Φαβορί ο Λούλα και μέσα από τη φυλακή

«Μόνο ένα πράγμα θα με κρατήσει μακριά από τους δρόμους αυτής της χώρας και αυτό θα είναι η ημέρα του θανάτου μου» έλεγε ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα στους υποστηρικτές του, που του επεφύλασσαν μεγαλειώδη υποδοχή καθώς κατέφθανε στο Πόρτο Αλέγκρε για να παρευρεθεί στην εκδίκαση της έφεσής του τον περασμένο Ιανουάριο. Ο ίδιος δήλωνε συχνά ότι θα συνεχίσει την πολιτική.

Ομως οι εξελίξεις τού κόβουν τα φτερά, καθώς δεν κατάφερε να ακυρώσει την πρωτόδικη απόφαση του δικαστή Σέρτζιο Μόρο που τον είχε καταδικάσει σε εννιά χρόνια και έξι μήνες φυλάκιση για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος, με κύρια κατηγορία πως δέχτηκε ως μίζα πολυτελή μεζονέτα στο Σάο Πάολο από την κατασκευαστική εταιρεία Odebreht προκειμένου να εξασφαλίζει συμβόλαια με τον κρατικό πετρελαϊκό κολοσσό Petrobras. Το Εφετείο επικύρωσε την πρωτόδικη καταδικαστική απόφαση εις βάρος του, αυξάνοντας μάλιστα την ποινή στα 12 χρόνια και έναν μήνα κάθειρξη.

Εδώ και λίγα εικοσιτετράωρα ο πιο δημοφιλής πρώην πρόεδρος στη σύγχρονη ιστορία της Βραζιλίας βρίσκεται πίσω από τα σίδερα. Ειρωνεία της τύχης: το κτίριο της φυλακής στο οποίο έχει μεταφερθεί φέρει σε επιγραφή το όνομά του, μια και εγκαινιάστηκε το 2007, όταν ο ίδιος βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του και η μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής ζούσε το οικονομικό της θαύμα.

Η απόφαση του δικαστηρίου αλλάζει άρδην το τοπίο και ρίχνει βαριά σκιά στην πολιτική καριέρα του 72χρονου πολιτικού, που προβάλλει εν τούτοις ως αδιαφιλονίκητο φαβορί με ποσοστό 36%, διπλάσιο από τον αμέσως επόμενο αντίπαλό του, χωρίς ωστόσο να είναι βέβαιο ότι θα καταφέρει να λάβει το χρίσμα του υποψηφίου με το Κόμμα των Εργαζομένων (ΡΤ) για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές της 7ης Οκτωβρίου.

Ο νόμος αναφέρει ότι ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος μπορεί να υποβάλει την υποψηφιότητά του μέχρι τις 15 Αυγούστου, όμως εναπόκειται στο εκλογοδικείο να την επικυρώσει. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει τελεσίδικη απόφαση που θα του απέκλειε να διεκδικήσει την προεδρία, ανώτατοι δικαστικοί δείχνουν σπουδή να ξεκαθαρίσει το τοπίο των υποψηφιοτήτων.

Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που ο Λούλα καταφέρει να λάβει το χρίσμα, καθώς δεν έχει εξαντλήσει όλα τα ένδικα μέσα, ο νόμος δεν προβλέπει με τι τρόπο θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την προεκλογική του εκστρατεία ενώ παραμένει μέσα στη φυλακή.

Οσο για τους συμμάχους του προσωρινού προέδρου Μισέλ Τεμέρ, ο οποίος αντικαθιστά την Ντίλμα Ρουσέφ που παύθηκε από τα καθήκοντά της, δίνουν… τα ρέστα τους για την πολιτική τους επιβίωση, ρίχνοντας λάσπη στον ανεμιστήρα της συκοφάντησης για την πολιτική εξόντωση του Λούλα, ενώ ταυτόχρονα εγκρίνουν μέτρα στο Κογκρέσο τα οποία ευνοούν την επανεκλογή βουλευτών και γερουσιαστών που κατηγορούνται για υποθέσεις διαφθοράς.

Μέσα σε αυτό το νοσηρό κλίμα ο πρώην στρατιωτικός Ζαΐρ Μπολσονάρο, που έρχεται δεύτερος στις δημοσκοπήσεις με 18% –με μια δημοσκοπική διαφορά η οποία απεικονίζει πόσο βαθιά διαιρεμένη είναι η κοινωνία της Βραζιλίας –επιχαίρει για την τροπή των πραγμάτων και κάνει λόγο για «νίκη της Δικαιοσύνης».

Ο 63χρονος ακροδεξιός νοσταλγός της χούντας, υπέρμαχος της θανατικής ποινής και οπλοκατοχής, που μισεί τους ομοφυλόφιλους, την Αριστερά γενικότερα και τον Λούλα ειδικά, διεκδικεί με αξιώσεις την προεδρία. «Πρόκειται για μια Ακρα Δεξιά που δεν είναι καλά δομημένη, όμως οι πιθανότητες να εκλεγεί είναι πραγματικές» αναφέρει ο βραζιλιάνος κοινωνιολόγος – πολιτειολόγος Ρουντά Ρίτσι καθώς, όπως υποστηρίζει, ο Μπολσονάρο μπορεί να προσελκύσει μια μερίδα ψηφοφόρων που έχει πληγεί από την οικονομική κρίση και έχει απηυδήσει από τα φαινόμενα διαφθοράς και ατιμωρησίας.

Για τους υποστηρικτές του Λούλα, η φυλάκισή του αποτελεί σοκ. Μιλούν για «πλήγμα της Δημοκρατίας» υποστηρίζοντας ότι ο πρώην πρόεδρος είναι το θύμα μιας «νέας Δεξιάς», που καταφεύγει σε έναν ενορχηστρωμένο νομικό πόλεμο καθώς βλέπει πως αδυνατεί να κερδίσει με άλλον τρόπο τον δημοφιλή πολιτικό.

Προς το παρόν, στο κόμμα του δεν εξετάζεται plan B καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε διάσπαση, εκτιμούν αναλυτές, με την τακτική να περιορίζεται στο «ενισχύουμε τον Λούλα» και το πολιτικό του κεφάλαιο, όπως αναφέρει στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde» ο Ουάσιγκτον Κουάκα, επικεφαλής του Κόμματος των Εργαζομένων στο Ρίο ντε Τζανέιρο.

Στο μεταξύ, εγχώριοι παρατηρητές φοβούνται για νέο κύκλο ταραχών, σαν αυτές που ξέσπασαν το 2016 όταν καθαιρέθηκε η πρώην πρόεδρος Ντίλμα Ρουσέφ, την ώρα που και ο Στρατός προειδοποιεί ότι θα επέμβει σε περίπτωση που ο Λούλα δεν φυλακιστεί, ενώ οι αντίπαλοί του διοργανώνουν πορείες στους δρόμους των μεγαλουπόλεων της Βραζιλίας, αξιώνοντας εφαρμογή της δωδεκαετούς κάθειρξης του πρώην προέδρου εδώ και τώρα.

Ο ίδιος πάντως δεν το βάζει κάτω και απολαμβάνει την ισχυρή στήριξη που του παρέχουν μέχρι και σήμερα τα φτωχότερα στρώματα, τα οποία επωφελήθηκαν μέσα από τα δεκάδες κοινωνικά προγράμματα που κατήρτισε στη διάρκεια της προεδρίας του.

Εξάλλου, δεν είναι η πρώτη φορά που οδηγείται στη φυλακή. Το 1980, στη διάρκεια της δικτατορίας, πρωτοστάτησε στις μαζικές απεργίες των εργαζομένων της βιομηχανίας του μετάλλου, συνελήφθη και φυλακίστηκε για έναν μήνα με την κατηγορία περί «διατάραξης της εθνικής τάξης».