Περνούν τις συμπληγάδες των stress tests οι τράπεζες

Με πιστοποιητικό βιωσιμότητας για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες από την ΕΚΤ θα εισέλθει, όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση στον τελικό γύρο διαπραγματεύσεων με τους δανειστές για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος και την οριστικοποίηση του μεταμνημονιακού πλαισίου εποπτείας της χώρας.

Αν και ακόμη δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση για τα τελικά αποτελέσματα των εν εξελίξει stress tests, τα μηνύματα που λαμβάνουν από τη Φρανκφούρτη οι τραπεζικές διοικήσεις είναι ενθαρρυντικά. Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι η τεχνική ανάγνωση των στοιχείων που έχουν αποστείλει στον επόπτη του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, τον SSM, θα αναδείξει την πολιτική απόφαση των πιστωτών για έξοδο από το τρίτο μνημόνιο τον ερχόμενο Αύγουστο χωρίς κραδασμούς.

Υπό την έννοια αυτή θεωρούν ότι και οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι θα καταφέρουν να περάσουν τη δοκιμασία των ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων χωρίς να προκύψουν κεφαλαιακές ανάγκες που θα τους οδηγούσαν άμεσα σε υποχρεωτικές νέες εκδόσεις μετοχών.

«Οι εγχώριες τράπεζες διαθέτουν υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και εμφανίζουν αξιόλογη πρόοδο σε όλους τους επιμέρους κρίσιμους τομείς: στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στη ρευστότητα, στην αποκλιμάκωση του λειτουργικού τους κόστους και στην ολοκλήρωση των επιχειρησιακών σχεδίων που είχαν συμφωνηθεί μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους το 2015» σημειώνει ανώτατη τραπεζική πηγή.

Και προσθέτει ότι «μια απόφαση σήμερα που θα ανάγκαζε τα πιστωτικά ιδρύματα να προχωρήσουν σε νέες αυξήσεις κεφαλαίου θα εκτροχίαζε αναπόφευκτα αυτή την πορεία. Θα επιδείνωνε δε τις βελτιούμενες οικονομικές συνθήκες, θα έπληττε καίρια την εμπιστοσύνη ανακόπτοντας την πορεία χαλάρωσης των capital controls και θα έθετε σε κίνδυνο την έξοδο από το τρίτο πρόγραμμα. Ως εκ τούτου, είναι προς το συμφέρον των ευρωπαϊκών αρχών να αφήσουν τις τράπεζες να… ανασάνουν και να συνεχίσουν τη δουλειά που κάνουν για επιστροφή στην κανονικότητα».

Η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία που έχουν αποστείλει οι εγχώριου όμιλοι στον SSM, στο πλαίσιο των stress tests, επιτρέπουν στον επόπτη τους να κάνει τα… στραβά μάτια στα προβλήματα που υπάρχουν, χωρίς κανείς να μπορεί να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα της σχετικής δοκιμασίας.

Οπως επισημαίνει έμπειρο τραπεζικό στέλεχος, όσο οι συστημικοί όμιλοι πιάνουν τους στόχους μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η ΕΚΤ δεν έχει λόγο να πιέσει προς μια τέταρτη, από το 2012, κεφαλαιακή ενίσχυση του συστήματος.

Η ίδια πηγή υπογραμμίζει ότι οι όποιες αποφάσεις προς αυτή την κατεύθυνση θα ληφθούν τα επόμενα χρόνια, όταν θα έχει διαφανεί περισσότερο ξεκάθαρα η αποτελεσματικότητα των τραπεζικών διοικήσεων στην υλοποίηση των πλάνων μείωσης των «κόκκινων» δανείων.

Το 2018 και το 2019 οι στόχοι είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι, με δεδομένο ότι τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα θα πρέπει να μειωθούν κατά τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ, έναντι μόλις 8 δισ. ευρώ το 2017.

Στο πλαίσιο αυτό, ανώτατη κοινοτική πηγή που βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με τον SSM θεωρεί ότι η διοίκηση της εποπτικής αρχής θα το σκεφτεί δύο και τρεις φορές πριν λάβει οποιαδήποτε απόφαση που θα υποχρέωνε τις ελληνικές τράπεζες να υποβάλουν νέα πλάνα κεφαλαιακής ενίσχυσης μετά τη λήξη των stress tests.

«Κατ’ αρχάς θεωρώ ότι αν υπάρξει τέτοια υποχρέωση δύσκολα θα αφορά έναν ή δύο συστημικούς ομίλους. Η σημερινή δομή του τραπεζικού συστήματος καθιστά αλληλεξαρτώμενες τις τράπεζες. Ως εκ τούτου, αν υπάρξουν capital plans, αυτά θα αφορούν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα» σημειώνει ο ίδιος κοινοτικός παράγοντας.

Ωστόσο, πιστεύει ότι μια τέτοια απόφαση θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε αποπροσανατολισμό αγορών και τραπεζικών διοικήσεων από τον κεντρικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την εξυγίανση του δανειακών χαρτοφυλακίων.

Και συμπληρώνει χαρακτηριστικά: «Οταν εμφανίζεις σχέδια κεφαλαιακής ενίσχυσης, η προσοχή όλων στρέφεται σε αυτά, επισπεύδοντας τις όποιες κινήσεις και λειτουργώντας αντιπαραγωγικά στην προσπάθεια των τραπεζών για μείωση των «κόκκινων» δανείων. Θεωρώ λοιπόν ότι ο SSM θα σκεφθεί ορθολογικά».

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν πιέσεις στις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους. Στο πλαίσιο αυτό εκτιμά ότι θα συμφωνηθεί η επιτάχυνση των επιχειρησιακών σχεδίων για τα «κόκκινα» δάνεια, με επιπλέον πωλήσεις χαρτοφυλακίων, ενίσχυση του έργου θεραπείας προβληματικών χορηγήσεων μέσω γενναιόδωρων ρυθμίσεων και εντατικοποίησης του προγράμματος των πλειστηριασμών.

Μέχρι και το τέλος του 2018 αναμένεται να ολοκληρωθούν αρκετά deals μεταβίβασης σε τρίτους πακέτων όχι μόνο μη εξυπηρετούμενων αλλά, ενδεχομένως, και ενήμερων δανείων. Παράλληλα, έως και το ερχόμενο φθινόπωρο οι τράπεζες θα επιδιώξουν να αυξήσουν τους πλειστηριασμούς στο επίπεδο των 3.000 σε μηνιαία βάση.

Οι στόχοι μετά το 2020

Κορυφαίο στέλεχος συστημικού ομίλου εκτιμά ότι μετά την ανακοίνωση των stress tests ανοίγεται μια «καθαρή» περίοδος τουλάχιστον δύο ετών κατά τη διάρκεια της οποίας οι τράπεζες θα επιχειρήσουν να μειώσουν σε όσο το δυνατόν πιο χαμηλά επίπεδα τα ποσοστά των επισφαλειών. Σε αυτό το διάστημα, χωρίς την πίεση για νέες αυξήσεις κεφαλαίου, οι τραπεζικές διοικήσεις θα έχουν στη διάθεσή τους εύλογα χρονικά περιθώρια, όχι μόνο για να πετύχουν, αλλά και για να υπερκεράσουν τους στόχους εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τους.

Σύμφωνα με τον ίδιο, χρονιά ορόσημο για τον κλάδο θα αποτελέσει το 2020. Οπως εξηγεί, με δεδομένο ότι η πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων μέσω της τραπεζικής ένωσης θα ξεκινήσει με τα σημερινά δεδομένα το 2022 – 2023, οι όποιες αποφάσεις για νέες εκδόσεις μετοχών θα πρέπει να ληφθούν μέχρι και το 2020. Με αυτές οι τράπεζες θα επιχειρήσουν να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους πλήρως, ώστε να πιάσουν μέχρι το 2021 τα κριτήρια που θα τεθούν για την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση.

Σημειώνει πάντως ότι κάθε πρόβλεψη σε τόσο μεγάλο χρονικό ορίζοντα είναι εξ ορισμού επισφαλής. Και προσθέτει πως ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα και το κλίμα στις διεθνείς αγορές, δεν αποκλείεται οι ελληνικές τράπεζες να επιχειρήσουν νωρίτερα να προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου, που δεν θα έχουν μόνο τον χαρακτήρα της οριστικής εξυγίανσης, αλλά θα λειτουργήσουν ταυτόχρονα και αναπτυξιακά, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για δυναμική επιστροφή σε υψηλούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης.