Τα μυστικά της θαλάσσιας χελώνας

Αίσθηση προκάλεσε πριν από λίγες ημέρες η ανακοίνωση ερευνητών του Ενυδρείου Monteray Bay στην Καλιφόρνια. Είναι γνωστό ότι κάποια στιγμή κάποιες χελώνες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη στεριά και να ζήσουν στη θάλασσα. Οι επιστήμονες πίστευαν μέχρι σήμερα ότι στη διαδικασία της εξέλιξής τους μέσα στο νερό οι χελώνες ανέπτυξαν τα πτερύγιά τους, τα οποία τις βοηθούσαν να κολυμπούν πιο αποτελεσματικά, όπως για παράδειγμα να αλλάζουν κατεύθυνση εύκολα και γρήγορα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα πτερύγια εξελίχτηκαν με τρόπο τέτοιο ώστε να αποτελούν στην πραγματικότητα ένα πολυεργαλείο. Οπως υποστηρίζουν, οι χελώνες με τα πτερύγιά τους μπορούν όχι μόνο να κολυμπούν καλύτερα, αλλά τα χρησιμοποιούν για να αρπάζουν τα θηράματά τους ή ακόμη και να τα χτυπούν με κινήσεις που θυμίζουν πολεμικές τέχνες! Μάλιστα οι ερευνητές αναφέρουν ότι αφού χτυπήσουν, αρπάξουν και φάνε ένα θήραμα (π.χ. μια μέδουσα), οι θαλάσσιες χελώνες γλείφουν τα πτερύγιά τους με τρόπο ανάλογο που οι άνθρωποι γλείφουν τα δάχτυλά τους στο φαγητό. Η ανακοίνωση αυτή ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά από προηγούμενες ανακοινώσεις που αποκάλυπταν εντυπωσιακές άγνωστες πτυχές της θαλάσσιας χελώνας. Ας θυμηθούμε ορισμένες από αυτές…

Είναι γνωστό ότι στη θαλάσσια περιοχή πέριξ των Νήσων του Σολομώντα στον Ειρηνικό Ωκεανό υπάρχουν κοράλλια και καρχαρίες που διαθέτουν την ιδιότητα του βιοφθορισμού. Ο θαλάσσιος βιολόγος Ντέιβιντ Γκρούμπερ πραγματοποίησε για λογαριασμό του National Geogrpahic μια κατάδυση σε αυτά τα νερά για να καταγράψει σε βίντεο αυτά τα εντυπωσιακά είδη. Αυτό που είδε μπροστά του όμως ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες του. Την ώρα που ο Γκρούμπερ κατέγραφε εικόνες πέρασε από μπροστά του μια χελώνα που… φωσφόριζε! Δεν είναι απλώς η πρώτη θαλάσσια χελώνα με ιδιότητες βιοφθορισμού, αλλά το πρώτο αμφίβιο ζώο που εντοπίζεται να φωσφορίζει. Η χελώνα ανήκει σε ένα είδος (Eretmochelys imbricata) που βρίσκεται υπό εξαφάνιση αφού τις τελευταίες δεκαετίες έχει χαθεί το 90% του πληθυσμού του παγκοσμίως. Ετσι θα πρέπει να γίνει τώρα αγώνας για να εντοπιστούν όσο το δυνατόν περισσότερες χελώνες του είδους και να γίνει προσπάθεια διάσωσής τους. Ο εντοπισμός τους είναι απαραίτητος για να μελετηθούν καθώς οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τον μηχανισμό που παράγει τον φθορισμό στις χελώνες, αλλά και το γιατί έκανε την εμφάνισή του σε αυτές.

Σύμφωνα με ειδικούς, η χελώνα μπορεί να ανέπτυξε αυτή την ιδιότητα είτε για να προσελκύσει θηράματα, είτε για να προσελκύσει ταίρι, είτε για κάποιου είδους επικοινωνία, είτε ως αμυντικό όπλο απέναντι σε αντιπάλους της. Ο βιοφθορισμός παράγεται όταν ένας οργανισμός απορροφά φως, το μετασχηματίζει και το εκπέμπει εκ νέου σε διαφορετικό χρώμα από το αρχικό. Ο βιοφθορισμός δεν πρέπει να συγχέεται με τη βιοφωταύγεια ή βιοφωτισμό που συναντάται σε άλγη και μέδουσες και άλλα είδη που είναι τα ίδια πηγές φωτός και το εκπέμπουν.

Μια μικρή ροζ περιοχή στο ρύγχος της δερματοχελώνας, μιας θαλάσσιας χελώνας που διανύει χιλιάδες χιλιόμετρα στην ετήσια μετανάστευσή της, φαίνεται ότι επιτρέπει στο φως να πέφτει απευθείας σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει το βιολογικό ρολόι και αντιλαμβάνεται την εναλλαγή των εποχών.

Ερευνητές στη Χαβάη διαπίστωσαν ότι το οστό και ο χόνδρος που καλύπτουν τη συγκεκριμένη περιοχή είναι πολύ λεπτότερα από ό,τι στο υπόλοιπο κρανίο. Επιπλέον, η ροζ κηλίδα στο ρύγχος δεν φέρει τις χρωστικές που καλύπτουν το υπόλοιπο σώμα και είναι πιθανό να αφήνει φως να περάσει απευθείας στην επίφυση. Η επίφυση, ένας μικρός αδένας στον εγκέφαλο των περισσότερων σπονδυλωτών, παράγει μελατονίνη και ρυθμίζει τους κιρκαδικούς ρυθμούς (το βιολογικό ρολόι) και διάφορες εποχικές συμπεριφορές σε πολλά είδη. Ο «φεγγίτης» στο κρανίο της δερματοχελώνας ίσως επιτρέπει στο ζώο να αντιλαμβάνεται μεταβολές του φωτός που σχετίζονται με τις εναλλαγές των εποχών και δίνουν το σήμα για μετανάστευση, ανέφεραν στο σχετικό άρθρο τους οι αμερικανοί ερευνητές στην επιθεώρηση «Journal of Experimental Marine Biology and Ecology».

Ερευνητές εντόπισαν σε έναν σκουπιδότοπο στην πόλη Κρακοβία της Πολωνίας καλοδιατηρημένα απολιθώματα θαλάσσιων χελωνών. Τα απολιθώματα είναι ηλικίας 251 εκατομμυρίων ετών και είναι τα παλαιότερα ευρήματα θαλάσσιων χελωνών που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν τα καβούκια και συνεχίζουν την αναζήτηση ευελπιστώντας να εντοπίσουν και κάποια κρανία. Η ανακάλυψη είναι εξαιρετικά σημαντική για πολλούς λόγους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα ευρήματα θα προσφέρουν νέα στοιχεία για την καταγωγή και εξέλιξη των θαλάσσιων χελωνών. Η ανακάλυψη αποδεικνύει επίσης ότι οι θαλάσσιες χελώνες είναι από τα αρχαιότερα είδη του ζωικού βασιλείου, καταφέρνοντας να επιβιώσουν από τις μαζικές εξαφανίσεις ειδών, αντέχοντας τις συνεχείς κλιματικές αλλαγές και πετυχαίνοντας μάλιστα να εξαπλωθούν σε ολόκληρο τον πλανήτη.