Για μεγάλο χρονικό διάστημα η κοινή γνώμη υπήρξε αμέτοχη της πορείας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Οι «ελίτ» πραγματοποιούσαν βήματα ολοκλήρωσης δίνοντας ελάχιστη προσοχή στις απόψεις της κοινής γνώμης (εκτός αν υπήρχαν δημοψηφίσματα).
Σήμερα, οι ηγέτες στις Βρυξέλλες και στις πρωτεύουσες της ΕΕ αντιμετωπίζουν μια νέα οξύμωρη πολιτική πραγματικότητα: η σημαντική εξέλιξη της θεσμικά οργανωμένης ευρωπαϊκής διακυβέρνησης έχει οδηγήσει από τη μία σε μεγαλύτερη δημόσια αμφισβήτηση από τους επικριτές της, την ίδια στιγμή που η ΕΕ έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη τη στήριξη των ευρωπαίων για τη νομιμοποίηση της.
Ο ευρωσκεπτικισμός δεν είναι φαινόμενο παρθενογένεσης. Είναι βαθιά ριζωμένος και πλαισιωμένος από τις εθνικές εμπειρίες των πολιτών. Οταν οι πολίτες αισθάνονται αισιόδοξοι ως προς την ικανότητα της χώρας τους να τους παρέχει όσα θέλουν, γίνονται πιο ευρωσκεπτικιστές και αντίστροφα.
Αυτή η διαπίστωση είναι σημαντική, καθώς μας βοηθά να κατανοήσουμε γιατί η στήριξη για την ΕΕ παραμένει σχετικά υψηλή στα κράτη-μέλη που έχουν δεχθεί κάποια βοήθεια, όπως η Ιρλανδία ή η Ισπανία (η Ελλάδα αποτελεί και εδώ εξαίρεση), ενώ ο ευρωσκεπτικισμός αυξάνεται σε χώρες που έχουν ωφεληθεί έντονα από την ενιαία αγορά ή / και το ευρώ και αντιμετώπισαν σχετικά καλά την κρίση, όπως π.χ. η Γερμανία ή οι Κάτω Χώρες.
Η διάκριση μεταξύ αυτών των ομάδων είναι σημαντική καθώς μεταφράζεται σε διαφορετικές προτεραιότητες πολιτικής και προτιμήσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΕΕ, κάτι που θα το διαπιστώσουμε τους επόμενους μήνες.
Ο κ. Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι διευθυντής του think tank ΔΙΚΤΥΟ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
