Ανοιγμα-αίνιγμα της Σαουδικής Αραβίας προς τη Ρωσία

Λίγες μόλις ώρες μετά την υπογραφή συμφωνίας-μαμούθ 200 δισ. δολαρίων με την ιαπωνική SoftBank για τη δημιουργία του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στις σαουδαραβικές ερήμους, η Ριάντ προχώρησε σε μιαν ακόμα στρατηγική κίνηση: αποκάλυψε ότι μελετά και απεργάζεται συνεργασία 20ετίας στη Μόσχα.

Πρωταγωνιστής και στην πρωτοβουλία αυτή είναι, ασφαλώς, ο διαφιλονικούμενος από τη σαουδαραβική ελίτ μεταρρυθμιστής πρίγκιπας του σαουδαραβικού θρόνου Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν. Ο Μοχάμαντ υπέγραψε το μνημόνιο συμφωνίας με τον ιδρυτή και ισχυρό άνδρα της SoftBank Μασαγιόσι Σον, ο ίδιος εμφανίζεται επικεφαλής της επιχείρησης σύσφιγξης των σχέσεων με τη Ρωσία.

Στην πρώτη περίπτωση η συμφωνία εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτικής απεξάρτησης της Σαουδικής Αραβίας από το πετρέλαιο και ο διάδοχος του θρόνου ενήργησε για λογαριασμό της χώρας του. Στη δεύτερη όμως, ο Μοχάμαντ κινείται ως εκπρόσωπος του OPEC. Η Σαουδική Αραβία είναι η μεγαλύτερη σε παραγωγή πετρελαίου χώρα στον κόσμο και παραδοσιακή και αδιαφιλονίκητη ηγέτιδα του Οργανισμού. Η Ρωσία είναι η δεύτερη σε πετρελαϊκή παραγωγή χώρα στον κόσμο. Αλλά δεν είναι μέλος του OPEC.

Επειτα από την τελευταία κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου (από τα 105 δολάρια το βαρέλι που ήταν την άνοιξη του 2014 στα 30 δολάρια το βαρέλι την άνοιξη του 2016), ο OPEC συνεργάστηκε με τη Ρωσία και τις άλλες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες που δεν μετέχουν σε αυτόν για να στηριχθεί η αγορά και να ανακάμψουν οι τιμές στα 50- 60 δολάρια το βαρέλι, που αποτελούν πλέον την ιδανική τιμή για τους πετρελαιοπαραγωγούς, καθώς όταν σκαρφαλώνει η τιμή σε υψηλότερα επίπεδα καθίσταται ανταγωνιστικό το σχιστολιθικό πετρέλαιο, οι αγορές πλημμυρίζουν με μαύρο χρυσό και απειλείται νέα απότομη «διόρθωση» των τιμών.

Η αγαστή πετρελαϊκή συνεργασία OPEC-Ρωσίας σε ό,τι αφορά την τήρηση των μειωμένων πλαφόν παραγωγής, που πέτυχε τον στόχο της να ανακάμψουν οι τιμές στα «ιδανικά επίπεδα» (αν και λίγο υψηλότερα, αφού το τελευταίο διάστημα κυμαίνονται μεταξύ 60 και 70 δολαρίων το βαρέλι), ενέπνευσε προφανώς τον πρίγκιπα διάδοχο να διερευνήσει τη δυνατότητα μιας μεγαλύτερης σε εύρος και διάρκεια συμφωνίας, με δυνατότητες μάλιστα να υπερβεί τα ενεργειακά ζητήματα.

Μιλώντας από τις ΗΠΑ (μετά την υπογραφή του μνημονίου συμφωνίας με τη SoftBank για τα φωτοβολταϊκά) στο πρακτορείο Reuters ο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν εξέφρασε την επιθυμία να υπογράψει ο OPEC μια μακρόπνοη συμφωνία με τη Ρωσία. «Μελετάμε ουσιαστικά δύο συμφωνίες. Μία που θα ανανεώνεται ετησίως και μία με ορίζοντα χρόνου από 10 έως 20 χρόνια» αποκάλυψε ο σαουδάραβας πρίγκιπας.

Ο Μοχάμαντ δεν εξήγησε με λεπτομέρειες τη σκέψη του, που απηχεί εν προκειμένω (και) τους εταίρους της χώρας του στον OPEC. Είπε ότι η μακρόπνοη συμφωνία θα πιάσει τον μίτο της συνεργασίας του Ιανουαρίου του 2017 του καρτέλ με τη Ρωσία, που πέτυχε την ανάκαμψη των τιμών –η συνεργασία του 2017 σε ό,τι αφορά τα πλαφόν παραγωγής θα συνεχιστεί ως τα τέλη του 2018.

Το κοινό συμφέρον των παραδοσιακών πετρελαιαγωγών, μελών ή μη του OPEC, είναι η αντιμετώπιση του ανταγωνισμού των παραγωγών σχιστολιθικού πετρελαίου –διά της μεθόδου της υδραυλικής ρωγμάτωσης δηλαδή, που επιτρέπει την άντληση πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα.

Σε τι συνίσταται όμως η «μακρόπνοη συμφωνία»; Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν ήταν φειδωλός: «Εχουμε καταλήξει με τη Μόσχα σε μια συνολική κατ’ αρχήν συμφωνία, αλλά δεν έχουμε υπεισέλθει ακόμη στις λεπτομέρειες» είπε ο πρίγκιπας, ο οποίος ασφαλώς προσέχει τις δηλώσεις του και τα συνδηλούμενά τους για να μην αιφνιδιάσει ή εκθέσει τη μεγάλη πολιτική και γεωστρατηγική σύμμαχο της χώρας του, τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την οποία όμως βρίσκεται στα «μαχαίρια» σε ενεργειακό επίπεδο, επειδή οι περισσότεροι και μεγαλύτεροι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου είναι εταιρείες αμερικανικές.

«Η σαουδαραβική ασάφεια έχει αφήσει τους επενδυτές να αναρωτιούνται και να κάνουν υποθέσεις για το μέχρι πού μπορεί να φθάσει η συνεργασία της Ριάντ και του OPEC από τη μια πλευρά με τη Μόσχα από την άλλη» γράφει ο Χαγιάτ Γκαζάν της εφημερίδας «Le Figaro». Και ευλόγως αναρωτιούνται, καθώς η προσέγγιση των δύο πλευρών συμπίπτει με μια χρονική περίοδο κατά την οποία οι σχέσεις της Ρωσίας με τις ΗΠΑ και τη Δύση εν γένει (και η Σαουδική Αραβία ανήκει στη Δύση…) είναι τόσο παγωμένες που πολλοί αναλυτές τις χαρακτηρίζουν ψυχροπολεμικές.

Την περασμένη Τετάρτη το πρωί, εν μέσω σύγχυσης που προκάλεσαν οι δηλώσεις Μοχάμεντ, η τιμή του αργού στην αγορά εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης υποχώρησε στα 64,73 δολάρια το βαρέλι, ενώ στην αγορά του Λονδίνου η τιμή του πετρελαίου Βόρειας Θάλασσας (τύπου Brent) υποχώρησε στα 69,65 δολάρια το βαρέλι.

Την Πέμπτη οι τιμές υποχώρησαν περαιτέρω, αλλά το πρωί της Παρασκευής στη Νέα Υόρκη το αργό είχε ανακάμψει στα 64,91 δολάρια το βαρέλι (53 σεντς υψηλότερα από το κλείσιμο της Πέμπτης) και στο Λονδίνο η τιμή του Brent είχε διαμορφωθεί στα 69,34 δολάρια το βαρέλι (58 σεντς υψηλότερα από το κλείσιμο της Πέμπτης).