Ακροβασίες με Σύνταγμα και εκλογές-δημοψήφισμα

Οι πολιτικές ακροβασίες με τις οποίες θα επιχειρηθεί η ανακοπή της πολιτικής φθοράς της κυβέρνησης βρίσκονται στο επίκεντρο των σχεδιασμών του Μεγάρου Μαξίμου. Η νευρικότητα στο επιτελείο του Πρωθυπουργού και στο κόμμα του είναι αισθητή τις τελευταίες εβδομάδες και οφείλεται στα πολλαπλά αδιέξοδα τα οποία διαφαίνονται στα περισσότερα από τα ανοιχτά μέτωπα: Σκοπιανό, ελληνοτουρκικά, η υπόθεση των δύο κρατούμενων στρατιωτικών στην Τουρκία, οι εξελίξεις στο ποδόσφαιρο, η απομάκρυνση του σεναρίου της «καθαρής» εξόδου έχουν σπείρει ανησυχία και προβληματισμό, ενώ παράλληλα έχουν φέρει την κυβέρνηση σε θέση άμυνας και σε μια αγωνιώδη προσπάθεια απεγκλωβισμού.

Οσο και αν οι διαβεβαιώσεις παραμένουν και κυβερνητικά στελέχη επιμένουν ότι οι εκλογές θα γίνουν το νωρίτερο τον Μάιο του 2019, η καλλιέργεια προεκλογικής ατμόσφαιρας ακόμη και από τον ίδιο τον κ. Τσίπρα είναι προφανής. Είτε με τις ομιλίες του στα περιφερειακά συνέδρια και τις συνεχείς υποσχέσεις, είτε με τη διαμόρφωση έντασης στο πολιτικό σκηνικό, είτε με τη σκανδαλολογία και το κυνήγι μαγισσών στο επιχειρηματικό και τραπεζικό πεδίο, γίνεται φανερό ότι ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε προεκλογική τροχιά.

Δεδομένου όμως ότι κάθε επικοινωνιακή του προσπάθεια διαρκεί λίγες ημέρες ή και καταρρέει με πάταγο, τις τελευταίες εβδομάδες αναζητούνται ελιγμοί και ευκαιρίες μέσω των οποίων θα μπορούσε να ανακτηθεί η πολιτική πρωτοβουλία.

Μια τέτοια ευκαιρία παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα. Και προήλθε από την πρωτοβουλία της Φώφης Γεννηματά να ανοίξει αιφνιδιαστικά –και κατά πολλούς ανεξήγητα –τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Σχετικός σχεδιασμός προϋπήρχε ούτως ή άλλως στο Μέγαρο Μαξίμου, όμως η σπουδή της προέδρου του ΠαΣοΚ – Κινήματος Αλλαγής προσέφερε στον κ. Τσίπρα αυτό που αναζητούσε: μια πολιτική νομιμοποίηση και μια «πάσα» προκειμένου να παίξει το δικό του πολιτικό παιχνίδι.

Ο τρόπος και –κυρίως –η ταχύτητα με τον οποία ανταποκρίθηκε ο Πρωθυπουργός στην πρόσκληση της κυρίας Γεννηματά πυροδότησε νέα σενάρια, αλλά αποκάλυψε και τις διαθέσεις της ηγεσίας της κυβέρνησης.

Στην απαντητική επιστολή του ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί να είναι «πολιτικά ουδέτερη», αλλά θα πρέπει να είναι «προοδευτική».

Με αυτό το πολιτικό εφεύρημα θα επιχειρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσει το πολιτικό πεδίο στον δρόμο προς τις εκλογές. Και όπως έχουν σε ανύποπτο χρόνο αναφέρει κυβερνητικά στελέχη επιφορτισμένα με την προετοιμασία της αναθεώρησης, ο σχεδιασμός είναι εξαιρετικά πιθανό να περιλαμβάνει κάποιες εκπλήξεις, στα όρια του ακραίου σεναρίου.

Σύμφωνα με αυτές τις πηγές, το ενδεχόμενο της διασύνδεσης ενός δημοψηφίσματος (δήθεν συμβουλευτικού) με την αναθεωρητική διαδικασία είναι μια πιθανή κίνηση του κ. Τσίπρα. Οπως έχει δε επισημανθεί, ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα έχει νόημα μόνο αν συνδυαστεί με τις εθνικές εκλογές.

Επειτα και από την πρωτοβουλία της κυρίας Γεννηματά και τις αναφορές του κ. Τσίπρα στην «προοδευτική αναθεώρηση», το σενάριο επανέρχεται με νέα στοιχεία.

Κατά τα όσα εκτιμούν παράγοντες της συμπολίτευσης, ο χρόνος και ο τρόπος εκδήλωσης μιας σχετικής πρωτοβουλίας εξαρτώνται από τις εξελίξεις στα πολλά ανοιχτά μέτωπα.

Αναλόγως της έκβασης στα εθνικά θέματα, της τέταρτης αξιολόγησης, της απόπειρας δανεισμού από τις αγορές και της «καθαρής» εξόδου, ο κ. Τσίπρας εκτιμάται ότι από τις αρχές του καλοκαιριού και έπειτα θα είναι έτοιμος να ρίξει στο τραπέζι το χαρτί του δημοψηφίσματος ή –σε περίπτωση άρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας να εγκρίνει κάτι τέτοιο –των εκλογών με δημοψηφισματικό χαρακτήρα, με ερώτημα την «προοδευτική αναθεώρηση» του Συντάγματος.

Με αυτόν τον τρόπο θα επιχειρήσει ο κ. Τσίπρας να εκβιάσει την «προοδευτική» αντιπολίτευση και θα επιδιώξει κατά προφανή τρόπο να διαμορφώσει ένα μέτωπο απέναντι στη ΝΔ ή/και να προκαλέσει ρήγματα στον χώρο του Κινήματος Αλλαγής.

Στην αιχμή μιας τέτοιας προσπάθειας, εφόσον εκδηλωθεί, θα βρεθεί η απόπειρα διαμόρφωσης και του μετεκλογικού κοινοβουλευτικού συσχετισμού, δεδομένου ότι το περιεχόμενο της αναθεώρησης θα αποφασιστεί από τη Βουλή, η οποία θα προκύψει έπειτα από εκλογές και στην οποία θα απαιτείται πλειοψηφία 180 βουλευτών.

Η πιθανότητα εκδήλωσης ενός τέτοιου σχεδιασμού συζητείται ήδη στον χώρο του Κινήματος Αλλαγής και προκαλεί μεγάλο προβληματισμό, επιφυλάξεις και έντονες διαφωνίες για την πρωτοβουλία της κυρίας Γεννηματά.

Οπως επισημαίνουν δε κάποια στελέχη, η δημιουργία μιας αίσθησης σύμπλευσης του νέου κόμματος με τον ΣΥΡΙΖΑ δημιουργεί έναν μεγάλο κίνδυνο: να συνθλιβεί εκλογικά το Κίνημα Αλλαγής στις συμπληγάδες μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ.

Κυβέρνηση σε κύκλο φθοράς

Η συζήτηση για τις κινήσεις και τις απόπειρες απεγκλωβισμού του κ. Τσίπρα εντείνεται όσο γίνεται φανερό ότι η κυβέρνηση έχει χάσει την πρωτοβουλία των κινήσεων στα περισσότερα μέτωπα. Στο Σκοπιανό η έκβαση των συζητήσεων παραμένει δυσδιάκριτη και πάντως δεν διαφαίνεται με τα σημερινά δεδομένα το πώς θα μπορούσε να υπάρξει μία συνολική λύση χωρίς κόστος για την Ελλάδα και εκλογική φθορά για την κυβέρνηση. Επιπροσθέτως, δεν φαίνεται πως μία ενδεχόμενη λύση θα διατηρήσει τη συνοχή του συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Στα ελληνοτουρκικά, η ελληνική κυβέρνηση έχει περιοριστεί σε ρόλο παρατηρητή και ακροατή των καθημερινών προκλήσεων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ η υπόθεση των δύο ελλήνων κρατουμένων στρατιωτικών στις τουρκικές φυλακές εξελίσσεται σε βραδυφλεγή βόμβα για την κυβέρνηση και παράμετρο με απρόβλεπτες συνέπειες στο πολιτικό σκηνικό συνολικότερα.

Στο μέτωπο του ποδοσφαίρου, ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται επίσης προ ενός αδιεξόδου. Η εύνοια προς τον Ιβάν Σαββίδη έχει ήδη μετατραπεί σε μπούμερανγκ έπειτα και από την τιμωρία του ΠΑΟΚ. Η Θεσσαλονίκη τείνει να μεταβληθεί σε ναρκοπέδιο για τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, καθώς είναι γνωστό ότι η επίδραση των οπαδικών παθών στα εκλογικά αποτελέσματα είναι μεγάλη – και μπορεί να γίνει ακόμη μεγαλύτερη.
Την ίδια στιγμή δε, αντικυβερνητικό μέτωπο έχει ανοίξει και στον Πειραιά από τους οπαδούς του Ολυμπιακού, όπως έγινε φανερό και από τις εκδηλώσεις με αφορμή την ομιλία του Ευ. Τσακαλώτου στην πόλη την προηγούμενη εβδομάδα. Αγνωστη είναι η τροπή που θα μπορούσαν να πάρουν αυτές οι εκδηλώσεις στην περίπτωση ενός ποδοσφαιρικού Grexit.

Ασύμμετρη εξέλιξη σε σχέση με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς και επιδιώξεις έχει και η υπόθεση Novartis και η ακατάσχετη σκανδαλολογία. Η Επιτροπή Προκαταρκτικής Εξέτασης έχει εξελιχθεί σε πολιτικό φιάσκο και όπως προσφάτως σημείωσε ο κ. Τσακαλώτος, «αυτή είναι μία ατζέντα που οδηγεί κατευθείαν στη Χρυσή Αυγή»…