Αστική αναγέννηση και ηλεκτρικό αυτοκίνητο

Το μοντέλο της αστικής αυτοκινητιστικής συμπεριφοράς έχει αρχίσει να αλλάζει τόσο στην Ευρώπη όσο και σε άλλες -μέχρι πρότινος φτωχές –περιοχές του πλανήτη (λ.χ. Ασία, Νότια Αμερική). Βασική αιτία η ανάγκη μετάβασης σε πλέον καθαρές μορφές ενέργειας μέσα στις ίδιες τις πόλεις και επέκτασης τμημάτων των πόλεων για αποκλειστική χρήση από πεζούς και ποδήλατα καθώς και η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου. Πολλές πόλεις πρόκειται να αλλάξουν μορφή τα επόμενα χρόνια, με στόχο τη δημιουργία ανεκτών όρων διαβίωσης με επίκεντρο την ανθρώπινη κλίμακα και ένα καθαρό περιβάλλον.

Σε αυτόν τον αστικό μετασχηματισμό που τώρα επιχειρείται και στον οποίο πρωτεύοντα ρόλο έχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες (με τρανταχτή εξαίρεση την Αθήνα), αλλά και ορισμένες Πολιτείες στη Βόρεια Αμερική, όπου πρωτοστατεί η Καλιφόρνια, κεντρικό ρόλο φαίνεται ότι θα παίξει το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, η χρήση του οποίου έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται ραγδαία. Μπορεί σήμερα ο συνολικός αριθμός οχημάτων παγκοσμίως να παραμένει μικρός –βάσει πρόσφατων στοιχείων δεν ξεπερνούν τα 3 εκατομμύρια -, όμως οι προοπτικές για την ευρεία χρήση του κατά τα επόμενα χρόνια, ειδικά μέσα στις πόλεις, είναι ιδιαίτερα θετικές.

Και αυτό για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ήδη θέσει αυστηρά χρονοδιαγράμματα για μηδενικές εκπομπές στα αυτοκίνητα έως το 2040-2050, το οποίο πρακτικά σημαίνει το τέλος της μηχανής εσωτερικής καύσης. Δεύτερον, οι περισσότερες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή τα σχέδιά τους για παραγωγή υβριδικών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ανακοινώνοντας ήδη σειρά από νέα μοντέλα, κάτι που έγινε ιδιαίτερα αισθητό στην τελευταία διεθνή έκθεση αυτοκινήτου στη Φρανκφούρτη.

Εκεί έγινε εμφανής η αλλαγή πλεύσης μεγάλων ευρωπαϊκών ομίλων, όπως οι Volkswagen, DaimlerBenz, PSA, ενώ οι αντίστοιχοι ιαπωνικοί, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Toyota και τη Nissan, έχουν κάνει τη στροφή προς την ηλεκτροκίνηση εδώ και μερικά χρόνια. Ετσι, έως το 2020 οι περισσότερες μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες θα παράγουν μαζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, προσφέροντας εκατοντάδες μοντέλα στους καταναλωτές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Volkswagen, η οποία ανακοίνωσε ότι έως το 2030 για καθένα από τα 300 βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα που θα παράγει θα υπάρχουν αντίστοιχα 300 ηλεκτρικά, ενώ ήδη προγραμματίζει 80 νέα ηλεκτρικά μοντέλα μέχρι το 2025.

Ως γνωστόν, το πολυτιμότερο εξάρτημα στα ηλεκτρικά οχήματα είναι η μπαταρία τους, όπου η ραγδαία μείωση του κόστους της με την παράλληλη βελτίωση στην απόδοσή της επέτρεψαν στις αυτοκινητοβιομηχανίες να κάνουν το μεγάλο άλμα προς τη μαζική παραγωγή. Εχει ενδιαφέρον η πληροφορία ότι από 1.000 δολάρια που ήταν το 2010 η τιμή της παραγόμενης κιλοβατώρας σήμερα έχει μειωθεί στα 100-130 δολάρια.

Με την τεχνολογία ιόντων λιθίου να έχει επικρατήσει πλέον στην κατασκευή και στην εμπορευματοποίηση των μπαταριών, η χώρα που τις παράγει μαζικά είναι η Κίνα, ενώ η Ευρώπη ακόμη δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστεί. Αυτό σημαίνει ότι η στροφή στην ηλεκτροκίνηση θα κοστίσει θέσεις εργασίας στις ευρωπαϊκές χώρες. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι η στροφή στην ηλεκτροκίνηση αποτελεί πλέον μονόδρομο, με τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών να προβλέπουν ότι το 2033 θα κυκλοφορούν 300 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε όλον τον πλανήτη.

Η μεγαλύτερη θετική επίπτωση από πλευράς κόστους – οφέλους θα είναι στην οικονομία και στην οικολογία των πόλεων, οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να αναγεννηθούν προσφέροντας απείρως καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στους κατοίκους τους. Ομως για να γίνει αυτό θα χρειαστεί ήδη από τώρα να ενταχθεί η ηλεκτροκίνηση ως βασικό στοιχείο σχεδιασμού των αστικών υποδομών με πλήρη ανασχεδίαση του συγκοινωνιακού τους μοντέλου, ως προς το σκέλος της αυτοκίνησης. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί η εγκατάσταση σταθμών φόρτισης σε διάφορα σημεία της πόλης για να διευκολυνθεί η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων. Απαιτείται μια ευρύτερη προσέγγιση όπου τα ηλεκτρικά οχήματα θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά για τη σχεδίαση ενός νέου τρόπου μετακίνησης μέσα στις πόλεις μας. Κάτι που προφανώς έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ελληνικές πόλεις, η ρυμοτομία των οποίων κάθε άλλο παρά φιλική προς τον αστό -άνθρωπο μπορεί να θεωρηθεί.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αστικής αναγέννησης μέσω της χρήσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων είναι το Παρίσι, το οποίο διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εισαγωγή ηλεκτρικών οχημάτων στον αστικό ιστό. Σήμερα, χάρη στην πρωτοβουλία του Δήμου της Πόλης του Παρισιού και των 12 δημοτικών διαμερισμάτων, κυκλοφορούν 4.000 ειδικά σχεδιασμένα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα οποία κινούνται αποκλειστικά στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού. Τα τυποποιημένα αυτά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δημιούργημα του διάσημου σχεδιαστή Pininfarina, αποτελούν μέρος ενός τεράστιου δικτύου carsharing με 1.400 οργανωμένα σημεία parking όπου είναι εγκατεστημένοι 6.400 ηλεκτρικοί φορτιστές.

Στην περίπτωση του Παρισιού, η οποία και θεωρείται η πιο επιτυχημένη σήμερα σε όλη την Ευρώπη, η προσέγγιση από την αρχή του όλου εγχειρήματος υπήρξε γεωγραφική και πολεοδομική, γιατί χωρίς την ενεργό σύμπραξη των διαφόρων αστικών και περιαστικών διαμερισμάτων δεν θα μπορούσε ποτέ να λειτουργήσει ικανοποιητικά το όλο σύστημα, καλύπτοντας τις μεταφορικές ανάγκες ενός ιντερνετικά εξοικειωμένου και ολοένα πιο κινητικού κοινού. Η αρχή του carsharing και ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης αποτελούν τη βάση του όλου συστήματος, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των κατοίκων και επισκεπτών του Παρισιού. Ετσι, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα Autolib δεν ενοικιάζονται με την εβδομάδα ή την ημέρα, αλλά για λίγες μόνο ώρες ή και λιγότερο, αφού καλούνται να εξυπηρετήσουν αποκλειστικά τις ανάγκες μετάβασης από ένα σημείο σε ένα άλλο, εντός της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής του Παρισιού.