Η όγδοη τροπολογία του ιρλανδικού Συντάγματος καθιστά την Ιρλανδία, ανάλογα με την άποψη που έχει ο καθένας, είτε έναν μοναδικό φάρο ανθρωπιάς σε έναν άθεο κόσμο είτε μια οπισθοδρομική χώρα αποφασισμένη να μην μπει στον 21ο αιώνα. Η τροπολογία χρονολογείται από τον Οκτώβριο του 1983, όταν τα δύο τρίτα του εκλογικού σώματος αποφάσισαν σε δημοψήφισμα να αναγνωρίσουν ως ισότιμη τη ζωή ενός εμβρύου που μεγαλώνει στη μήτρα με εκείνη της μητέρας του. Ως αποτέλεσμα, μόνο σε ακραίες περιπτώσεις επιτρέπεται μία άμβλωση.
Αυτό το «τελευταίο ταμπού» ενδέχεται να γκρεμιστεί εφέτος την άνοιξη. Τονίζοντας ότι κανένας Ιρλανδός κάτω από την ηλικία των 52 ετών δεν έχει ψηφίσει ποτέ για το θέμα, ο πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα (στις 25 Μαΐου) για την κατάργηση της 8ης τροπολογίας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο 39χρονος γιος ενός ινδού μετανάστη ταράζει τα νερά στη συντηρητική, ρωμαιοκαθολική Ιρλανδία: ο Βαράντκαρ έγινε πέρυσι ο νεότερος και ο πρώτος ομοφυλόφιλος πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας.
Εν όψει του δημοψηφίσματος, παλιά επιχειρήματα ξεσκονίζονται και νέες κόκκινες γραμμές χαράζονται στον δημόσιο διάλογο. Δεν αρκεί να πούμε ότι πρόκειται για μια χώρα χωρισμένη στα δύο –όλες οι σύγχρονες δημοκρατίες είναι διχασμένες –ανά κοινωνική τάξη, γεωγραφία, μόρφωση και εισόδημα του πληθυσμού. Η Ιρλανδία αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ιστορικής μετάβασης, καθώς μια παλιά τάξη πραγμάτων που επικράτησε για αιώνες αναγκάζεται να αλλάξει. Βλέπουμε τον μακρύ, αργό χωρισμό της Ιεράς Ρωμαιοκαθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και του ιρλανδικού κράτους.
Κατά τη διάρκεια αυτής της γενιάς το Σύνταγμα τροποποιήθηκε για να καταργηθεί η απαγόρευση του διαζυγίου το 1996, και 20 χρόνια αργότερα ο ιρλανδικός λαός ψήφισε συντριπτικά υπέρ των γάμων των ομοφυλοφίλων. Τώρα το δικαίωμα της γυναίκας να κάνει μια έκτρωση, ένα δικαίωμα που θεωρείται ιερό σε περίπου 200 άλλες χώρες, είναι στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης σε μια χώρα που συχνά θεωρείται ως η πιο ρωμαιοκαθολική στον κόσμο.
Στην κομητεία Ρόσκομον επικρατεί μια διάχυτη ανησυχία για την προοπτική ενός ακόμα δημοψηφίσματος που θα δοκιμάσει το βάθος της παλιάς πίστης και τα όρια μιας ηθικής βεβαιότητας. Η κομητεία βρίσκεται στο κέντρο της Ιρλανδίας και ήταν η μοναδική από τις 26 της χώρας που ψήφισε ενάντια στον γάμο των ατόμων του ίδιου φύλου το 2015.
Η Κριστίνα Μακ Χιου, διευθύντρια της εφημερίδας «Roscommon Herald», εξηγεί ότι το Ρόσκομον έχει την υψηλότερη συγκέντρωση ηλικιωμένων στην Ιρλανδία. Η ανεργία και η έλλειψη ευκαιριών σημαίνει ότι πολλοί νέοι την εγκαταλείπουν το συντομότερο δυνατό.
«Το αποτέλεσμα για τον γάμο των ομοφυλοφίλων εδώ ήταν πολύ κοντά, περίπου 51%-49%. Ακόμα κι έτσι, ήταν μια δημοκρατική εκλογή και οι άνθρωποι είχαν το δικαίωμα να ψηφίσουν με τον τρόπο που υπαγόρευσε η συνείδησή τους» λέει. Η εφημερίδα της θα παραμείνει ουδέτερη στο ζήτημα των αμβλώσεων. «Δεν είναι δική μας δουλειά να πούμε στους αναγνώστες πώς πρέπει να ψηφίσουν για αυτό το θέμα» προσθέτει η Μακ Χιου.
Είναι επίσης προφανές ότι μερικά από τα υπόγεια αντι-συστημικά ρεύματα που πυροδότησαν το Brexit και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ είναι παρόντα στο Ρόσκομον. Πρόκειται για έναν αγροτικό νομό ευσεβών ρωμαιοκαθολικών, που κάνουν τα πράγματα με τον δικό τους τρόπο. Υπάρχει μια αίσθηση ότι επιδιώκουν να πουν στην πολιτική ελίτ του Δουβλίνου ότι υπάρχει και μια άλλη Ιρλανδία. Ο Βαράντκαρ ελπίζει πως το δημοψήφισμα για τις αμβλώσεις θα διεξαχθεί με πολιτισμένο τρόπο και αμοιβαίο σεβασμό, αλλά αυτό φαίνεται αισιόδοξο. Η μάχη για την όγδοη τροπολογία αναμένεται να εξάψει περισσότερα πάθη από τους γάμους των ατόμων του ίδιου φύλου.
Ο Γιουτζίν Μέρφι, βουλευτής του Ρόσκομον με το αντιπολιτευόμενο κόμμα Fianna Fáil, θα ψηφίσει κατά της τροπολογίας, αλλά μιλάει με συμπόνια: «Εχω καταστήσει σαφή τη θέση μου σε αυτό το θέμα. Αλλά σέβομαι πλήρως τις απόψεις εκείνων που διαφωνούν μαζί μου. Φυσικά είναι ένα πολύ συναισθηματικό ζήτημα και οι άνθρωποι έχουν ισχυρές απόψεις επειδή αφορά την υγεία των μητέρων και τη ζωή των αγέννητων παιδιών» λέει.
«Το πρόβλημα για όσους είναι βασικά κατά των αμβλώσεων, αλλά θα τις επέτρεπαν σε περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας, είναι ότι είναι σχεδόν αδύνατο να νομοθετήσεις για μια τόσο στενή ερμηνεία. Το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα θύματα βιασμού και πόσες από αυτές τις υποθέσεις φτάνουν στο δικαστήριο είναι ήδη πολύ ευαίσθητο, χωρίς να προστεθεί η τύχη ενός αγέννητου παιδιού» καταλήγει ο Μέρφι.
Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, το αποτέλεσμα θα είναι πιο αμφίρροπο από το 62%-38% υπέρ του γάμου των ατόμων του ιδίου φύλου. To 62% των ερωτηθέντων σε δημοσκόπηση για τους Irish Times/Ipsos MRBI είπαν ότι θα ψήφιζαν υπέρ της αλλαγής στο Σύνταγμα. Σχεδόν ένας στους τρεις (30%) είπαν ότι είναι κατά των αμβλώσεων ενώ το 13% εμφανίζεται αναποφάσιστο.
HeliosPlus
