$63,7 δισ. για έργα τέχνης το 2017

Υστερα από δύο χρόνια πτώσης, η παγκόσμια αγορά έργων τέχνης, σύμφωνα με την έρευνα της Arts Economics, που ολοκληρώθηκε αυτές τις ημέρες για λογαριασμό της UBS Global Market και της Art Basel, αυξήθηκε το 2017 κατά 12% φθάνοντας τα 63,7 δισ. δολάρια, ενώ η σωρευτική της άνοδος από το χαμηλό του 2009 που ακολούθησε την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση ξεπέρασε το 62%.

Ο οικονομολόγος Clare McAndrew της Arts Economics παρατηρεί πως με τα έσοδα της Google να ξεπερνούν τα 110 δισ. δολάρια πέρυσι, τα 63,7 δισ. δολάρια των 310.685 επιχειρήσεων στον κόσμο της τέχνης δεν φαντάζουν κάτι ιδιαίτερο. Αλλά καθώς ζούμε σε μια εποχή που οι εισοδηματικές ανισότητες αυξάνονται και οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι αυτό είναι καλό νέο για τη συγκεκριμένη αγορά. Ως το 2025 οι υπερπλούσιοι αυτού του κόσμου αναμένεται να έχουν συνολικό πλούτο 106 τρισ. δολαρίων. Αν το 0,1% του πλούτου αυτού επενδυθεί σε έργα τέχνης, η εν λόγω αγορά θα ξεπεράσει τα 100 δισ. δολάρια.

Η Art Economics συνεργάστηκε με την UBS για να ερευνήσει 2.245 εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους και διαπίστωσε ότι το 35% εξ αυτών τοποθετήθηκε στην αγορά τέχνης το 2017. Να σημειωθεί ότι οι υπερπλούσιοι αυτού του κόσμου με περιουσία άνω των 30 εκατ. δολαρίων υπολογίζονται από τη Wealth-Χ σε 226.450 άτομα για το 2017, ενώ έχουν καταγραφεί και 2.397 δισεκατομμυριούχοι.

Η αγορά τέχνης πάντως για ορισμένους ανέκαθεν υπηρετούσε τους σκοπούς των πλουσίων. Τους δίνει τη δυνατότητα να παρκάρουν μεγάλα ποσά και να επιτύχουν άμεσες μεταπωλήσεις των κορυφαίων έργων. Επίσης προσφέρει τη δυνατότητα απόρρητων συναλλαγών και φορολογικών ελαφρύνσεων. Τα έργα τέχνης εύκολα μεταφέρονται από το σπίτι στο γιοτ και στο ιδιωτικό αεροπλάνο και από μία χώρα σε άλλη, ενώ για πολλούς η τέχνη είναι εναλλακτική επιλογή της ρευστότητας.

Το 2017 ήταν μια χρονιά που η Κίνα ξεπέρασε τη Βρετανία εξαιτίας και της πτώσης της στερλίνας (που με μερίδιο 20% κατέλαβε την 3η θέση) και βρέθηκε στη 2η θέση στο κόσμο με μερίδιο αγοράς 21%, με τις ΗΠΑ να παραμένουν στην 1η θέση αντιπροσωπεύοντας το 42% των συνολικών πωλήσεων σε αξία. Οταν εξάλλου τον περασμένο Νοέμβριο δημοπρατήθηκε ένας πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι για το ποσό ρεκόρ των 450,3 εκατ. δολαρίων, πολλοί ήταν αυτοί που αναζήτησαν τον μυστηριώδη αγοραστή του στην Κίνα, καθώς οι Κινέζοι αναζητούν τα σπάνια κλασικά έργα, τα blue chips στο χρηματιστήριο των έργων τέχνης.

Εν τω μεταξύ συνολικά η τάση για τα πολύ υψηλής αξίας έργα (high end market) αντανακλά την ευρύτερη εικόνα που επικρατεί στο παγκόσμιο χρηματιστήριο τέχνης, όπου παρατηρείται άνοδος στις πωλήσεις έργων άνω του 1 εκατ. δολαρίων, τα οποία το 2017 αντιπροσώπευαν το 64% των πωλήσεων σε αξία αλλά μόνο το 1% των συναλλαγών.

Οι πωλήσεις μάλιστα των έργων άνω των 10 εκατ. δολαρίων σημείωσαν αύξηση περισσότερο από το 100%, ενώ πέρυσι οι έμποροι τέχνης με έσοδα άνω των 50 εκατ. δολαρίων είδαν τις πωλήσεις τους να αυξάνονται κατά 10%, έναντι πτώσης 4% για τους αντίστοιχους που είχαν έσοδα μικρότερα των 500.000 δολαρίων. Την ίδια ώρα, ο ασταμάτητος ρυθμός με τον οποίο κλείνουν οι γκαλερί συνεχίστηκε και το 2017, καθώς πολλοί γκαλερίστες μεσαίου μεγέθους αντιμετωπίζουν την ανάγκη να επανεφεύρουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, την ώρα που το 2007 η αναλογία των γκαλερί που άνοιγαν σε σχέση με αυτές που έκλειναν ήταν 5 προς 1, αναλογία η οποία το 2017 διαμορφώθηκε στο 0,9 προς 1 αντίστοιχα.

«Ο Σωτήρας του Κόσμου» και οι τοπ πωλήσεις

Ορισμένοι αναλυτές μετά και την πώληση του «Salvator Mundi» («Ο Σωτήρας του Κόσμου») έναντι 450,3 εκατ. δολ. στο Αμπου Ντάμπι, που έχρισε το έργο του Leonardo da Vinci το πιο ακριβοπληρωμένο έργο τέχνης στον κόσμο, αναμένουν αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για έργα Μεγάλων Δασκάλων της τέχνης.

Από την κατηγορία αυτή («Old Masters»), πέραν του έργου του Leonardo, στις τοπ πωλήσεις του 2017 συμπεριλήφθησαν και τα εξής: «Chen Rong» («Six Dragons») με 49 εκατ. δολ., Francesco Guardi («The Rialto Bridge with the Palazzo dei Camerlenghi») με 34 εκατ. δολ., Zhao Mengfu («The Heart Sutra») με 28,3 εκατ. δολ. και Joseph Mallord και William Turner («Ehrenbreitstein») με 24 δισ. δολ.

Στον τομέα των ιμπρεσιονιστών και μεταϊμπρεσιονιστών έχουμε την πώληση των Qi Baishi («Twelve Landscape Screens») με 141 εκατ. δολ., Vincent van Gogh («Laboureur dans un Champ») με 81,3 εκατ. δολ., Gustav Klimt («Bauerngarten») με 59 εκατ. δολ., Huang Binhong («Yellow Mountain») με 51,1 εκατ. δολ., Wassily Kandinsky («Bild mit Weissen Linien») με 41,8 εκατ. δολ. και Vincent van Gogh («Le Moissonneur») με 31,1 εκατ. δολ.

Μοντέρνα τέχνη

Στη μοντέρνα τέχνη οι τοπ πωλήσεις του 2017 αφορούσαν τα έργα των Fernand Léger («Contraste de Formes»), με 70,1 εκατ. δολ., Constantin BrâncusI («La Muse Endormie») με 57,4 εκατ. δολ. και Max Beckmann («Hölle der Vögel») με 46,1 εκατ. δολ., ενώ ακολουθούν τρία έργα του Pablo Picasso («Femme Assise-Robe Bleue», «Marie-Thérèse» και «Jacqueline») με 45 εκατ. δολ., 44,7 εκατ. δολ και 36,9 εκατ. δολ. αντίστοιχα. Το τοπ 10 ολοκληρώνεται με τα έργα των Joan Miró («Femme et Oiseaux») με 31,1 εκατ. δολ., Pablo Picasso («Femme Assise Dans un Fauteuil») με 30,5 εκατ. δολ., Alberto Giacometti («Grande Femme II») με 29,4 εκατ. δολ. και Marc Chagall («Les Amoureux») με 28,5 εκατ. δολ.

Επίσης οι τοπ πωλήσεις εν ζωή καλλιτεχνών το 2017 αφορούσαν τους Cui Ruzhuo («Twelve Screens of Finger Ink Landscape») με 35,7 εκατ. δολ., Peter Doig («Rosedale») με 28,8 εκατ. δολ. και Cui Ruzhuo («Sounds of Lotus») με 22,7 εκατ. δολ. Στον τομέα της μεταπολεμικής και σύγχρονης τέχνης οι τοπ πωλήσεις του 2017 αφορούσαν τα έργα των Jean-Michel Basquiat («Untitled 1982») με 110,5 εκατ. δολ., Andy Warhol («Sixty Last Suppers») με 63,3 εκατ. δολ., Cy Twombly («Leda and the Swan») με 52,9 εκατ. δολ., Francis Bacon («Three Studies for a Portrait of George Dyer») με 51,8 εκατ. δολ. Τέλος, οι καλλιτέχνες που εκτέθηκαν περισσότερο το 2017 ήταν οι Andy Warhol, Alex Katz, Frank Stella, Pablo Picasso, John Baldessari, Robert Motherwell, David Hockney, Damien Hirst, Sam Francis και Alexander Calder.