Ουγγαρία: Ο θρίαμβος του «Βικτάτορα» και η αμηχανία της Ευρώπης

Βουδαπέστη καλεί Βρυξέλλες με ένα πολύ κακό μαντάτο: η σαρωτική νίκη του αυταρχικού Βίκτορ Ορμπαν στις εκλογές της περασμένης Κυριακής είναι σοβαρή και άμεση απειλή για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οχι μόνο για τις ιδρυτικές αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αλλά και για την ενότητά της, καθώς διαφαίνεται ήδη ένας διχασμός Ανατολής – Δύσης, με τον «Βικτάτορα» να ηγείται ενός μπλοκ χωρών που θέλουν τη «χειραφέτηση» από τη γαλλογερμανική ηγεσία.

Υπερήφανος υπέρμαχος της «ανελεύθερης δημοκρατίας» και πανίσχυρος πρωθυπουργός από το 2010, ο εθνολαϊκιστής Ορμπαν και το δεξιό κόμμα του Fidesz γκρεμίζουν μεθοδικά το κράτος δικαίου στην Ουγγαρία: με υπερ-πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή άλλαξαν το Σύνταγμα περιστέλλοντας την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την ελευθεροτυπία. Μόνιμο είναι και το εθνικιστικό παραλήρημα, με σκληρή ρητορική κατά των ξένων (προσφύγων και μεταναστών), των «παγκοσμιοποιημένων ελίτ» και, φυσικά, των Βρυξελλών.

Αντίθετα από τους Βρετανούς, ο Ορμπαν δεν θέλει να φύγει από την ΕΕ, αλλά να παραμείνει και να πολεμήσει εντός της, σαν «πέμπτη φάλαγγα» –επικεφαλής μιας μικρής χώρας στην καρδιά της Ευρώπης, που βρίσκει όμως μιμητές καθώς επιχειρεί την έξοδο από τις δημοκρατικές αξίες, συνεχίζοντας να εισπράττει τεράστια ποσά από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Η επιτυχία του δίνει αέρα στα πανιά ομοϊδεατών που προσδοκούν εξίσου μεγάλα κέρδη εν όψει ευρωεκλογών τον Μάιο του 2019, όταν ο «ηθικός κίνδυνος της μετάδοσης» του αυταρχικού, εθνολαϊκιστικού αντιευρωπαϊσμού θα αυξηθεί επικίνδυνα στις κάλπες. Ο άνθρωπος που το 2015, στην κορύφωση της προσφυγικής κρίσης, ύψωσε φράχτη πολλών εκατοντάδων χιλιομέτρων για να εμποδίσει την είσοδο σε εξαθλιωμένους πρόσφυγες παρομοιάζοντάς τους με «τρομοκράτες» εμφανίζεται ενισχυμένος από τη σκλήρυνση της μεταναστευτικής πολιτικής πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

Ηδη σύμμαχος με τις πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής και της Κεντρικής Ευρώπης (Πολωνία,Τσεχία, Σλοβακία), ηγείται «εθνικιστικής χριστιανικής σταυροφορίας» και έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να συνεργαστεί με την Ιταλία και την Αυστρία, σχηματίζοντας συμμαχία κρατών που αντιτίθενται στους (μουσουλμάνους) ξένους. Στη Βιέννη βρίσκεται στην εξουσία από τον Δεκέμβριο συνασπισμός των συντηρητικών και των ακροδεξιών. Στη Ρώμη, η ακροδεξιά Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι είναι επικεφαλής συνασπισμού που κέρδισε στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Μαρτίου.

«Η αντιστροφή των αξιών και η μαζική μετανάστευση που προωθεί η ΕΕ απορρίφθηκαν και πάλι» είπε ενθουσιασμένη για τη νίκη Ορμπαν η Μαρίν Λεπέν, του γαλλικού ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου. Σαν ήρωα χαιρετίζει τον ούγγρο ηγέτη και ο Ολλανδός Χερτ Βίλντερς, ηγέτης του αντι-ισλαμικού ακροδεξιού Κόμματος Ελευθερίας.

Ακόμη χειρότερα: ο Ορμπαν θέλει να μεταρρυθμίσει την Ευρωπαϊκή Ενωση, μετατρέποντάς την ουσιαστικά σε απλό διαχειριστή των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και της ενιαίας αγοράς και όχι σε μια Ευρώπη κοινών αξιών και πολιτικών.

Επιδιώκει σαφώς να συσπειρώσει τις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης πίσω από αυτόν τον στόχο και να γίνει ντε φάκτο ηγέτης μιας ομάδας που θα μπλοκάρει πολιτικές της ΕΕ που δεν εγκρίνει.

Τον Ιανουάριο σε κοινή συνέντευξη Τύπου ο Ορμπαν και ο πολωνός ομόλογός του ξεκαθάρισαν ότι θέλουν να έχουν πολύ μεγαλύτερο λόγο στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Μιλώντας για την «αποτυχία» της ΕΕ να χειριστεί το Μεταναστευτικό, προχώρησαν παραπέρα και είπαν καθαρά ότι «θέλουμε να έχουμε ισχυρό λόγο, καθώς οι χώρες στην Κεντρική Ευρώπη έχουν ένα άλλο όραμα για το μέλλον της Ευρώπης».

Η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Αυστρία (και πιθανώς η Ιταλία) θα έχουν τώρα ευρωσκεπτικιστικές κυβερνήσεις που θα υπονομεύουν τις γαλλογερμανικές προσπάθειες Μακρόν – Μέρκελ για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, τη διαχείριση των σχέσεων με τη Ρωσία και την εξεύρεση μόνιμης λύσης στο Μεταναστευτικό. Οι διαιρέσεις Ανατολής – Δύσης της Ενωσης γίνονται όλο και πιο έντονες.

Συνεχίζει να «δαγκώνει» το χέρι που τον ταΐζει

Τι μπορεί να κάνει η ΕΕ απέναντι σε έναν ηγέτη που παραβιάζει τόσο κατάφωρα τις δημοκρατικές αρχές της; Οχι πολλά. Κάθε απόπειρα τιμωρίας του Ορμπαν σκοντάφτει στην ομοφωνία και το βέτο που προβάλλουν σύμμαχοί του, όπως η Πολωνία.

Η ΕΕ δεν διαθέτει σαφή μηχανισμό απομάκρυνσης ενός κράτους-μέλους. Η λεγόμενη «πυρηνική επιλογή», το άρθρο 7 της ευρωπαϊκής Συνθήκης, αναφέρει ότι μπορεί να ανασταλούν ορισμένα από τα δικαιώματα μιας χώρας σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης των αξιών της ΕΕ. Αλλά η αναστολή του δικαιώματος ψήφου ενός μέλους είναι ιδιαίτερα δύσκολη, επειδή οι κανόνες απαιτούν ομοφωνία για τέτοιες σημαντικές προτάσεις. Η Πολωνία, ας πούμε, θα αντισταθεί σθεναρά. Και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), το συντηρητικό μπλοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχει καλύψει μέχρι τώρα το κόμμα του Ορμπαν, που είναι μέλος του.

Πιο αποτελεσματική τακτική θα είναι να χτυπηθεί ο Ορμπαν εκεί που πονάει: στα λεφτά. Να σταματήσει, δηλαδή, η ροή των επιδοτήσεων από τις Βυξέλλες στη Βουδαπέστη.

Η Ουγγαρία είναι ένας από τους μεγαλύτερους δικαιούχους χρημάτων της ΕΕ. Τα δισεκατομμύρια που εισπράττει από τους ευρωπαίους φορολογούμενους βοήθησαν στην ανάπτυξη της οικονομίας της, μεταφράστηκαν σε λαϊκή στήριξη προς τον Ορμπαν και βρίσκονται στο επίκεντρο της διεφθαρμένης κλεπτοκρατίας που δημιούργησε.
Από την ένταξή της το 2004, η Ουγγαρία υπήρξε σταθερά ένας από τους μεγαλύτερους αποδέκτες αναπτυξιακών κονδυλίων της ΕΕ. Την τελευταία δεκαετία έχει εισπράξει περίπου 34 δισ. ευρώ από τις Βρυξέλλες, αλλά ο Ορμπαν συνεχίζει να δαγκώνει το χέρι που τον ταΐζει.

Σε σύνοδο κορυφής τον Φεβρουάριο, αρκετοί αρχηγοί κυβερνήσεων της ΕΕ εξέφρασαν την υποστήριξή τους σε μια πρόταση που υπέβαλε ο επίτροπος Γκίντερ Ετινγκερ, σύμφωνα με την οποία στον προσεχή προϋπολογισμό της ΕΕ όλες οι πληρωμές θα πρέπει να συνδέονται με τη συμμόρφωση στα κριτήρια του κράτους δικαίου.

Ο επίτροπος Προϋπολογισμού κατέθεσε και δεύτερη πρόταση με την οποία επιδιώκει να συνδέσει το Προσφυγικό και το άσυλο με τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό θα σήμαινε ότι μόνο οι χώρες της ΕΕ που πραγματικά λαμβάνουν πρόσφυγες θα έχουν πρόσβαση στα κεφάλαια. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και άλλες χώρες που αρνούνται να δεχθούν τις ποσοστώσεις των προσφύγων θα έχαναν σημαντική χρηματοδότηση. Αλλά και εδώ υπάρχει το ίδιο πρόβλημα: για να εγκριθούν οι νέοι κανόνες προϋπολογισμού της ΕΕ απαιτείται ομοφωνία.