Οι Κινέζοι αγοράζουν την Αθήνα

Το ζευγάρι των κινέζων συνταξιούχων είχε μόλις ολοκληρώσει την αγορά του. Είχαν καταφθάσει στην Ελλάδα με συγκεκριμένο στόχο. Να αγοράσουν ένα ακίνητο αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, ώστε να αποκτήσουν τη λεγόμενη «Golden Visa» και συνεπώς άδεια διαμονής στην Ελλάδα, μια άδεια διαμονής που ταυτόχρονα τους εξασφάλιζε άνετη μετακίνηση και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ζώνης Σένγκεν. Τελικά, αφού είδαν αρκετά διαμερίσματα, επισκέφθηκαν την Ακρόπολη και περιηγήθηκαν στο Σούνιο, κατέληξαν στην αγορά ενός διαμερίσματος στο κέντρο της Αθήνας. Αποφάσισαν να γιορτάσουν το γεγονός στο συνοικιακό κινέζικο εστιατόριο που βρισκόταν λίγα τετράγωνα από το νέο τους σπίτι. Και εκεί, μαζί με το φαγητό δοκίμασαν και μια δυσάρεστη έκπληξη. Πιάνοντας κουβέντα με τον κινέζο ιδιοκτήτη του εστιατορίου, άναυδοι τον άκουσαν να λέει ότι το διαμέρισμα που αγόρασαν δεν άξιζε ούτε 200.000 ευρώ. Ούτε λίγο ούτε πολύ είχε μπει το λεγόμενο «καπέλο» στην τιμή, ένα καπέλο που τους στοίχισε αρκετές χιλιάδες ευρώ παραπάνω.

Το ζευγάρι των συνταξιούχων συγκαταλέγεται στους δεκάδες Κινέζους που αγόρασαν διαμερίσματα στην Αττική τα τελευταία χρόνια. Ο λόγος για αυτήν την «εξ Ανατολών απόβαση» είναι το πρόγραμμα «Golden Visa», το οποίο ξεκίνησε με τον νόμο 4146/2013 και παρέχει άδεια διαμονής σε πολίτες τρίτης χώρας που προβαίνουν σε αγορά ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα, η αξία της οποίας υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. Πρόκειται για μια άδεια διαμονής η οποία έχει ουσιαστικά μόνιμο χαρακτήρα και διαρκεί εφ’ όρου ζωής, με τον κάτοχό της όμως να υποχρεούται σε ανανέωσή της κάθε πέντε έτη. Ετσι, κυρίως Κινέζοι, Ρώσοι, Τούρκοι, Αιγύπτιοι και Λιβανέζοι αγοράζουν ακίνητα αναζωογονώντας με αυτόν τον τρόπο τον πολύπαθο τομέα του real estate στην Ελλάδα και συντηρώντας ένα ολόκληρο σύστημα μεσιτικών και δικηγορικών γραφείων, συμβολαιογράφων, μεταφραστών, τουριστικών γραφείων αλλά και ιδιωτικών εταιρειών που αναλαμβάνουν τη διαμεσολάβηση, αφήνοντας ταυτόχρονα έσοδα στο ελληνικό κράτος. Το 2017, σύμφωνα με στοιχεία του οργανισμού Enterprise Greece, χορηγήθηκαν 2.305 άδειες διαμονής σε επενδυτές-αγοραστές ακινήτων, με τους πολίτες της Κίνας να κατέχουν την πρωτιά με 1.011 άδειες και να ακολουθούν οι Ρώσοι με 395.

Συναντήσαμε τον Πέτρο Τσανγκ ένα απόγευμα Πέμπτης σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών. Ο ίδιος, ένας ιδιαίτερα ευγενής άνθρωπος, αποτελεί εξέχον μέλος της κινεζικής κοινότητας στην Ελλάδα. Στη χώρα μας βρέθηκε για πρώτη φορά το 1971 για να σπουδάσει με υποτροφία της UNESCO. Eρωτεύτηκε όμως Ελληνίδα, την παντρεύτηκε, απέκτησαν μαζί δύο παιδιά και τελικά δεν έφυγε ποτέ από τη χώρα μας. Ιδιαίτερα δραστήριος, έχει ασχοληθεί με διάφορες εργασίες, από τη δημιουργία του πρώτου κινέζικου εστιατορίου στην Αθήνα, μέχρι το άνοιγμα φροντιστηρίων και τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στην Κίνα. Σήμερα είναι αποκλειστικός εισαγωγέας του κινεζικού παραδοσιακού ποτού Kweichow Moutai και στον λίγο χρόνο που του απομένει βοηθά και σε αγοροπωλησίες ακινήτων σε ομοεθνείς του. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι συμπατριώτες μου προτιμούν την Ελλάδα» εξηγεί στο ΒΗΜΑgazino σε άπταιστα ελληνικά. «Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό κράτος προσφέρει ένα από τα πιο φθηνά πακέτα χρυσής βίζας στην Ευρώπη. Οπως θα ξέρετε, το κόστος επένδυσης εδώ ξεκινά από τις 250.000 ευρώ, ενώ στην Ισπανία από τις 500.000 ευρώ, στην Πορτογαλία από τις 350.000 ευρώ και στην Κύπρο από τις 300.000 ευρώ. Μάλιστα, πολλοί Κινέζοι που αγόρασαν ακίνητα στην Κύπρο τα πωλούν τώρα για να αγοράσουν στην Ελλάδα, καθώς η Κύπρος δεν ανήκει αυτή τη στιγμή στον χώρο της Σένγκεν. Την ίδια στιγμή, το ελληνικό πρόγραμμα προσφέρει άδεια διαμονής στον/στη σύζυγο του αγοραστή, στους γονείς τους, αλλά και στα παιδιά τους κάτω των 21 ετών. Ο κύριος λόγος που προβαίνουν σε αυτές τις αγορές είναι ένας: η απόκτηση άδειας διαμονής και φυσικά η διέξοδος προς την Ευρώπη».

Ποιο είναι λοιπόν το προφίλ αυτών των αγοραστών; «Κοιτάξτε, μπορεί να πρόκειται για πλούσια ζευγάρια που θέλουν να απολαύσουν τον καθαρό ουρανό της Ελλάδας και να ξεφύγουν από το νέφος του Πεκίνου και της Σανγκάης που είναι βιομηχανικές πόλεις» εξηγεί ο κ. Τσανγκ. «Ερχονται για λίγους μήνες και το υπόλοιπο διάστημα εκμεταλλεύονται το διαμέρισμα μέσω βραχυχρόνιας εκμίσθωσης σε κάποια πλατφόρμα όπως η Αirbnb, κάτι που αναλαμβάνει συνήθως να «τρέξει» το μεσιτικό γραφείο που μεσολάβησε στην αγορά. Παράλληλα, υπάρχει και μια μικρή κατηγορία ανθρώπων οι οποίοι προβαίνουν σε αγορές για καθαρά επενδυτικούς λόγους, θεωρώντας ότι η ελληνική αγορά ακινήτων θα ανέβει τα επόμενα χρόνια. Μην ξεχνάμε ότι την ίδια στιγμή οι τιμές των ακινήτων στο Πεκίνο και στη Σανγκάη είναι στα ύψη».

«Περιπτώσεις μόνιμης εγκατάστασης είναι συνήθως λίγες» συνεχίζει ο κινέζος επιχειρηματίας. «Αφορούν κυρίως οικογένειες που θέλουν τα παιδιά τους να μην ακολουθήσουν το εκπαιδευτικό σύστημα της Κίνας, το οποίο είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό, και να φοιτήσουν κατευθείαν σε κάποιο πανεπιστήμιο της Ευρώπης ή των ΗΠΑ. Ετσι, τα παιδιά εγγράφονται σε αγγλικό ή αμερικανικό σχολείο και παραμένουν στην Ελλάδα συνήθως με τη μητέρα τους, ενώ ο πατέρας επιστρέφει στο Πεκίνο για τις δουλειές του. Αν θέλετε, για πολλούς εύπορους Κινέζους είναι και θέμα γοήτρου να διαθέτουν άδεια διαμονής σε μια χώρα της Ευρώπης, όπως αντίστοιχα για τους Ελληνες είναι να έχουν σπίτι στη Μύκονο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι και πολλοί κινέζοι καλλιτέχνες (κυρίως εικαστικοί) είναι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Αττική. Οκτώ μάλιστα οικογένειες γνωστών κινέζων ζωγράφων έχουν αγοράσει συγκρότημα διαμερισμάτων στη Λούτσα (σ.σ.: Αρτέμιδα)».

Σύμφωνα με τον Πέτρο Τσανγκ, αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα της χρυσής βίζας που προσφέρεται από αρκετές χώρες της Ευρώπης είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην πατρίδα του. Ενα δίκτυο τουλάχιστον 10 εταιρειών έχει αναπτυχθεί με διάφορα παραρτήματα σε πόλεις της Κίνας. Αυτές οι εταιρείες είτε συνεργάζονται με ευρωπαίους μεσίτες είτε ανοίγουν οι ίδιες απευθείας μεσιτικά γραφεία στις χώρες του ενδιαφέροντός τους. «Πρόκειται για εταιρείες συμβούλων επενδύσεων ή συμβούλων εκπαίδευσης στην Κίνα, ανάλογα με το ζητούμενο του κάθε πελάτη» εξηγεί. «Συνήθως οργανώνουν εβδομαδιαίες παρουσιάσεις, οι οποίες τελειώνουν με έναν πλούσιο μπουφέ και δείχνουν τα προς πώληση ακίνητα σε κάθε χώρα. Εφόσον ο πελάτης δει τις φωτογραφίες και καταλήξει σε κάποια ακίνητα που τον ενδιαφέρουν, η εταιρεία αναλαμβάνει όλες τις διαδικασίες (έκδοση βίζας, εισιτήρια, ξενοδοχεία) ώστε να ταξιδέψει και να τα εξετάσει από κοντά. Αν τελικά ερχόμενος καταλήξει σε κάποιο ακίνητο, το κλείνει αμέσως δίνοντας μια προκαταβολή. Υπάρχει μάλιστα περίπτωση ο υποψήφιος αγοραστής να δει ακίνητα σε περισσότερες από μία χώρες. Να ξεκινήσει για παράδειγμα από την Ελλάδα και να συνεχίσει σε Ισπανία, Πορτογαλία κ.τ.λ.».

Οπως εξηγεί, ελάχιστοι είναι οι Κινέζοι που προχωρούν από μόνοι τους σε απευθείας αγορές χωρίς τη συμβολή κάποιου ενδιάμεσου. «Βλέπετε, το φράγμα της γλώσσας είναι τεράστιο» λέει εμφατικά. «Σκεφτείτε ότι στην Κίνα αρχίσαμε να μαθαίνουμε αγγλικά μετά τη δεκαετία του ’80. Πριν, μαθαίναμε κυρίως ρωσικά. Οσον αφορά τους εδώ αγοραστές, πρόκειται για περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν ήδη κάποιον συγγενή ο οποίος διαμένει στην Ελλάδα και μπορεί να τους βοηθήσει». Λίγο προτού κλείσουμε την κουβέντα μας, ρωτώ τον Πέτρο Τσανγκ για τα φαινόμενα κερδοσκοπίας που παρατηρούνται σε κάποιες αυτές τις αγορές, με τους διάφορους ενδιάμεσους να φουσκώνουν τις τιμές πολύ παραπάνω από τη συνηθισμένη προμήθεια που κυμαίνεται στο 2%-3%. «Δυστυχώς έχουν παρατηρηθεί και κάποια τέτοια φαινόμενα εκμετάλλευσης και είναι άσχημο να συμβαίνει αυτό. Οι Κινέζοι όμως είμαστε ένας λαός με υπομονή και γνωρίζουμε ότι οι έμποροι είναι καμιά φορά πονηροί» αναφέρει στωικά.

Ενώ αυτά συμβαίνουν, οι αγορές των Κινέζων στην Αθήνα συνεχίζονται. Ο Νίκος Σεπέντζης, ιδιοκτήτης του μεσιτικού γραφείου CITYHABITAT, το οποίο ειδικεύεται στο πρόγραμμα Golden Visa για επενδυτές ακινήτων σε συνεργασία με μεγάλα λόμπι του εξωτερικού, τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει πολλές πωλήσεις ακινήτων «σε κινέζους πολίτες, Τούρκους, Ιρανούς, Αιγύπτιους, Λιβανέζους. Πράγματι, οι Κινέζοι δείχνουν έντονο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα από το 2017 και έπειτα. Τις προηγούμενες εβδομάδες ενοικίασα ένα διαμέρισμα στον γενικό διευθυντή της Αir China στην Ελλάδα. Ο ίδιος μού αποκάλυψε ότι η εταιρεία προτίθεται να αυξήσει τις εβδομαδιαίες πτήσεις της προς Ελλάδα από δύο σε τρεις. Και αυτό είναι ενδεικτικό της κατάστασης που σας περιγράφω».

Και ποιες περιοχές ελκύουν το ενδιαφέρον των κινέζων υποψήφιων αγοραστών; Σύμφωνα με τον Νίκο Σεπέντζη: «Αρχικά θα ήθελα να σας πω ότι αυτοί οι άνθρωποι χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: σε αυτούς που τους ενδιαφέρει η απόκτηση της χρυσής βίζας γιατί αγαπούν τα ταξίδια και τους ενδιαφέρει η εύκολη μετακίνηση και σε άλλα κράτη-μέλη της Ζώνης Σένγκεν (26 χώρες), σε αυτούς που προχωρούν στην αγορά περισσοτέρων του ενός ακινήτων και ύστερα τα εκμισθώνουν για εκμετάλλευση, ενώ υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία που προχωρεί στην αγορά με σκοπό τη μόνιμη εγκατάσταση. Οι Κινέζοι συνήθως προτιμούν να αγοράζουν ακίνητα κοντά σε θάλασσα ή σε δάσος, μιλάμε λοιπόν ως επί το πλείστον για περιοχές των νοτίων προαστίων και για ορισμένες στα βόρεια προάστια. Κυρίως θέλουν να διαθέσουν οριακά το ποσό των 250.000 ευρώ για να αποκτήσουν τη χρυσή βίζα, εκτός και αν πρόκειται για περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης ή μεγάλης επένδυσης. Σε κάθε περίπτωση, η αγορά αφορά ακίνητα εντός της Αττικής. Οι περισσότεροι γνωρίζουν ως νησιά μόνο τη Μύκονο και τη Σαντορίνη και, όπως γνωρίζετε, εκεί οι τιμές είναι για πολύ υψηλά βαλάντια».

Οπως παραδέχεται ο Νίκος Σεπέντζης, το σύστημα που έχει αναπτυχθεί σε κάποιες περιπτώσεις έχει δημιουργήσει ένα είδος παραμεσιτείας. «Συνήθως οι Κινέζοι έρχονται καθοδηγούμενοι κατά γκρουπ από κινεζικά γραφεία που συνεργάζονται με έλληνες ή κινέζους μεσίτες εδώ στην Ελλάδα και πράγματι σε κάποιες περιπτώσεις καταλήγουν να αγοράζουν ακίνητα πολύ παραπάνω από τις πραγματικές τιμές τους, με τις κινεζικές εταιρείες να καρπώνονται τη διαφορά-«καπέλο». Φυσικά και ο καθένας μπορεί να ζητήσει να πουλήσει ό,τι θέλει και όσο ακριβά θέλει, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι όλα θα γίνουν με τους δικούς του όρους».

«Προσωπικά, θεωρώ αυτές τις πρακτικές εκμετάλλευση» λέει χαρακτηριστικά. «Είναι κρίμα αυτό να συμβαίνει γιατί αυτοί οι άνθρωποι έρχονται και επενδύουν ένα αρκετά μεγάλο ποσό, από το οποίο επωφελούμαστε όλοι, εμείς, το κράτος, από τους άμεσους και έμμεσους φόρους, και μάλιστα χάρη σε αυτούς έχει ανακάμψει η αγορά του real estate και όλων των περιφερειακών επαγγελμάτων που σχετίζονται με το ακίνητο. Είμαι 39 ετών και κάνω αυτή τη δουλειά 18 χρόνια, δεν μου αρέσει ούτε να εκμεταλλεύομαι ούτε να με εκμεταλλεύονται. Είναι σημαντικό λοιπόν να καταλάβουμε ότι ούτε χαζοί είναι ούτε μπορεί ο οποιοσδήποτε ιδιοκτήτης να τους πουλήσει οποιοδήποτε ακίνητο έχει, σε οποιαδήποτε περιοχή και σε οποιαδήποτε τιμή επιθυμεί. Πριν από μερικές ημέρες με πήρε ένας κύριος από το Παγκράτι. «Κύριε Σεπέντζη, έμαθα ότι ειδικεύεστε σε πωλήσεις σε ξένους» μου είπε. «Eχω ένα διαμέρισμα στο Παγκράτι 75 τ.μ. και θέλω να το πουλήσω σε κάποιον για να λάβει τη χρυσή βίζα». Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται, πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους επενδυτές ακινήτων με σοβαρότητα και υπευθυνότητα και να καταλάβουμε ότι ψάχνουν συγκεκριμένα πράγματα».

Δεν έχουν ευθύνη όμως και οι ίδιοι οι αγοραστές; Πώς είναι δυνατόν να προβαίνουν σε τέτοιες αγορές; «Οι Κινέζοι είναι οι πιο άτυχοι αυτής της υπόθεσης, σε αντίθεση με αγοραστές άλλων εθνικοτήτων» εξηγεί ο κ. Σεπέντζης. «Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν αγγλικά. Το φράγμα της γλώσσας είναι τεράστιο. Τι έρευνα αγοράς να πραγματοποιήσουν λοιπόν μέσω Internet; Είναι σαν εσείς να θέλετε να αγοράσετε διαμέρισμα στο Πεκίνο χωρίς να γνωρίζετε ούτε αγγλικά ούτε κινεζικά. Είναι μάλιστα ένα φαινόμενο που έχω συζητήσει με πολιτικά στελέχη της Κίνας. Δεν συμβαίνει λοιπόν το ίδιο, για παράδειγμα, με τους τούρκους, τους αιγύπτιους, τους λιβανέζους αγοραστές, οι οποίοι προσεγγίζουν μεσίτες κατόπιν σύστασης. Προσωπικά, τις περισσότερες πωλήσεις τις έχω πραγματοποιήσει με τέτοιους πελάτες που ήρθαν στο γραφείο μου κατόπιν συστάσεων».

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες του ΒΗMΑgazino, αρκετά ελληνικά περίπτερα θα δώσουν το «παρών» στην 9η ΟPIE: Overseas Property & Immigration Exhibition, που θα λάβει χώρα τον Ιούλιο στο Πεκίνο. «Μέχρι πριν από λίγο καιρό συνεργαζόμουν με κινέζο μεσίτη για την αγοροπωλησία ακίνητων» αναφέρει έλληνας μεσίτης που δραστηριοποιείται στο κέντρο της Αθήνας. «Μοιάζουν έτοιμοι να αγοράσουν τα πάντα. Προσωπικά, μου είχε τύχει μια 25χρονη Κινέζα που δεν είχε κανένα πλαφόν στο ποσό που θα διέθετε. Γι’ αυτό σήμερα όλη η αγορά κυνηγά τον Κινέζο! Πρέπει να ομολογήσω ότι η συνεργασία με τους κινέζους μεσίτες δεν είναι πάντα εύκολη. Είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί. Μπορεί να σε ενοχλήσουν για δουλειά ακόμη και στις 12.00 το βράδυ. Σίγουρα σε κάποιες περιπτώσεις το καπέλο που μπαίνει στην τιμή είναι μεγάλο. Ενα διαμέρισμα αξίας 190.000 ευρώ μπορεί να πουληθεί μέχρι 70.000 ευρώ παραπάνω. Αλλά αυτά τα φαινόμενα δεν χαρακτηρίζουν όλη την αγορά. Υπάρχουν και κινέζοι και έλληνες μεσίτες που είναι σωστοί επαγγελματίες και κάνουν πολύ καθαρά τη δουλειά τους».

«Υπάρχουν πάντως πραγματικά κωμικοτραγικές περιπτώσεις» λέει στο BHMAgazino. «Εχω ακούσει για μια Κινέζα που θέλησε να αγοράσει ακίνητο ώστε να πάρει άδεια διαμονής για να φοιτήσουν τα παιδιά της σε αγγλικό σχολείο. Της πούλησαν μια ακριβή βίλα σε κάποιο ελληνικό νησί αλλά εκεί δεν υπήρχε αγγλικό σχολείο. Τραβούσε τα μαλλιά της. Τελικά αναγκάστηκε να νοικιάσει διαμέρισμα στην Αθήνα».

Οπως και να έχει, όλοι ομολογούν ότι η ελληνική αγορά real estate δείχνει σημεία ανάκαμψης χάρη σε αυτούς τους επενδυτές. Σύμφωνα με στοιχεία που αποκάλυψε τον περασμένο Ιούλιο στη Βουλή ο υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Στέργιος Πιτσιόρλας, σε περίπου 1 δισ. ανερχόταν η απόδοση του προγράμματος χορήγησης άδειας παραμονής σε υπηκόους τρίτων χωρών που επενδύουν σε ακίνητα στην Ελλάδα. Οι ειδικοί ωστόσο επισημαίνουν ότι μπορεί να υπάρξουν πολλές ακόμη βελτιώσεις. Προς το παρόν όλοι αναρωτιούνται: «Τι άλλο θα αγοράσει ο Κινέζος στην Αθήνα;».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 7 Απριλίου 2018.