Παγίδες και δυσάρεστες εκπλήξεις στις εφετινές δηλώσεις

Δυσάρεστες εκπλήξεις και παγίδες κρύβουν τα έντυπα των εφετινών φορολογικών δηλώσεων, που ήδη ετοιμάστηκαν από το υπουργείο Οικονομικών και πρόκειται να ξεκινήσει η συμπλήρωσή τους λίγο μετά το Πάσχα από 8.500.000 μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες, επαγγελματίες και εισοδηματίες. Νέοι κωδικοί προστέθηκαν και άλλοι αφαιρέθηκαν, ενώ τα πάνω κάτω έρχονται στη συμπλήρωση του εντύπου Ε3 που αφορά επαγγελματίες, επιτηδευματίες και επιχειρήσεις, καθώς πλέον η καταγραφή των δαπανών θα είναι αναλυτική.

Την ίδια στιγμή, στην Καραγεώργη Σερβίας έχουν βρει τρόπο να ξεπεράσουν την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σύμφωνα με την οποία για τα παντρεμένα ζευγάρια μπορεί να υποβληθεί ξεχωριστή φορολογική δήλωση από τον σύζυγο και ξεχωριστή από τη σύζυγο. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Βήματος», η όλη διαδικασία της ξεχωριστής δήλωσης δεν θα ξεκινήσει από εφέτος αλλά από την επόμενη χρονιά, καθώς το υπουργείο Οικονομικών επικαλείται τεχνικούς λόγους που δεν επιτρέπουν την άμεση εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ.

Ωστόσο, τα πρώτα βήματα για ξεχωριστή υποβολή φορολογικών δηλώσεων μεταξύ συζύγων έγιναν από εφέτος, αφού πλέον τα ποσά των αποδείξεων για το χτίσιμο του αφορολογήτου θα αναγράφονται σε δύο ξεχωριστούς κωδικούς αντί σε έναν, όπως ήταν όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Μεγάλοι χαμένοι όσοι το 2017 είχαν αποδείξεις από δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Η έκπτωση φόρου 10% που ίσχυε έως πέρυσι πλέον καταργήθηκε και οι αποδείξεις από ιατρικές επισκέψεις και αγορά φαρμάκων θα προστίθενται στις υπόλοιπες καταναλωτικές δαπάνες και θα λαμβάνονται υπόψη για την εξασφάλιση έκπτωσης φόρου από 1.900 ευρώ (άγαμοι χωρίς παιδιά) έως 2.100 ευρώ (έγγαμοι με 3 παιδιά και άνω).

Βάσει των αλλαγών στη φορολογική νομοθεσία, από 1.1.2017 έπαψε να ισχύει η έκπτωση φόρου για ιατρικές δαπάνες. Ηταν ένα ισχυρό κίνητρο στους φορολογουμένους να ζητούν αποδείξεις από τους γιατρούς για να περιοριστεί η εκτεταμένη φοροδιαφυγή που έχουν καταγράψει οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες και το ΣΔΟΕ.

Για παράδειγμα, αν κάποιος είχε το 2016 εισόδημα 20.000 ευρώ και ελάχιστες δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης το 5% του εισοδήματος, δηλαδή 1.000 ευρώ, η Εφορία του έκανε έκπτωση φόρου το 10% των 1.000 ευρώ, δηλαδή 100 ευρώ. Αν και το συγκεκριμένο ποσό δεν θεωρείται σημαντικό κίνητρο ώστε κάποιος να ζητήσει απόδειξη από τον γιατρό και όχι μεγαλύτερη «έκπτωση» κάτω από το τραπέζι, ωστόσο αποτελούσε ένα μέτρο για την πάταξη της φοροδιαφυγής που πλέον δεν υφίσταται.

Ετσι, η έκπτωση αυτή μέσω της κατάργησής της μετατρέπεται σε φορολογική επιβάρυνση, καθώς οι πολίτες θα πληρώσουν εφέτος αυξημένο φόρο κατά το ποσό της έκπτωσης που θα κέρδιζαν όπως φαίνεται στον πίνακα που δημοσιεύεται παραπλεύρως.

Δύο ξεχωριστούς κωδικούς για αποδείξεις, τον 049 και τον 050, θα δουν στο εφετινό έντυπο της Εφορίας οι φορολογούμενοι. Οι εν λόγω κωδικοί αφορούν την έκπτωση φόρου (χτίσιμο αφορολογήτου). Ο 049 αφορά τον υπόχρεο και ο 050 τη σύζυγο. Θα είναι προσυμπληρωμένοι με τα στοιχεία που έχουν οι τράπεζες βάσει των συναλλαγών με κάρτες ανά ΑΦΜ, ενώ θα μπορούν οι πολίτες να προσθέσουν ποσά που δεν εμφανίζονται στο σύστημα εφόσον έχουν γίνει μέσω e-banking.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη δεν έχει διορθωθεί το πρόβλημα που προέκυψε κατά τη διάρκεια της φορολοταρίας και δεν είναι άλλο από τη μη εμφάνιση στο Taxisnet των αποδείξεων που αφορούν συναλλαγές μέσω μεταφοράς ποσών από λογαριασμό σε λογαριασμό ηλεκτρονικά.

Σύμφωνα με δήλωση αρμόδιου στελέχους του υπουργείου Οικονομικών στο «Βήμα της Κυριακής», γίνεται προσπάθεια ώστε και αυτές οι συναλλαγές να εμφανιστούν προσυμπληρωμένες στους κωδικούς της φορολογικής δήλωσης.

Αν δεν καταστεί αυτό εφικτό, τότε θα δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να προσθέσουν χειρόγραφα τα ποσά αυτά.

Από την άλλη, μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες που είναι άνω των 70 ετών μπορούν να εξασφαλίσουν το χτίσιμο του αφορολογήτου μόνο με αποδείξεις με μετρητά και όχι με κάρτα. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να αναγράψουν οι ίδιοι τα ποσά που αφορούν τις συγκεκριμένες συναλλαγές.

Αν ένας από τους δύο συζύγους έχει συγκεντρώσει λιγότερες αποδείξεις και ο άλλος περισσότερες, υπάρχει κίνδυνος να μην μπορούν να καλύψουν τη διαφορά και να πληρώσουν πέναλτι φόρου. Ωστόσο, πηγές του υπ. Οικονομικών αναφέρουν στο «Βήμα» ότι «υπάρχει πρόβλεψη αν ο ένας σύζυγος έχει λιγότερες αποδείξεις, να καλύπτεται από τις αποδείξεις του άλλου, και άρα να μην προκύψει πρόσθετη φορολογία».

Παράδειγμα:

l Ο σύζυγος έχει υποχρέωση να μαζέψει αποδείξεις 5.000 ευρώ και έχει συγκεντρώσει 3.000 ευρώ (2.000 ευρώ λιγότερες).

l Η σύζυγος έχει υποχρέωση να συγκεντρώσει αποδείξεις 1.000 ευρώ και έχει συγκεντρώσει 3.000 ευρώ (2.000 ευρώ περισσότερες).

l Αν δεν γίνει αυτόματη μεταφορά-κάλυψη των λιγότερων αποδείξεων του συζύγου: Κίνδυνος πρόσθετης φορολογίας 440 ευρώ (2.000 € Χ 22% πέναλτι).

Ερχονται σαρωτικοί έλεγχοι της Εφορίας σε 1.500.000 επαγγελματίες, επιχειρήσεις, εμπόρους. Θα υποχρεωθούν μαζί με τη φορολογική δήλωση να υποβάλουν το νέο ανανεωμένο ηλεκτρονικό έντυπο Ε3 όπου, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να δηλώσουν το σειριακό αριθμό του POS που διαθέτουν για πωλήσεις ή παροχή υπηρεσιών μέσω καρτών. Επίσης, θα πρέπει να δηλωθούν όλοι οι τραπεζικοί επαγγελματικοί λογαριασμοί, ενώ η Εφορία θα διασταυρώνει ανά πάσα στιγμή τα έσοδα από κάρτες και αν αυτά δηλώνονται στη φορολογική δήλωση. Επαγγελματίες που δηλώνουν δαπάνες πάνω από τον μέσο όρο του κλάδου τους θα μπαίνουν σε δείγμα ελέγχου.

Τέλος, στον πίνακα Ζ2 και τους κωδικούς 181 και 185 δεν θα αναγράφεται ένας μόνο αριθμός (του συνόλου των δαπανών), αλλά για πρώτη φορά θα αναγραφούν αναλυτικά τα ενοίκια, τα ασφάλιστρα, το ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο, ύδρευση, τηλεφωνικά τέλη, προμήθειες, διαφήμιση κ.λπ. επαγγελματιών και επιτηδευματιών ώστε να μπει τέλος στην αναγραφή πλασματικών δαπανών.

Προαιρετική η υποβολή ξεχωριστής δήλωσης από τα ζευγάρια

Με την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορούν – εφόσον το επιθυμούν φυσικά – να υποβάλλουν ξεχωριστές δηλώσεις τα παντρεμένα ζευγάρια και να λαμβάνει ξεχωριστό εκκαθαριστικό σημείωμα ο υπόχρεος σύζυγος και ξεχωριστό η σύζυγός του, κάτι το οποίο έως σήμερα ισχύει μόνο στις περιπτώσεις των εν διαστάσει ζευγαριών και για εκείνα που έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης. Τα παντρεμένα ζευγάρια, με βάση τα ισχύοντα, υποχρεούνται να υποβάλλουν κοινή δήλωση, κάτι το οποίο τουλάχιστον για εφέτος δεν φαίνεται να αλλάζει.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η υποβολή ξεχωριστής υποβολής δήλωσης θα είναι προαιρετική και όχι υποχρεωτική, ενώ για τη χορήγηση των διαφόρων επιδομάτων θα λαμβάνεται το οικογενειακό εισόδημα με άθροισμα των εισοδημάτων των δύο συζύγων.

Πότε όμως συμφέρει η υποβολή κοινής δήλωσης και πότε χωριστά;
Σύμφωνα με φοροτεχνικούς, η υποβολή κοινής δήλωσης συμφέρει όταν ένας από τους δύο συζύγους «πιάνεται» στην τσιμπίδα των τεκμηρίων, και αυτό διότι μπορεί με τα εισοδήματα του άλλου συζύγου να καλυφθεί η διαφορά και να μην προκύψει πρόσθετη φορολογία.

Επίσης, όταν ένας από τους δύο συζύγους δεν έχει συγκεντρώσει τις απαιτούμενες αποδείξεις, τότε μπορεί να υπάρξει συμπλήρωση του ποσού από τον έναν σύζυγο στον άλλο.

Χωριστή δήλωση συμφέρει όταν ένας από τους δύο συζύγους έχει χρέη στην Εφορία και ο άλλος από την εκκαθάριση της δήλωσης έχει επιστροφή φόρου. Με βάση τα ισχύοντα, η Εφορία προχωρεί στην έκδοση κοινού εκκαθαριστικού όπου συμψηφίζονται τα επιστρεφόμενα ποσά του ενός συζύγου με αυτά που είναι να πληρώσει ο άλλος σύζυγος.
Κατά συνέπεια προκειμένου ο ένας από τους δύο συζύγους να λάβει την επιστροφή φόρου και να μην «εξαφανιστεί» μέσω της διαδικασίας του συμψηφισμού θα πρέπει να υποβληθούν ξεχωριστά οι δηλώσεις για να μπορεί να λάβει αυτός που δεν χρωστά φορολογική ενημερότητα.