Γιατί ο Τραμπ πάγωσε το «deal» Broadcom – Qualcomm

Πρύμναν ανέκρουσε η Broadcom, ανακοινώνοντας την περασμένη Τετάρτη ότι εγκαταλείπει τις προσπάθειες να εξαγοράσει την Qualcomm για να δημιουργήσει μια γιγαντιαία εταιρεία κατασκευής ημιαγωγών για την ανάπτυξη της τεχνολογίας 5G. Δύο ημέρες νωρίτερα ο Ντόναλντ Τραμπ ματαίωσε τη μεγαλύτερη συμφωνία στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας –η Broadcom είχε ανεβάσει την προσφορά της στα 140 δισ. δολάρια. Ο αμερικανός πρόεδρος επικαλέστηκε λόγους εθνικής ασφαλείας. Αλλά οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές αμφισβητούν τα αίτια, όπως άλλωστε και τη νομιμότητα, του «μπλόκου» της Broadcom.

Το «στοπ» της εδρεύουσας στη Σιγκαπούρη εταιρείας από την αμερικανική αγορά σημειώθηκε λίγες ημέρες μετά την επιβολή από τον αμερικανό πρόεδρο δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ. Πρόκειται για μια έντονα αμφιλεγόμενη απόφαση με την οποία διαφωνούν και στελέχη του κυβερνώντος Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που στηρίχθηκε σε ένα νομοθέτημα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου και ίσως καταλήξει σε παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, καθώς οι εμπορικοί εταίροι της Ουάσιγκτον μελετούν την επιβολή αντιποίνων.

Τέσσερις συντάκτες των «Financial Times» σε συνεργατικό ρεπορτάζ σημειώνουν ότι, όπως η δασμολόγηση των εισαγωγών χάλυβα και αλουμινίου, έτσι και η απαγόρευση της Broadcom από τις ΗΠΑ, έχει ως σκοπό να προστατεύσει τις εγχώριες επιχειρήσεις από τον διεθνή ανταγωνισμό. «Οι πράξεις αυτές στέλνουν ένα μήνυμα απομονωτισμού στον αμερικανικό επιχειρηματικό κόσμο, ο οποίος φοβάται ότι σύντομα θα πληγεί από τις πράξεις αντιποίνων των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ» σημειώνουν οι «FT».

«Είναι η πρώτη φορά που πρόεδρος αναλαμβάνει προληπτική δράση πριν από την υπογραφή μιας συμφωνίας. Το γεγονός αυτό είναι εξαιρετικά ανησυχητικό και ασυμβίβαστο με κάθε έννοια εταιρικής διαδικασίας. Τώρα καμία αμερικανική επιχείρηση δεν θα δικαιούται να παραπονείται όταν αποκλείεται από τη δραστηριοποίησή της σε άλλες χώρες» δήλωσε μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα ο Φρανκ Ακουίλα, ειδικευμένος σε συμφωνίες αγορών και συγχωνεύσεων εταίρος στο δικηγορικό γραφείο Sullivan & Cromwell.

Αλλά και οι ειδικοί σε θέματα εθνικής ασφαλείας αναρωτιούνται αν ο αμερικανός πρόεδρος έχει την αρμοδιότητα να μπλοκάρει τη συμφωνία. Και αυτό επειδή η Broadcom είναι μια ουσιαστικά αμερικανική επιχείρηση που απλώς εδρεύει στη Σιγκαπούρη. Μάλιστα βρίσκεται σε διαδικασία μεταφοράς της έδρας της πίσω στις ΗΠΑ, όπως με τυμπανοκρουσίες εξήγγειλε ο διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης Χοκ Ταν σε εκδήλωση στον Λευκό Οίκο, λίγες ημέρες προτού ο Τραμπ μπλοκάρει τη συμφωνία!

Οι αναλυτές αποδίδουν τον αιφνιδιασμό Τραμπ στο γεγονός ότι, σχεδόν ταυτόχρονα, η αμερικανική Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων (Cfius) εξετάζοντας την επιθετική εξαγορά της Qualcomm από την Broadcom είχε προειδοποιήσει πως μια συμφωνία ίσως έφερνε την Κίνα σε πλεονεκτική θέση έναντι των ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της σημαντικής τεχνολογίας ασύρματων συστημάτων πέμπτης γενιάς (5G). Η έκθεση αυτή φαίνεται ότι θορύβησε τον αμερικανό πρόεδρο που ενήργησε αιφνιδιαστικά, όπως συνηθίζει.

Εν τω μεταξύ πηγές του Reuters αναφέρουν ότι ο Τραμπ σκέπτεται να επιβάλει δασμούς ύψους 60 δισ. δολαρίων στις εισαγωγές από την Κίνα. Δεν μιλάμε για τον χάλυβα και το αλουμίνιο, αλλά για τις εισαγωγές τεχνολογικού και τηλεπικοινωνιακού υλικού. Οι δασμοί, κατά τις πληροφορίες αυτές, συνδέονται με αμερικανικό νόμο του 1974 περί πνευματικής ιδιοκτησίας και θα επιβληθούν «στο πολύ εγγύς μέλλον» σε περίπου 100 κινεζικά προϊόντα ψηφιακής τεχνολογίας.

Η αντίδραση του Πεκίνου στις πληροφορίες αυτές, όπως άλλωστε και στην επικείμενη επιβολή δασμών στις εισαγωγές κινεζικού χάλυβα στις ΗΠΑ, ήταν πολύ συγκρατημένη και διαλλακτική. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Λου Κανγκ δήλωσε ότι «οι σινοαμερικανικές εμπορικές σχέσεις δεν μπορούν να είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος» και ότι «οι δύο χώρες θα πρέπει να χρησιμοποιούν εποικοδομητικούς τρόπους για να διαχειρίζονται τις διαφορές τους».

Εν τω μεταξύ, ενώ το 15θήμερο για τη δασμολόγηση του ευρωπαϊκού χάλυβα και αλουμινίου «τρέχει», η επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Σεσίλια Μάλστρεμ συνεχίζει τις επαφές στις Βρυξέλλες με τον εμπορικό εκπρόσωπο των ΗΠΑ Ρόμπερτ Λάιτιζερ. «Ο προστατευτισμός χρησιμοποιείται ως όπλο για να μας φοβήσει και να μας κάμψει. Ωστόσο δεν φοβόμαστε, μπορούμε να αμυνθούμε στην επιθετικότητα». Η ΕΕ μελετά τη δασμολόγηση, δίκην αντιποίνων, σειράς αμερικανικών προϊόντων, από το ουίσκι μπέρμπον ως τα μπλουτζίν.

Οικονομικός πατριωτισμός και παγκοσμιοποίηση των… άλλων

Η ματαίωση της εξαγοράς της Qualcomm από την Broadcom δεν είναι η πρώτη παρέμβαση του Ντόναλντ Τραμπ για την προστασία ενός εταιρικού «εθνικού πρωταθλητή». Πέρυσι ο αυτοδιαφημιζόμενος ως «ο απόλυτος dealmaker» (έχει συγγράψει άλλωστε και το πόνημα «The Art of the Deal», όπως θυμίζουν οι «FT») απαγόρευσε την πώληση της αμερικανικής εταιρείας ημιαγωγών Lattice Semiconductor στην κινεζικών συμφερόντων Canyon Bridge Capital Partners αντί 1,3 δισ. δολαρίων λόγω «πιθανής μεταφοράς δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας» από τη Lattice, η οποία κατασκευάζει προηγμένους ημιαγωγούς για υπολογιστές.

Αλλά και ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα κατά την οκταετή θητεία του απέτρεψε για λόγους εθνικής ασφαλείας δύο ανάλογες συμφωνίες, αμφότερες μάλιστα αφορούσαν σκοπούμενες επενδύσεις στις ΗΠΑ από κινεζικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος απαγόρευσε τη διαχείριση πέντε αμερικανικών λιμανιών στην εδρεύουσα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εταιρεία Dubai Ports World – ήταν νωπό και το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

Την ίδια εποχή, το 2005 για την ακρίβεια, ο Μπους είχε αποτρέψει την εξαγορά της πετρελαϊκής εταιρείας Unocal από την κινεζική CNOOC. Αλλά και ο πατέρας του, Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, το 1990 είχε εξαναγκάσει την επίσης κινεζική China National Aero-Technology να πουλήσει την εταιρεία κατασκευής αεροπορικού εξοπλισμού Namco, την οποία είχε εξαγοράσει πριν από λίγους μήνες.

Ο οικονομικός προστατευτισμός με τη μορφή δασμολόγησης εισαγωγών ή τον αποκλεισμό ξένων επενδύσεων με διάφορες προφάσεις (κυρίως την προστασία των «εθνικών» ή «στρατηγικής σημασίας» εταιρειών και επιχειρηματικών κλάδων) δεν αποτελεί ασφαλώς αμερικανική υπόθεση. Απαντάται στις σχέσεις ακόμα και μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Και με τη μορφή επιδοτήσεων σε επιχειρήσεις και κλάδους και με τον αποκλεισμό ξένων επενδύσεων. Κατά κανόνα ο κρατικός καπιταλισμός ανθεί και ασκείται με επιτυχία από χώρες που έχουν την ισχύ να τον επιβάλουν. Οι αδύναμοι υφίστανται εκόντες άκοντες τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης των άλλων.