοικείωση με το άναμμα και τη διαχείριση της φωτιάς.
Ακόμη πιο «προκλητικό» σε σχέση με τα δικά μας είναι αυτό που άρχισε να γίνεται αρκετά πιο έντονα πλέον στη Μεγάλη Βρετανία. Οπου αντί να ψάχνουν για το πώς θα περιορίσουν τους τυχόν κινδύνους για τα μικρά παιδιά μέσα σε μια σχολική ημέρα, κοιτάζουν πώς θα εισαγάγουν στο σχολικό περιβάλλον τους πράγματα που εδώ θα λέγαμε: «πάρ’ τα από εδώ μη χτυπήσει κανένα παιδί».
Σκόρπια τούβλα, σανίδες, πλαστικοί κύβοι διεκδικούν θέση από τις τραμπάλες και τα παπάκια με το ελατήριο στο καθημερινό περιβάλλον των μικρών. Και σαν να είχε διαβάσει τα προηγούμενα, ένας εκπαιδευτικός, υπεύθυνος σχολείου στη Νοτιοανατολική Αγγλία, ανέφερε στους «Times»: «Σκεφθήκαμε ότι μπορούμε να εισαγάγουμε ένα στοιχείο ρίσκου… έχουμε φωτιές, μαχαίρια, ψαλίδια, πριόνια και διάφορα εργαλεία». Κάτι που μάλιστα έχει πλέον ανηφορίσει σε παιδικούς σταθμούς στο όχι και τόσο προλεταριακό Κένσινγκτον.
Πηγαίνοντας πιο βόρεια, στη Σουηδία, έχουμε παιδικούς σταθμούς όπου προσπαθούν να πετάξουν τις διακρίσεις των φύλων από αυτή την ηλικία ήδη. Δεν χρησιμοποιούν όσο μπορούν προσδιορισμούς φύλου, δεν λένε «τα αγόρια αυτό», «τα κορίτσια το άλλο», αλλά απευθύνονται στα παιδιά με την προσφώνηση «φίλοι μου» ή μόνο με το όνομά τους. Σε συνεννόηση με τους γονείς αποφεύγονται οι ενδυματολογικές σημάνσεις φύλου του τύπου κορίτσια-ροζ, αγόρια-μπλε, έχουν μεικτές παρέες, μαθαίνουν στα κορίτσια να φωνάζουν και εκείνα πολύ δυνατά: τα «ναι» και τα «όχι» τους (κυρίως αυτά υποθέτω).
Και βέβαια έτσι έχουν το δικαίωμα να ψάχνονται, σύμφωνα με μια φρέσκια μελέτη του Πανεπιστημίου στην πόλη Λουντ, για τους λόγους που ακόμη οι κοπέλες δεν προτιμούν τις σχολές STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics), αλλά επαγγέλματα υγείας, στοιχειώδους εκπαίδευσης και υπηρεσιών. Είναι γνωστό άλλωστε ότι γίνονται μεγάλες προσπάθειες περισσότερες γυναίκες να γράφουν κώδικα στον υπολογιστή. Ισως επιτέλους να καταργηθεί και ο διαχωρισμός άνδρες – γυναίκες στους αγώνες στο σκάκι, λογική την οποία ποτέ μου δεν κατάλαβα.
Και αυτά όλα βέβαια γίνονται μακριά από εμάς εδώ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
