Κατατέθηκε την Πέμπτη προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για το Άσυλο και τη μετανάστευση, το οποίο ρυθμίζει μεταξύ άλλων ζητήματα που θα επισπεύσουν τις διαδικασίες για την χορήγηση ασύλου και κλείνει «παραθυράκια» προηγούμενων νόμων. Παράλληλα, «απαντάει» κατά κάποιον τρόπο στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το οποίο την Τρίτη ακύρωσε τον γεωγραφικό περιορισμό των αιτούντων άσυλο σε έξι νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Το νομοσχέδιο αναφέρει ρητώς ότι «οι αιτούντες άσυλο μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια ή στην περιοχή που τους ορίζεται» με απόφαση του διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου. Με αυτό τον τρόπο, αποτελεί το πρώτο βήμα προκειμένου να «πατήσει» πάνω στον νόμο αυτό αναμενόμενη νέα απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου για γεωγραφικό περιορισμό.
Αναφέρει επίσης ότι οι ζημιές που υπέστησαν οι κάτοικοι της Σούδας και του Χαλκειού στη Χίο καθώς και της Μόριας στη Λέσβο από πράξεις προσφύγων και μεταναστών θα αποζημιωθούν από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Εξαιρούνται όμως τρεις κατηγορίες: οι ζημιές που καλύπτονται από ασφάλεια, οι κλοπές σε σπίτια και επαγγελματικούς χώρους και τα διαφυγόντα κέρδη.
Ορίζει ότι οι αιτούντες άσυλο έχουν το δικαίωμα να εργάζονται στην Ελλάδα και να παρακολουθούν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. Το δικαίωμα στην εργασία το χάνουν μόνο όταν απορριφθεί το αίτημά τους για άσυλο σε δεύτερο βαθμό (από την Αρχή Προσφυγών). Για τους ανήλικες, ορίζει ότι η πολιτεία πρέπει εντός τριών μηνών να τους εντάξει στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Το νομοσχέδιο _ που αναμενόταν επί μήνες να κατατεθεί και στο οποίο ασκείται κριτική από τα αριστερά της κυβέρνησης _ περιέχει αυστηρές διατάξεις για όσους αιτούντες άσυλο εγκαταλείπουν τους χώρους φιλοξενίας στους οποίους έχουν παραπεμφθεί για να ζήσουν αλλού ή χάνουν τις προθεσμίες για να προσέλθουν στη συνέντευξη με την Υπηρεσία Ασύλου ή επιδεικνύουν βίαιη συμπεριφορά. Ορίζει ως τιμωρία την διακοπή της στέγασης ή της σίτισής τους στη δομή ή την απώλεια του μηνιαίου χρηματικού βοηθήματος που λαμβάνουν. Το σχέδιο νόμου δεν κάνει καμία αναφορά στην κράτησή τους σε κέντρα κλειστού τύπου αλλά καλά πληροφορημένες πηγές εκτιμούν μιλώντας στο «Βήμα» ότι, στο μέλλον, δεν αποκλείεται να συμβεί και αυτό.
Κλείνοντας ένα από τα «παραθυράκια» προηγούμενων νόμων, το νομσχέδιο «κόβει» τις μεταγενέστερες αιτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος του οποίου η αίτηση για άσυλο έχει απορριφθεί τελεσίδικα δεν θα μπορεί πλέον να ξεκινάει την διαδικασία από την αρχή επικαλούμενος δήθεν νέα στοιχεία που δεν είχε συμπεριλάβει (σκόπιμα) στην αρχική αίτησή του. Μόνο αν τα στοιχεία είναι ουσιώδη και αντικειμενικά δεν μπορούσε να τα είχε συμπεριλάβει στην πρώτη αίτηση, θα γίνεται παραδεκτή η μεταγενέστερη αίτηση.
Το νομοσχέδιο προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα των καθυστερήσεων στην εξέταση των αιτημάτων ασύλου δίνοντας το δικαίωμα στους υπουργούς Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δικαιοσύνης και Οικονομικών να αντικαθιστούν τους δικαστικούς λειτουργούς που είναι μέλη των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών (στις οποίες προσφεύγει όποιος έχει απορριφθεί για άσυλο σε πρώτο βαθμό) αν καθυστερούν «σημαντικά και αδικαιολόγητα» να διεκπεραιώσουν υποθέσεις.
Μειώνει τις προθεσμίες για την ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας εξέτασης των αιτήσεων για άσυλο στα νησιά (η λεγόμενη «ταχύρυθμη διαδικασία») από τρεις μήνες σε 30 μέρες. Η προθεσμία για την ολοκλήρωση της «κανονικής διαδικασίας» (οπουδήποτε αλλού εκτός από τα νησιά) είναι εξάμηνη.
Στην δευτεροβάθμια εξέταση από τις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών, στην οποία δεν υπήρχε προθεσμία, θέτει ως όριο τους τρεις μήνες για την κανονική διαδικασία και τις 40 μέρες για την ταχύρυθμη.
Το νομοσχέδιο λύνει το πρόβλημα που προέκυπτε από την μη επίδοση των (απορριπτικών) αποφάσεων στους δικαιούχους οι οποίοι «εξαφανίζονταν» και δεν την παραλάμβαναν για να μην μπορούν να απελαθούν. Εφεξής, η απόφαση θα μπορεί να επιδίδεται στον δικηγόρο του αιτούντα ή ακόμη και στον διοικητή του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή της Δομής όπου φιλοξενείται ή θα αναρτάται σε ειδικό ιστότοπο και θα θεωρείται ότι επιδόθηκε 10 μέρες μετά την ανάρτηση.
Για να περιορίσει τις καθυστερήσεις από τις προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το νομοσχέδιο περιορίζει σημαντικά τον χρόνο για την εκδίκαση καθώς και τον χρόνο κατά τον οποίο παρέχεται προστασία σε όποιους προσφεύγουν στο ΣτΕ κατά της απόφασης για την απέλασή τους από τη χώρα όταν δεν αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες.
