«Φιλί ζωής» για τη Γαλλική Σκάλα του Λαυρίου

Απομεινάρι της βιομηχανικής ιστορίας της χώρας, η Γαλλική Σκάλα στον λιμένα Λαυρίου αναμένεται να ξαναζωντανέψει διά χειρός ΕΜΠ (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο). Το εμβληματικό λιμενικό μνημείο μετά την κατασκευή του, την περίοδο 1886-1888, δεν μπήκε ποτέ στο… μικροσκόπιο των επιστημόνων. Αλλά ούτε και έχει συντηρηθεί έπειτα από τη σταδιακή παύση της λειτουργίας των μεταλλείων Λαυρίου κατά τη δεκαετία 1982-1992. Σήμερα οι επιστήμονες του ΕΜΠ, σε συνεργασία με τον Δήμο Λαυρεωτικής, αναλαμβάνουν να εκπονήσουν μια πρότυπη μελέτη αποκατάστασης του σημαντικότερου τοπόσημου της περιοχής.

Παράλληλα, προχωρεί και η υλοποίηση του Μουσείου Μεταλλείας – Μεταλλουργίας, το οποίο θα στεγαστεί στο παλιό μηχανουργείο εντός του Τεχνολογικού και Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου. Τις επόμενες ημέρες, μάλιστα, αναμένεται και η δημοπράτηση του έργου από την Τεχνική Υπηρεσία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Η Γαλλική Σκάλα, ένα τεχνούργημα μεγάλης κλίμακας, κηρύχθηκε διατηρητέα το 1987, χωρίς ωστόσο να ληφθούν από την πολιτεία άλλα μέτρα προστασίας και αποκατάστασής της. Ειδικοί επιστήμονες, καθηγητές στατικής και αναστηλώσεων του ΕΜΠ, έπειτα από αυτοψία που πραγματοποίησαν σε συνεργασία με τον δήμο, έκριναν ότι η ιστορική κατασκευή είναι ιδιαίτερα βεβαρημένη εξαιτίας της διάβρωσης από τη θάλασσα, της φυσιολογικής φθοράς των υλικών λόγω του χρόνου, αλλά και λόγω επεμβάσεων ή ζημιών που είχε υποστεί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της.

Η χρηματοδότηση της μελέτης για τη Γαλλική Σκάλα έχει εξασφαλιστεί από τον Δήμο Λαυρεωτικής, ενώ το έργο της αποκατάστασης θα στηριχθεί, όπως έχει αποφασιστεί, από την Περιφέρεια Αττικής.

Σε σταθερή ρότα έχει μπει πλέον και η υλοποίηση του Μουσείου Μεταλλείας – Μεταλλουργίας, το οποίο θα στεγαστεί στο παλιό μηχανουργείο εντός του Τεχνολογικού και Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου. Αλλωστε, το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων έχει εγκρίνει ομόφωνα την υλοποίηση του έργου.

Ηδη έχει υπογραφεί η προγραμματική σύμβαση ανάμεσα στο ΕΜΠ, το υπουργείο Πολιτισμού και την Περιφέρεια Αττικής, η οποία έχει εξασφαλίσει και τη χρηματοδότηση. Ο προϋπολογισμός του έργου, ήτοι 2.686.500 ευρώ, έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα Εκτελεστέων Εργων της Περιφέρειας Αττικής για το 2017. Μετά το Πάσχα αναμένεται να γίνει και η δημοπράτηση για το κτιριακό έργο από την Τεχνική Υπηρεσία του Μετσόβιου –υπό την εποπτεία μιας επιστημονικής επιτροπής την οποία στελεχώνουν καθηγητές του Ιδρύματος καθώς και στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του υπουργείου Πολιτισμού –ώστε σύντομα να έχει οριστεί και ο εργολάβος.

Θα ακολουθήσει η συντήρηση και αποκατάσταση του αρχειακού υλικού και των εκθεμάτων. Ο προγραμματισμός του συγκεκριμένου έργου έχει αρχίσει. Τα εκθέματα κατηγοριοποιούνται σε τρεις ενότητες, σε ξύλινα (συσκευές, κορνίζες κλπ.), σε μεταλλικά (εργαλεία, μηχανές κ.ά.) και σε χάρτινα (έγγραφα, χάρτες, εικόνες, φωτογραφίες, βιβλία και σχέδια). Επεται η εργασία της μουσειολογικής εφαρμογής που αφορά την προμήθεια και τοποθέτηση εξοπλισμού και ειδικών κατασκευών της έκθεσης, την εγκατάσταση ψηφιακών και οπτικοακουστικών συστημάτων, την επιμέλεια καταλόγων και υλικού τεκμηρίωσης κ.λπ.

Η ιστορία για τη δημιουργία του είχε ξεκινήσει το 2001, οπότε ολοκληρώθηκαν τα έργα επισκευής του και οι προκαταρκτικές μελέτες. Το 2009 ολοκληρώθηκε η πλήρης αρχιτεκτονική και μουσειολογική μελέτη, καθιστώντας το έργο ώριμο προς χρηματοδότηση και υλοποίηση, η οποία τελικά εγκρίθηκε το 2011. Εναν χρόνο αργότερα ολοκληρώθηκε η αρχιτεκτονική και ηλεκτρομηχανολογική μελέτη, όπως και η εκτέλεση εργασιών εσωτερικής διαμόρφωσης του διατηρητέου κτιρίου. Την ίδια περίοδο τελείωσαν και οι εργασίες στατικής ενίσχυσης, αποκατάστασης της στέγης και αντικατάστασης των κουφωμάτων.

Το βασικό σκεπτικό της δημιουργίας του Μουσείου Μεταλλείας – Μεταλλουργίας ήταν να αποτελεί «μουσείο του εαυτού του», καθώς θα περιλαμβάνει (στον χώρο των μόνιμων εκθέσεών του) ως βασικό έκθεμα την παλαιότερη λειτουργία του και τα μηχανήματα του παλιού μηχανουργείου.