Φουντώνουν οι διαρροές από συνεργάτες του Ντόναλντ Τραμπ ότι ο επόμενος στη λίστα για να φύγει από το επιτελείο του προέδρου είναι ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Χ. Ρ. Μακ Μάστερ. Το νέο αυτό πλήγμα στα ανώτατα κλιμάκια της κυβέρνησης ακολουθεί την απόλυση του «παραδοσιακά Ρεπουμπλικανού» υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον και την αντικατάστασή του από τον «ιέρακα» Μάικ Πομπέο. Οι εξελίξεις αυτές αφαιρούν δύο ακόμα «ενηλίκους από το δωμάτιο» στην Ουάσιγκτον και προκαλούν έντονες ανησυχίες στην Ευρώπη και στην Ασία.
Ο αρθρογράφος της «Washington Post» Ντέιβιντ Ιγκνέισιους δεν θα μπορούσε να το είχε θέσει καλύτερα: «Τώρα ο Τραμπ θα έχει μια αδερφή ψυχή στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η ανησυχία είναι ότι αυτή θα αποτελεί «γκάζι» τη στιγμή που ο πρόεδρος έχει ανάγκη από «φρένο»». Η ίδια έλλειψη φρένου θα ισχύσει και στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, καθώς πιθανότεροι αντικαταστάτες του Μακ Μάστερ θεωρούνται ο Κιθ Κέλογκ, νυν προσωπάρχης του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, και ο Τζον Μπόλτον, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, αμφότεροι «χειροκροτητές» του Τραμπ.
Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους Ευρωπαίους είναι η τύχη της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν, της οποίας τόσο ο Τραμπ όσο και ο Πομπέο είναι σκληροπυρηνικοί επικριτές. Ο πρόεδρος απειλεί να «σκίσει» τη συμφωνία τον Μάιο όταν ο Πομπέο, ως υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, θα κληθεί να πιστοποιήσει, όπως απαιτείται από την αμερικανική νομοθεσία να γίνεται κάθε τρεις μήνες, ότι η Τεχεράνη εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της.
To πρώτο θύμα
Η συμφωνία –που ήδη θεωρείται ευρέως το «πρώτο θύμα» από την αλλαγή φρουράς στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ –υπογράφηκε το 2015 ανάμεσα στο Ιράν και στις ΗΠΑ, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στη Βρετανία, στην Κίνα και στη Ρωσία προβλέποντας περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα άρση των κυρώσεων. Ευρωπαίοι διπλωμάτες επισκέπτονταν το τελευταίο διάστημα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε μια προσπάθεια να προτείνουν λύσεις αρεστές στον Τραμπ για να περισώσουν τη συμφωνία. Μετά την απομάκρυνση του Τίλερσον αισθάνονται ότι έχασαν έναν σύμμαχο και ήδη διαβουλεύονται για το πώς θα προστατεύσουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες και επιχειρήσεις από την επιβολή νέων αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν.
Αλλά και στο Πεκίνο, που έχει επενδύσει σε μια στενή σχέση με τον ίδιο τον Τραμπ, υπάρχει ανησυχία. Ο Πομπέο χαρακτηρίζει την Κίνα «μεγάλη μακροχρόνια απειλή για τις ΗΠΑ» ενώ υποστηρίζει προληπτικό πόλεμο κατά της Βόρειας Κορέας και αλλαγή καθεστώτος στην Πιονγκγιάνγκ. Αν η συνάντηση Τραμπ –Κιμ αποτύχει, η κλιμάκωση θα είναι επικίνδυνη.
Ο Πομπέο όμως έχει πολύ πιο «μαλακή» στάση προς τη Ρωσία από τον προκάτοχό του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ –αρνείται, για παράδειγμα, τη ρωσική ανάμειξη στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Στη Συρία, αντιθέτως, είναι υπέρ μιας πιο επιθετικής ανάμειξης των ΗΠΑ. Σε όλα αυτά συμφωνεί με τον Τραμπ.
To τετ α τετ με τον Κιμ
Ανάμεσα στον συνωστισμό που προκαλείται στις «περιστρεφόμενες πόρτες» του Λευκού Οίκου και της κυβέρνησης, όπου στελέχη απολύονται ή παραιτούνται με καταιγιστικό ρυθμό, ο Τραμπ κατάφερε μέσα σε μία εβδομάδα να ενεργήσει παρορμητικά και χωρίς να διαβουλευθεί με κανέναν αρμόδιο σε δύο κρίσιμους τομείς: επέβαλε δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, και αποδέχθηκε πρόσκληση του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν για συνομιλίες. Και ενώ οι δύο αυτές κινήσεις έσπειραν χάος στον υπόλοιπο κόσμο ο Τραμπ, σύμφωνα με ανθρώπους του περιβάλλοντός του, αυτοθαυμάζεται για τις «θριαμβευτικές» του αποφάσεις και είναι «γκαζωμένος» για περισσότερες.
Η δυνατότητα του προέδρου να δρα παρορμητικά θα συναντά όλο και λιγότερα εμπόδια, καθώς όσοι έχουν μια πιο μετριοπαθή, πραγματιστική θεώρηση των πραγμάτων έχουν ήδη δει την πόρτα ή ετοιμάζονται να τη δουν και αντικαθίστανται με άλλους που συμφωνούν με τις ακραίες απόψεις του προέδρου. Πολλοί στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη και στην Ασία, ανακουφίζονταν με τη σκέψη ότι ο «έφηβος» Τραμπ περιβαλλόταν από τους «ενηλίκους στο δωμάτιο»: τον Τίλερσον, τον Μακ Μάστερ, τον υπουργό Αμυνας Τζιμ Μάτις και τον προσωπάρχη του Λευκού Οίκου Τζον Κέλι. Η καρέκλα των δύο τελευταίων πλέον τρίζει και δεν αποκλείεται να απολυθεί σύντομα κάποιος από αυτούς –ή ίσως και ο υπουργός Δικαιοσύνης Τζεφ Σέσιονς καθώς και άλλα μέλη της κυβέρνησης.
Ο Κέλι έπεσε πρόσφατα σε δυσμένεια. Μόνο ο Μάτις έχει καταφέρει να διατηρήσει μια πιο ανέφελη σχέση με τον πρόεδρο, όμως φημολογείται ότι είχε συνάψει ένα «σύμφωνο αυτοκτονίας» με τον Τίλερσον και τον Κέλι όταν αν φύγει ένας, θα φύγουν όλοι. Σε κάθε περίπτωση, όποιος παραμείνει θα είναι πιο αποδυναμωμένος.
Η απομάκρυνση των «ενηλίκων από το δωμάτιο», καθώς και η αποχώρηση πολλών έμπιστων συνεργατών του Τραμπ από τον Λευκό Οίκο, σε συνδυασμό με την αύξηση της πίεσης προς τον πρόεδρο λόγω της έρευνας του Ρόμπερτ Μιούλερ για πιθανή συνέργεια του προεκλογικού επιτελείου του Τραμπ με τη Μόσχα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Ο Τραμπ λειτουργεί σπασμωδικά υπό πίεση, λένε όσοι τον γνωρίζουν καλά: παίρνει αποφάσεις στη στιγμή, δρα ανεξέλεγκτα και πλέον έχει όλο και λιγότερους για να τον συγκρατήσουν ή να καθαρίσουν το χάος που αφήνει πίσω του.
