Τα… νήπια αγωνιούν για την καλή φήμη τους

Μπορεί τα παιδιά του Νηπιαγωγείου να μη χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο ενδιαφέρονται και με το παραπάνω για τη δημόσια εικόνα τους. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Trends in Cognitive Sciences» δείχνει πως ήδη από τα πέντε έτη τους τα παιδιά ασχολούνται σοβαρά με το να έχουν «καλό όνομα». Και για αυτόν τον λόγο συμπεριφέρονται με τρόπους ώστε να «καλλιεργήσουν» τη θετική προς τους άλλους εικόνα τους.

«Οι ψυχολόγοι ενδιαφέρονται επί μακρόν για το πώς «χτίζουμε» την ταυτότητά μας, αλλά και για τις στρατηγικές που χρησιμοποιούμε ώστε να παρουσιάσουμε με τον καλύτερο τρόπο τον εαυτό μας στην κοινωνία», αναφέρει ο Αλεξ Σο, επίκουρος καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και ένας εκ των δύο συγγραφέων της νέας μελέτης, και προσθέτει: «Ανακαλύπτουμε τώρα ότι το είδος της πολύπλοκης στρατηγικής συμπεριφοράς παρουσίασης του εαυτού τους που ακολουθούν οι ενήλικοι εμφανίζεται και στα παιδιά, και μάλιστα σε πολύ μικρότερη ηλικία από αυτή που γνωρίζαμε ως τώρα».

Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά επιζητούν να έχουν μια καλή κοινωνική θέση, κάτι που μαθαίνουν από τους ενηλίκους, και αυτό εμφανίζεται σε διαφορετικούς πολιτισμούς, παρά τις ποικίλες κοινωνικές νόρμες. Οπως συμβαίνει με τους μεγάλους, έτσι και τα παιδιά θέλουν να είναι αποδεκτά από αυτούς που θαυμάζουν. Εμπειρίες που βασίζονται στην αλληλεπίδραση, όπως το να μοιράζονται παιχνίδια, να εργάζονται ομαδικά αλλά και να ακούνε τον δάσκαλό τους, μπορούν να παρέχουν στα παιδιά ευκαιρίες ώστε να μάθουν τι δημιουργεί την καλή φήμη, καθώς και το είδος των στρατηγικών που είναι αποτελεσματικές στο να χτίσουν αυτή την καλή φήμη στο κοινωνικό περιβάλλον τους.

«Ως κοινωνία, επικεντρωνόμαστε πολύ στο χτίσιμο της εικόνας μας και στην καλή παρουσίαση του εαυτού μας και έτσι και τα παιδιά μας εκτίθενται από νωρίς στην ιδέα της καλής εικόνας και του κοινωνικού στάτους» σημειώνει ο Αϊκ Σίλβερ, διδακτορικός φοιτητής στη Σχολή Επιχειρήσεων Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και έτερος συγγραφέας της μελέτης. «Τα παιδιά είναι ευαίσθητα στον τρόπο που συμπεριφέρονται οι γύρω τους, συμπεριλαμβανομένων των ενηλίκων, που βάζουν πολύ ψηλά την εικόνα και τη φήμη τους».

Οι ερευνητές είδαν μάλιστα ότι τα πεντάχρονα παιδιά όχι μόνο έχουν πλήρη συναίσθηση της αξίας της φήμης (και του δικού τους καλού ονόματος), αλλά και ότι συμπεριφέρονται με στρατηγικό τρόπο ώστε να αλλάξουν την εικόνα τους προς τους άλλους όταν κρίνουν ότι αυτό χρειάζεται. Οπως τονίζουν, τα παιδιά είναι έτοιμα να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους ώστε να φαίνονται πιο ηθικά ή καλά στα μάτια παρατηρητών με θέση-κλειδί. Παρότι γνωρίζουμε ότι οι ενήλικοι χρησιμοποιούν μια μεγάλη ποικιλία συμπεριφορών και χαρακτηριστικών ώστε να δημιουργήσουν τις κατάλληλες εντυπώσεις, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν και τα μικρά παιδιά κατανοούν και εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως η γενναιότητα, ο πλούτος ή αντιθέτως ο αντικομφορμισμός, είναι πολύτιμα σε διαφορετικές στιγμές και σε διαφορετικά ακροατήρια. Ετσι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι σημαντικό να μάθουμε πού κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας τα παιδιά επιτυγχάνουν να ελέγχουν τη φήμη τους και πού παλεύουν για να το καταφέρουν.

Το επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι, όπως επισημαίνουν, να ανακαλύψουν τι συμβαίνει σε ακόμη μικρότερες ηλικίες από τα πέντε έτη. «Δεν πιστεύουμε ότι τα παιδιά εμφανίζονται την πρώτη ημέρα στο Νηπιαγωγείο και ξαφνικά τους έρχεται στο μυαλό η ιδέα της καλής τους φήμης», υποστηρίζει ο Αϊκ Σίλβερ και καταλήγει λέγοντας ότι «καθώς αρχίζουμε πλέον να καταλαβαίνουμε ότι οι στρατηγικές που αφορούν την καλή φήμη εμφανίζονται πριν από την ηλικία των εννέα ετών, η οποία πιστεύαμε ότι αποτελεί ηλικία-ορόσημο μέχρι τώρα, η επόμενη λογική ερώτηση είναι: «Τι συμβαίνει ακόμη νωρίτερα;»».