Αν ο κομφορμισμός ζητούσε τόπο κατοικίας, θα διάλεγε την Ελλάδα. Πολλές οι αφορμές για να σταθεί. Πολλές οι πηγές για να ξεδιψάσει τη συντηρητική ορμή του.
Ο κομφορμισμός είναι μια διαδικασία προσαρμογής. Η αλλοτριωμένη ατομικότητα σπεύδει να αποδεχθεί τις κυρίαρχες συνθήκες και να αναπτύξει συμπεριφορές κοινωνικής επιβίωσης μέσα σε αυτές.
Τον τελευταίο καιρό παντοειδείς κομφορμιστές κερδίζουν την παράσταση. Είτε πρόκειται για συμπράττοντες με την κυβερνητική εξουσία, είτε πρόκειται για αυτοπροβαλλόμενους πρωτοπόρους της κοινωνικής αλλαγής, είτε πρόκειται για αυτόκλητους υπερασπιστές αρχών και δικαίων.
Οι κομφορμιστές είναι άνθρωποι με ανήσυχη συνείδηση. Αγρυπνή, θα έλεγε ο ποιητής. Διαθέτουν κριτική σκέψη. Παρουσιάζονται ως κοινωνοί των προβλημάτων του λαού. Κατά κανόνα με υψηλή αναγνωρισιμότητα, οι αντιπρόσωποι αυτού του ανθρωπολογικού τύπου διδάσκουν τη μέθοδο του κομφορμισμού.
Αυτή αναπτύσσεται σε στάδια και έχει ποικιλία ως προς την υπόστασή της. Κατά περίπτωση επιλέγει. Αλλοτε είναι υπέρ των προσφύγων, άλλοτε διατυπώνουν τον προβληματισμό τους για την αλλοίωση που μας απειλεί, άλλοτε ανησυχούν για τη δημοκρατία μας, άλλοτε εναγκαλίζονται με τους υπονομευτές της, άλλοτε στρέφονται κατά του Αμβροσίου, άλλοτε υιοθετούν το ύφος του, όταν στρέφονται κατά των αντιπάλων τους.
Σε όλες τις περιπτώσεις, αυτές και άλλες χωρίς τέλος, ο κομφορμιστής μεθοδεύει τη διάσωσή του. Εργαζόμενος σταθερά για την έσω προσαρμογή του στο κυρίαρχο ρεύμα.
Είναι μια εργασία για την πρόσοψη. Αυτή η πρόσοψη θα του ανοίξει τους δρόμους της επικοινωνίας και της αποδοχής. Αυτό είναι το υπέρτερο μέλημά του. Η αποδοχή. Κάθε κομφορμιστής είναι ο ίδιος η τέχνη της αποδοχής.
Η τέχνη της αποδοχής είναι ένας τρόπος σιωπής. Είναι μια μέθοδος αποφυγής. Ο κομφορμιστής μπορεί να «μιμείται» ακόμα και αυτόν που καταγγέλλει. Αλλά καθαγιασμένος όπως αισθάνεται από την καταγγελία του «κακού», επιτρέπει στον εαυτό του το αντίθετο, στον βαθμό που αυτό εγγράφεται στο αποδεκτό κυρίαρχο ρεύμα.
Ετσι ο κομφορμιστής αποφεύγει τον μέγιστο κίνδυνο. Τον κίνδυνο της ευθύνης. Επειδή δεν μπορεί να υπάρξει ως «εξαίρεση», δεν μπορεί να νοήσει τον εαυτό του ως ατομική συνείδηση. Η ευθύνη είναι απειλή.
Την ώρα που καταγγέλλει τον Αμβρόσιο δεν αντέχει να μιλήσει ταυτόχρονα για την απόλυτη αντινομία κάθε παρόμοιου βίαιου λόγου με τον λόγο του Ευαγγελίου. Ο κομφορμιστής χρειάζεται τους Αμβρόσιους. Είναι το τέλειο άλλοθι.
Ο κομφορμιστής, ως έσω προσαρμογή της συνείδησης στη ροή της μεγάλης κίνησης, χρησιμοποιεί κάθε άλλοθι που εμφανίζεται εμπρός του. Τον ενδιαφέρει το ανώτερο επίπεδο προσποίησης. Το άλλοθι επικυρώνει τη διαφορετικότητά του, λειτουργεί ως «συμπλήρωμα δικαίωσης» της ανήσυχης και δήθεν αγρυπνής συνείδησής του.
Ο κομφορμισμός είναι τρόπος ύπαρξης. Ως πρόθυμη αποδοχή και συμμόρφωση, είναι η άρνηση της αυθεντικής εκδοχής της.
ΥΓ.: Κομφορμισμός: άκριτη και αβασάνιστη προσαρμογή της συμπεριφοράς στις κρατούσες συνθήκες, τους κανόνες, τα ρεύματα ιδεών ή συνολικά τις κατεστημένες σχέσεις. Η στάση της υποταγμένης συνείδησης με σκοπό τη βολική συντήρησή της.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
